Đây là một trong những nội dung được Thanh tra Chính phủ (TTCP) nêu trong kết luận thanh tra, một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay, việc chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Theo kết luận, hợp phần I - xe buýt nhanh BRT - thuộc dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội, tại các gói thầu BRT CP04a xây dựng đường trạm xe buýt từ Bộ Y tế đến Khuất Duy Tiến và gói thầu BRT CP4b từ Khuất Duy Tiến đến bến xe Yên Nghĩa, chủ đầu tư, đơn vị tư vấn khi lập bước thiết kế đường đã thay thế mặt đường bê tông nhựa bằng mặt đường bê tông ximăng.
Báo cáo của TTCP cho thấy, dự án BRT không hiệu quả, gây thất thoát hàng chục tỷ đồng và cơ quan này kiến nghị Hà Nội thu hồi số tiền thất thoát trên (Ảnh: TL). |
Trong khi đó, hồ sơ báo cáo khảo sát mặt đường dự án do CTCP tư vấn Việt Delta lập, kết quả đo mặt đường tại các tuyến đường này đều có kết quả cường độ mặt được tốt, gây lãng phí ngân sách nhà nước hơn 15 tỉ đồng.
TTCP còn phát hiện chủ đầu tư thực hiện một số thủ tục chưa tuân thủ theo mẫu hồ sơ mời thầu và hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới. Phần bổ sung các thiết bị vào gói thầu CP08 có tổng giá trị hơn 17,6 tỷ đồng nhưng chủ đầu tư không tổ chức đấu thầu mà ký hợp đồng bổ sung với nhà thầu là vi phạm Điều 22 Luật Đấu thầu và Điều 101 Luật Xây dựng về điều kiện được chỉ định thầu.
Về hiệu quả đầu tư Hợp phần 1, TTCP cho rằng: "việc đầu tư chưa đồng bộ, chưa tạo ra các lợi ích nhằm khuyến khích người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang sang vận tải công cộng. Đơn cử như các nhà chờ, cầu vượt cho người đi bộ trên tuyến BRT chưa thuận tiện cho người sử dụng".
Xe buýt BRT được bố trí làn đường riêng chiếm 1/3 các trục đường hiện có nhưng tốc độ chưa đạt yêu cầu, trong khi hiện trạng lưu lượng giao thông trên tuyến rất lớn, nên thường xuyên gây ùn tắc trong giờ cao điểm.
Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải, 6 tháng đầu năm 2017 lượng khách bình quân chỉ đạo 39,9 người/lượt, đạt 44,3% so với công suất thiết kế. Lượng khách trung bình tuần giờ cao điểm cũng chỉ đạt 69.7/90 lượng, đạt 75,4% công suất. “Mặc dù được đầu tư với số tiền rất lớn nhưng dự án chưa đạt được hiệu quả như mong đợi, chưa đạt mục tiêu đề ra để hạn chế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông”, TTCP nêu rõ.
Theo TTCP, dự án hợp phần I - Xe buýt nhanh BRT thuộc Dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội sai phạm hơn 43,5 tỉ đồng.
Trong đó, gói thầu BRT CP08 sai phạm hơn 42,2 tỷ đồng do CTCP Thiên Thành An xuất bán cho chủ đầu tư 35 xe buýt BRT, giá trị chênh lệch tăng nhưng không chứng minh được khối lượng công việc thực hiện. Bên cạnh đó, số tiền 206 triệu đồng đối với đơn giá dịch vụ kiểm tra xe (chi phí tiền ăn, thuê xe…) do chủ đầu tư thành toán cho nhà thầu vượt so với hợp đồng đã ký không đúng quy định.
Ngoài ra còn gói thầu BRT CP4d áp đơn giá vật liệu sai thời điểm, thiếu sót trong công tác lập, thẩm tra, phê duyệt dự toán điều chỉnh trạm biến áp; giải thể công trường trong dự toán 7 gói thầu xây lắp lập không đúng quy định…với số tiền gần 1 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Chính phủ giao UBND TP.Hà Nội rút kinh nghiệm và có biện pháp khắc phục những tồn tại bất cập trong quá trình đầu tư xây dựng, khai thác tuyến BRT. Rà soát hồ sơ nghiệm thu khối lượng hơn 158 tấn thép nhà thầu chưa chứng minh đủ hồ sơ, hoá đơn đưa vào thi công với giá trị hơn 1 tỷ đồng.
Đối với dịch vụ kiểm tra xe và vận hành, đào tạo và chuyển giao công nghệ, chủ đầu tư cũng thanh toán cho nhà thầu một số khoản mục chi phí vượt so với hợp đồng đã ký gần 207 triệu đồng, gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Ngoài ra, TTCP kiến nghị Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiểm tra, rà soát đối với gói thầu BRT CP08 trong công tác tổ chức đấu thầu.
Hải Sơn