Năm 2016: Lạm phát mức nào là tốt?

Theo Trung tâm Thông tin và Dự báo (NCSEIF, Bộ Kế hoạch & Đầu tư), dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2016 được xây dựng dựa trên hai kịch bản chính.

Tiếp đà tăng trưởng

Thứ nhất là nền kinh tế tiếp tục được duy trì ổn định và tiếp đà phát triển, hiệu quả đầu tư trong nước tiếp tục cải thiện. Thứ hai là nền kinh tế phát triển mạnh nhờ những động lực phát triển kinh tế, hiệu quả đầu tư trong nước tiếp tục cải thiện, các chính sách hỗ trợ tăng trưởng, tham gia các hiệp định tự do thương mại…

Còn Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia thì nhận định năm 2016 sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam do tăng trưởng kinh tế thế giới cao hơn, kinh tế vĩ mô trong nước ổn định. Ngoài ra, cơ hội từ việc kí kết TPP sẽ tạo điều kiện thu hút đầu tư nước ngoài.

Mặt khác, đầu tư tư nhân cũng sẽ cải thiện nhờ những chính sách, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, cải thiện môi trường kinh doanh sẽ tiếp tục củng cố niềm tin kinh doanh.

Những dự báo tích cực này cũng được Chính phủ cụ thể hoá khi đề ra các mục tiêu cho năm 2016 như GDP tăng khoảng 6,7%, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 10%, tốc độ tăng giá tiêu dùng khoảng dưới 5%, tổng vốn đấu tư phát triển xã hội khoảng 31% GDP…

Tuy nhiên, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cho rằng năm 2016, lạm phát cơ bản sẽ không cao hơn nhiều năm 2015, ở khoảng 3% và lạm phát sẽ thấp hơn lạm phát cơ bản, ở khoảng 2-3%. Trong khi đó, những năm gần đây, Chính phủ luôn trình Quốc hội thông qua mức lạm phát 5 – 8% (năm 2013 là 8%, năm 2014 là 7%, năm 2015 và 2016 là 5%).

Điều đáng nói là năm 2016 là năm có nhiều dư địa cho việc chủ động điều chỉnh giá hàng hóa và dịch vụ cơ bản cũng như tỷ giá.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Bùi Quang Vinh cho rằng nền kinh tế Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nông nghiệp, gia công, lắp ráp, chế biến nên mức lạm phát 5 – 7% là mức tốt nhất để phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, mức lạm phát thấp hơn mục tiêu đặt ra cũng rất tốt vì sẽ tạo ra dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ, tín dụng và tài khoá, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn mở rộng sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao hơn.

Theo giới nghiên cứu kinh tế, với một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, ngưỡng lạm phát hợp lý phải là 6-7% thì tăng trưởng kinh tế mới có thể ở mức cao được.

Trong việc kiểm soát lạm phát thì việc duy trì hệ thống tài chính lành mạnh phải là mục tiêu hàng đầu của chính sách tiền tệ và tài chính quốc gia.

Cần kiểm soát lạm phát

Cần nhắc lại, trong hội nghị Chính phủ và các địa phương vào ngày 29/12/2015 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu trước hết phải kiểm soát tốt lạm phát, không được chủ quan với lạm phát và đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, tăng cường tính ổn định của nền kinh tế.

Trước băn khoăn liệu lạm phát thấp như trong năm 2015 có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay không, Tổng cục Thống kê khẳng định, giá chỉ là một yếu tố kích thích các nhà sản xuất, yếu tố sức mua mới là quan trọng. Bởi vì CPI tăng thấp thì chi tiêu của người dân không bị ảnh hưởng nhiều, từ đó làm tăng tổng cầu khiến cho nền kinh tế vẫn tăng trưởng.

Bà Vũ Thị Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá thuộc Tổng cục Thống kê, lo ngại rằng nhiều khả năng năm 2016 CPI sẽ tăng trở lại, thậm chí tăng quá 5%.

Theo bà Thủy, năm 2016 có nhiều yếu tố tác động đến việc tăng CPI như tăng lương, điều chỉnh tăng học phí, tăng viện phí và điều chỉnh giá hàng loạt dịch vụ y tế, điều chỉnh tăng giá điện…những điều chỉnh tăng này sẽ tác động không nhỏ đến CPI năm 2016.

Nhìn lại năm 2015, các chuyên gia kinh tế cho rằng tình trạng bội chi ngân sách là một yếu tố làm tăng GDP. Tăng thu ngân sách qua tăng thuế đến chừng mực nào đó có thể làm tăng GDP, do tạo cơ hội tăng chi ngân sách. Tuy nhiên, nếu lạm dụng công cụ thuế sẽ làm giảm GDP và tăng lạm phát trong tương lai.

Lý giải về mức lạm phát cực thấp của Việt Nam trong năm 2015, Tổng cục Thống kê nhấn mạnh, lạm phát thấp không phải do tổng cầu giảm mà hoàn toàn do yếu tố chi phí đẩy giảm. Và một trong những lý do cơ bản nhất, đó là giá dầu thô đã giảm mạnh trên thị trường toàn cầu, kéo theo giá đầu vào nhiều mặt hàng giảm mạnh.

Nhìn về năm 2016, giới nghiên cứu kinh tế lưu ý trong việc kiểm soát lạm phát thì việc duy trì hệ thống tài chính lành mạnh phải là mục tiêu hàng đầu của chính sách tiền tệ và tài chính quốc gia.

Cũng theo các chuyên gia, cần giải phóng hầu hết giá cả theo cơ chế thị trường. Đồng thời nâng cao năng lực quản lý Nhà nước theo cơ chế thị trường. Mặt khác chống tham nhũng và lợi ích nhóm cũng là những công cụ để kiểm soát được lạm phát, nhất là khi nền Việt Nam đang thích ứng trước hội nhập sâu.

Thanh Loan