Tại hội nghị bàn tròn mới đây giữa chính quyền Tp.HCM và Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam (BBGV), đại diện BBGV đã than phiền tình trạng quá tải ở sân bay và đặt dấu hỏi về kế hoạch mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất, xây dựng sân bay Long Thành.
Tăng trưởng nóng
Tình trạng quá tải sân bay đã được đại diện Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) thừa nhận tại hội nghị và gửi lời xin lỗi đến doanh nghiệp (DN) Anh là những khách hàng thường xuyên qua cảng hàng không Tân Sơn Nhất.
Thực tế, câu chuyện một số sân bay trọng điểm của Việt Nam rơi vào cảnh quá tải đã được nhắc đến vài năm gần đây trong bối cảnh vận tải hàng không đang tăng trưởng nóng.
Ở hội nghị quốc tế về vận tải hàng không tổ chức tại Tp.HCM cách đây khoảng một tháng, nhiều nhà đầu tư, giới chuyên gia quốc tế đã lưu ý không chỉ một số sân bay lớn ở Việt Nam quá tải (nhất là sân bay Tân Sơn Nhất), mà ngay cả vấn đề logistics hàng không cũng rất đáng lo ngại, khó đáp ứng được làn sóng đầu tư nước ngoài.
Theo chia sẻ của ông Nguyễn Công Bằng, Phó Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ GTVT), Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) đánh giá Việt Nam xếp thứ 7 trong số những thị trường vận tải hàng không phát triển nhanh nhất thế giới với tỷ lệ tăng trưởng hành khách quốc tế đạt 6,9%/ năm và vận chuyển hàng hoá quốc tế đạt 6,6%/năm.
Nếu xét tầm nhìn đến năm 2035, thị trường hàng không Việt Nam được dự đoán sẽ nằm trong 5 thị trường có lượng khách tăng trưởng cao nhất thế giới.
“Sự phát triển nhanh của thị trường hàng không đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ các ngành du lịch, thương mại và đầu tư tại Việt Nam trong những năm qua. Đây chính là cơ hội để ngành hàng không Việt phát triển khi mà những lợi thế cạnh tranh vẫn còn đầy thách thức”, ông Bằng chia sẻ.
Một trong những thách thức lớn có thể thấy chính là tình trạng sân bay quá tải. Theo Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng, nhu cầu vận tải bằng đường hàng không đang vượt tổng công suất hệ thống sân bay.
Đơn cử như sân bay Tân Sơn Nhất có công suất 28 triệu hành khách/năm nhưng năm ngoái đã thông qua hơn 38,3 triệu hành khách. Hoặc như sân bay Đà Nẵng công suất 10 triệu hành khách/năm nhưng năm 2018 đã thông qua 13,2 triệu hành khách.
Không chỉ quá tải về hành khách, tuy cả nước có mạng lưới hơn 40 sân bay nội địa nhưng vẫn chưa có một nhà ga chuyên biệt về xử lý hàng hoá và hầu như phải xử lý chung với hành lý của hành khách, ngoại trừ 2 sân bay lớn là Nội Bài (Hà Nội) và Tân Sơn Nhất (Tp.HCM) là có những nhà ga tiếp nhận và xử lý hàng hoá thông qua đường hàng không.
Tình trạng quá tải ở sân bay Tân Sơn Nhất khiến nhà đầu tư ngoại than phiền |
Khó khăn khó gỡ
Để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành hàng không, hồi tháng 2 năm ngoái, Thủ tướng đã có Quyết định 236 phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch GTVT ngành hàng không giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030.
Theo đó, Quy hoạch đã xác định cụ thể số lượng sân bay, sân bay toàn quốc và công suất định hướng của từng sân bay, làm cơ sở để quy hoạch chi tiết và đầu tư xây dựng hạ tầng sân bay.
Cục Hàng không đã trình Bộ GTVT và Bộ GTVT đã phê duyệt kế hoạch đầu tư xây dựng tại các cảng hàng không đang khai thác giai đoạn 2018-2025. Trong đó có kế hoạch đầu tư xây dựng hạ tầng chính tại từng sân bay giai đoạn đến năm 2025, làm cơ sở triển khai thực hiện.
Với góc nhìn của nhà kinh doanh quốc tế trong lĩnh vực logistics, ông Tobias Gruemmer, Giám đốc Vận hành khu vực của Maersk Việt Nam, từng đưa ra lời khuyên Việt Nam nên mở rộng sân bay cho cả 3 miền Bắc – Trung – Nam để hạ tầng logistics không lỡ nhịp với dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Thế nhưng, vấn đề đầu tiên là tiền đâu để thực hiện kế hoạch đầu tư hạ tầng sân bay? Bởi lẽ, vốn đầu tư công không dễ bố trí như hiện nay khi mà mỗi dự án mở rộng sân bay đòi hỏi nguồn tài chính khá lớn.
Ngoài ra, theo ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), trước sự phát triển nhanh của ngành hàng không Việt, vấn đề nhân lực cho ngành lại đang thiếu. Việc đào tạo nhân lực hàng không là yêu cầu cấp thiết hiện nay.
Khó khăn của ngành không Việt khá nhiều, vấn đề đặt ra là cần làm gì để giải quyết được những khó khăn trước mắt để thúc đẩy lĩnh vực logistics hàng không trong thời gian tới?
Ông Hải nhấn mạnh cần có những giải pháp đồng bộ, có những giải pháp đòi hỏi về mặt thời gian nhưng cũng có những biện pháp có thể triển khai nhanh hơn.
“Biện pháp trước mắt chính là cần nhanh chóng nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực hàng không. Trong tất cả các lĩnh vực thì vấn đề con người luôn là then chốt”, ông Hải khẳng định.
Hơn nữa, điều quan trọng là cần sự quan tâm của các cơ quan Chính phủ và doanh nghiệp để có thể hoạch định chiến lược logistics hàng không có tính khả thi cao và có tính đến tầm nhìn trong những năm tới, cũng như có khả năng để triển khai các chiến lược đó.
Thế Vinh