Sầu riêng Thái Lan luôn bán được giá cao hơn Việt Nam, ở thị trường Trung Quốc giá cao hơn khoảng 1/3 lần. Trong khi Việt Nam vẫn loay hoay tìm cách sấy dẻo, sấy khô trái cây, thì trái cây Thái Lan đã đi vào các nhà hàng, khách sạn cao cấp để làm món ăn thông qua tổ chức những bữa tiệc buffet...
Cần tuân thủ nguyên tắc bảo vệ thương hiệu nông sản quốc gia
Thống kê tử Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho thấy, sản lượng cây ăn quả chính phía Nam năm 2022 ước đạt hơn 7,3 triệu tấn. Trong đó, 6 tháng đầu năm ước đạt 3,3 triệu tấn, 6 tháng cuối năm ước đạt 4,1 triệu tấn. Như vậy, khối lượng tiêu thụ trái cây trong thời gian tới là rất lớn. Trong khi đó, thị trường Trung Quốc vẫn đang duy trì chính sách "Zero COVID". Đây là bất lợi cho tiêu thụ trái cây.
Trái cây Việt Nam được quảng bá tới các nhà nhập khẩu quốc tế. |
Vì thế, bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, cho biết bà và các cộng sự trong doanh nghiệp (DN) đã sang Thái Lan để học kinh nghiệp xuất khẩu trái cây.
Chia sẻ về kinh nghiệm sản xuất sầu riêng, bà Vy đánh giá Việt Nam có nhiều điểm hơn hẳn Thái Lan về điều kiện địa lý, tuy nhiên một điểm mà các DN Việt Nam nên học hỏi ở họ là tính tuân thủ, bảo vệ thương hiệu nông sản quốc gia. Khi các DN tham gia cùng một ngành nghề, lĩnh vực cần thay đổi tư duy theo hướng bảo vệ cái chung, đặt cái chung lên trên, nhất là những sản phẩm chủ lực.
Đối với mặt hàng sầu riêng, lãnh đạo Chánh Thu đánh giá 2 năm qua sầu riêng Thái Lan lên một mức cao hơn về thương hiệu, vì thế giá bán sầu riêng của họ luôn cao hơn Việt Nam gần gấp đôi. Ở thị trường Trung Quốc, giá sầu riêng Thái Lan được bán cao hơn Việt Nam gấp 1/3 lần. Không phải sầu riêng Thái Lan ngon hơn Việt Nam mà bởi vì họ có thương hiệu, chất lượng đồng đều.
Vì vậy, dù Chánh Thu là DN xuất khẩu trái cây lớn trong nước song bà Vy cho hay chính bản thân mình cũng phải đi học hỏi, đúc rút kinh nghiệm xem các đối thủ đang đi những bước đi ra sao để xây dựng con đường cho DN mình.
Chia sẻ về câu chuyện phát triển thương hiệu trái cây của Thái Lan từ chuyến đi Hội chợ Thaifex Anuga Asia 2022 vừa qua, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, bà Vũ Kim Hạnh cho rằng nông dân Thái Lan đã có những bước phát triển hơn so với Việt Nam. Họ đã đi vào chế biến sâu với trình độ cao hơn.
"Trong khi chúng ta còn đang bán sầu riêng tươi, sầu riêng sấy, sầu riêng đông lạnh thì Thái Lan đã tổ chức được những bữa tiệc buffet sầu riêng tại các nhà hàng, khách sạn cao cấp", bà Hạnh chia sẻ chính bản thân đã được thưởng thức các bữa tiệc buffet sầu riêng, măng cụt với các món ăn rất ngon.
Bắt đầu thay đổi tư duy sản xuất
Song song với đó, Thái Lan đã đầu tư mạnh tay cho công tác nghiên cứu và phát triển thị trường. Các trường đại học hay viện nghiên cứu của Thái Lan đều đặt ra những chiến lược trong tương lai xa. Khâu marketing cũng được đầu tư tài chính để trở nên chuyên nghiệp hơn và những chương trình marketing của Thái Lan đã mang lại hiệu quả cao hơn.
Vì sao Thái Lan thành công như vậy? Đây là câu hỏi mà bà Vũ Kim Hạnh đặt ra với một chuyên gia trong ngành nông nghiệp của Thái Lan. Theo đó câu trả lời bà Hạnh nhận được không phải là do Thái Lan hỗ trợ tiền hay chính sách. Thay vào đó, kinh nghiệm để người nông dân thay đổi được là chính họ thay đổi tư duy, đây là yếu tố quyết định thành công hay thất bại của sản xuất nông nghiệp.
"Khi nào trong đầu người nông dân phải luôn xuất hiện suy nghĩ rằng làm sao chất lượng sản phẩm phải ổn định, tiêu chuẩn đảm bảo, lúc đó việc tổ chức lại sản xuất sẽ thành công", bà Hạnh chia sẻ.
Về thay đổi tư duy sản xuất, ông Trần Trọng Khiêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Sóc Trăng cho biết ngành nông nghiệp địa phương đang đề xuất xây dựng đề án nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2022-2025 và đề án xây dựng 4 kho nông sản.
"Khi người dân thu hoạch nông sản đồng loạt, thương lái không thu mua hết, chúng ta cần xây dựng những kho dự trữ nông sản để giúp người dân bảo quản nông sản trong điều kiện tốt, tránh ùn ứ", ông Khiêm nói.
Trong thời gian tới, Gia Lai sẽ xuất khẩu hơn 40 tấn vú sữa sang Hoa Kỳ. Kết quả này đạt được nhờ người nông dân Sóc Trăng chủ động nâng cao chất lượng, đăng ký mã số vùng trồng, tham gia các HTX để hướng đến sản xuất một số loại trái cây đồng nhất về chất lượng.
Thực tế, không chỉ thị trường Trung Quốc đưa ra các quy định làm khó trái cây Việt Nam. Bộ NN&PTNT ước tính mỗi năm có hàng nghìn quy định mới về vệ sinh an toàn thực phẩm. Ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, cho biết trái cây là loại hàng nhạy cảm vì tính chất mùa vụ, yêu cầu cao về bảo quản, còn thị trường thì luôn biến động.
Nhắc lại lời Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan nói trong phiên chất vấn trước Quốc hội rằng không thể chủ quan vì giá bán nông sản cao tại Mỹ, Nhật Bản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đề nghị cơ quan quản lý, DN, HTX, người nông dân cần xác định rõ, sát thực tế về cơ cấu giá thành sản xuất nông sản.
Bên cạnh đó, cần tăng cường các liên kết sản xuất, đặc biệt là những chính sách hỗ trợ HTX, DN nhỏ và vừa, DN khởi nghiệp. Đây là cơ sở để ngành nông nghiệp chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp.
Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng các trung tâm logistics, bảo quản ở khu vực cửa khẩu, vùng nguyên liệu lớn. Ông Toản cho biết trong ngày 9/6, một đoàn công tác do Chính phủ cử sẽ thị sát Trung tâm giao dịch nông, lâm, thủy sản châu Á - Thái Bình Dương tại lối mở Km3+4 Hải Yên, Móng Cái, Quảng Ninh. Đây là trung tâm lớn, có ý nghĩa chiến lược với xuất khẩu nông sản và có lượng hàng hóa thông qua dự kiến khoảng 3 triệu tấn/năm.
Cùng với đó, Cục trưởng Nguyễn Quốc Toản cho rằng song song với việc chuẩn hóa nông sản, chúng ta cần đẩy mạnh khâu chế biến, bảo quản rau quả, đầu tư vào chuỗi kho lạnh. Tất cả phải đi vào thực chất và giúp bà con nông dân yên tâm canh tác trên chính thửa ruộng của mình.
Ông Lê Thanh Tùng Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Trong khi Việt Nam mất rất nhiều thời gian để thích ứng với chính sách Zero COVID của Trung Quốc, Thái Lan lại ngược lại, họ không than phiền quá nhiều mà nhanh chóng thực hiện theo chính sách này, thích ứng một cách linh hoạt nên không mất quá nhiều thời gian bàn cách như chúng ta. Một khi tuân thủ được các quy định mới trên thì sẽ bán được giá cao hơn. Trong cuộc cạnh tranh như vậy, ai nhanh hơn sẽ là người chiến thắng. Ông Nguyễn Đình Tùng Tổng giám đốc công ty xuất nhập khẩu Vina T&T Group Khi quảng bá trái cây Việt Nam ra thị trường quốc tế, chúng ta cần phải xóa bỏ suy nghĩ sản phẩm của địa phương này hay địa phương kia, HTX và doanh nghiệp này hay HTX, doanh nghiệp khác. Mà theo đó, tất cả các sản phẩm trái cây là thương hiệu Việt Nam. Đây cũng là suy nghĩ của người Thái trong việc xây dựng thương hiệu nông sản hay trái cây của họ. Làm sao thông qua mỗi hội chợ quốc gia, hình ảnh trái cây của Việt nam được tôn vinh, nâng tầm và khẳng định thương hiệu với bạn bè quốc tế. Ông Đặng Phúc Nguyên Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Dự báo nhiều khả năng tới cuối năm nay hoặc đầu năm sau, Trung Quốc mới gỡ bỏ chính sách zero COVID. Do vậy, không còn cách nào khác để gia tăng thị phần ở thị trường này, các mặt hàng Việt Nam cần cải thiện chất lượng. Trong bối cảnh không còn Zero COVID, trái cây Việt Nam sẽ có khả năng cạnh tranh rất tốt ngay cả với các nước trong khu vực. Đơn cử, trong thời gian gần đây, Trung Quốc tăng nhập chuối từ Việt Nam do có vị trí địa lý gần Trung Quốc hơn các nước khác. Đồng thời, diện tích trồng chuối của Trung Quốc đã giảm do chi phí vật tư đầu vào, chi phí thuê đất và chi phí lao động tăng dẫn đến sự gia tăng về thị phần nhập khẩu. |
Lê Thúy