Hỗ trợ kinh tế tư nhân: "Chúng ta đã nói quá nhiều mà làm quá ít"

Đây là quan điểm được nhiều chuyên gia nêu lên tại hội thảo bàn về vai trò của Kinh tế tư nhân trong quá trình phát triển tại Việt Nam ngày 4/10. PGs.Ts. Trần Kim Chung, Phó Viện trưởng Viên Nghiên cứu quản lí kinh tế Trung ương, cho rằng trong đề án mới đây, vai trò của kinh tế tư nhân (KTTN) được khẳng định là chủ chốt cho tăng trưởng.

Kinh tế tư nhân “chưa cất cánh”

Trong đóng góp vào tăng trưởng, khu vực KTTN đóng góp gần 40%, dần trở thành thành phần quan trọng, trở thành bộ phận lớn nhất trong tổng đầu tư, hiệu số đầu tư tăng trưởng của khu vực KTTN bằng 79,3% khu vực có vốn đầu tư nước ngoài…

Tuy nhiên, theo ông Chung, thực tế lại đang có sự bất bình đẳng giữa khu vực KTTN và KTNN (kinh tế nhà nước). Trong tư duy, KTTN vẫn chỉ là thứ yếu và chưa được coi trọng.

Khi áp dụng những chính sách hỗ trợ, chưa thực sự đi sâu vào đối tượng tham gia vào khu vực KTTN, chưa có sự phân tách rõ, do đó việc hỗ trợ không phát huy được hiệu quả như Chính phủ đã đề ra. Vai trò của tổ chức chính trị xã hội chưa phát huy được hết tác dụng, tiếng nói chưa mang tính chủ lực để hỗ trợ KTTN phát triển.

Những người làm KTTN phải là người tham gia trực tiếp vào Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thì tính hỗ trợ mới cao chứ bây giờ “VCCI như một cơ quan hành chính thì tiếng nói chưa cao. Đó là một trong những nguyên nhân các hiệp hội chưa phát huy được hết vai trò hỗ trợ KTTN”, ông Chung nêu ví dụ.

DN tư nhân ngày càng có xu hướng “còi cọc” mà “không chịu lớn”

Bình luận về hỗ trợ phát triển KTTN hiện nay, Ts. Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, chia sẻ: “Khi cái gì sắp mất, yếu hẳn đi thì mới thấy nó quan trọng. Khu vực KTTN khi mà nó yếu rồi thì mới được phân ngay là khu vực quan trọng. Lúc đó mới thấy nó quan trọng. Đó là cách nhận thức về vai trò của nền KTTN, bao nhiêu năm mới coi KTTN là động lực quan trọng”.

Theo ông Thiên, thể chế nào, nền kinh tế nào thì DN ấy. Ông cho rằng: Ta phải nói là 30 năm rồi mà thể chế kinh tế thị trường chưa được hoàn thiện… Trong khi đó, phân biệt đối xử nặng quá. Chúng ta hiện nay vẫn đang xử lý hỗ trợ khu vực KTNN, tập trung cứu khu vực này. Môi trường kinh doanh chưa công khai minh bạch thì thử hỏi làm sao KTTN đi lên được.

Trước hết là thay đổi nhận thức

Trước thực tế trên, ông Nguyễn Kế Tuấn, nguyên trưởng khoa Quản trị kinh doanh, Trường đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng chỉ khi nhận thức đúng những yếu tố cản trở KTTN thì mới có thể đưa ra những giải pháp thỏa đáng.

Yếu tố cản trở đầu tiên là hệ tư tưởng. “Từ năm 2001, KTTN mới được công nhận là một động lực của kinh tế đất nước, 15 năm sau mới được thêm hai chữ “quan trọng”. Tuy nhiên, việc đổi mới tư duy không phải là câu chuyện đơn giản”.

Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài, đang có một thực tế đối xử không bình đẳng với DN siêu nhỏ, dẫn tới có một vấn đề rất lớn đó là quy mô, siêu nhỏ và nhỏ càng nhiều thì năng lực cạnh tranh càng yếu. “Nếu ai tham gia luật hỗ trợ DNNVV thì sẽ thấy trong luật đó cũng đại khái, chung chung, không có đột phá để tìm giải pháp”.

Ông Mại dẫn chứng, tư duy hệ thống thì đề xuất giải pháp giảm thuế cho DNNVV nhưng thử hỏi bao nhiêu DNNVV hiện nay không có lãi, có thể nói trên 50%, trong khi đó giảm thuế 5% thì cũng không làm được gì. Lợi nhuận lúc lên lúc xuống nhưng thu thuế thì luôn tăng, vẫn cứ đè DN ra nộp thuế.

Ông Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương cho rằng: “Chúng ta nói quá nhiều và làm quá ít. Hãy cố gắng làm được như những gì chúng ta nói, 50%- 70% thôi. Đừng nói nữa, hãy làm đi, làm theo đúng những gì Chính phủ tuyên bố, bộ ngành đã ghi. Vậy nên hãy làm và nói vừa phải, còn hơn nói nhiều mà chẳng làm bao nhiêu”.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan khẳng định: Nhìn vào sự phát triển của hệ thống luật pháp thì có đi lên, nhưng tư duy chưa thay đổi nên khoảng cách xa nhất là từ “miệng đến tay”. Vì không thực tâm thực hiện nên luật có hay đến mấy cũng không thực hiện được.

Lê Thúy