Được biết giữa tuần này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến sẽ có cuộc họp với Hiệp hội Mật ong và Doanh nghiệp xuất khẩu mật ong đi Mỹ, với nội dung xoay quay vụ kiện chống bán phá giá của Bộ Thương mại Mỹ (DOC) với mật ong Việt Nam.
Đừng vội mừng sớm
Trước đó, mức thuế chống bán phá giá sơ bộ mà DOC áp với mật ong Việt Nam là 412,49%, cao gấp đôi so với mức thuế mà Hiệp hội các nhà sản xuất mật ong Mỹ đề xuất ban đầu là 207%. Đây được đánh giá là mức thuế phi lý, chặn đường xuất khẩu mật ong Việt Nam sang Mỹ.
Xuất khẩu mật ong sang Mỹ 'tắc đường' với mức thuế chống bán phá giá sơ bộ lên tới 412,49%. |
Trong khi đó, ở một diễn biến liên quan, Bộ Công Thương đánh giá năm 2021 ghi nhận nhiều vụ việc Việt Nam thành công chứng minh các ngành sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam không phá giá hay Chính phủ không trợ cấp, không can thiệp thị trường để tạo lợi thế bất bình đẳng cho các doanh nghiệp xuất khẩu sang các thị trường quan trọng của Việt Nam như Mỹ, Canada, Úc, Ấn Độ, Malaysia, Indonesia...
Nhờ đó, các ngành, doanh nghiệp xuất khẩu không bị áp thuế phòng vệ thương mại hoặc bị áp thuế ở mức thấp như đối với các sản phẩm lốp xe, ống đồng, thủy sản, gạch men... góp phần giữ vững và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng cho rằng, cùng với sự tăng trưởng thời gian qua, hàng xuất khẩu của Việt Nam cũng ngày càng phải đối mặt nhiều hơn với các vụ việc điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại của nước ngoài. Tính đến hết tháng 12/2021, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam là đối tương của 209 vụ việc điều tra, trong đó có 8 vụ việc khởi xướng năm 2021.
Đơn cử, năm 2021, ngành thép Việt Nam được đánh giá là thắng lớn ở nhiều thị trường. Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho hay, trong bối cảnh các hiệp định thương mại, chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã gây ra nhiều khó khăn cho thị trường cung ứng toàn cầu, đây là cơ hội cho Việt Nam trong việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có ngành thép. Theo đó, năm 2021, xuất khẩu thép các loại đạt hơn 14 triệu tấn thép thành phẩm và bán thành phẩm với hơn 12,7 tỷ USD.
Tuy nhiên, ngành thép cũng đang đối mặt với các vụ kiện về phòng vệ thương mại không chỉ diễn ra ở các thị trường lớn như Mỹ, Canada, châu Âu, Úc... mà còn xảy ra ngày càng nhiều ở các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia...
"Điều này nói lên một xu hướng rất rõ là trong thời gian tới, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam có thể bị kiện phòng vệ thương mại ở bất kỳ quốc gia nào, thị trường lớn hay nhỏ hay lĩnh vực, hàng hóa nào", ông Đa nhấn mạnh. Riêng trong khu vực Đông Nam Á, 2 năm gần đây, tỷ lệ các nước khởi kiện thép Việt Nam nhiều hơn như Thái Lan, Malaysia, Indonesia...
Tương tự là lĩnh vực thủy sản. Theo ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch công ty Thủy sản Thuận Phước, dự kiến năm 2022, doanh nghiệp đặt mục tiêu doanh thu xuất khẩu đạt 150 triệu USD. Tuy vậy, thủy sản cũng đối mặt với rất nhiều khó khăn không chỉ bởi các biện pháp phòng vệ thương mại mà còn ở rào cản kỹ thuật.
Chủ động ứng phó sớm
Ông Lĩnh cho hay, với thị trường Mỹ, mặc dù tôm Việt Nam không bị thuế chống bán phá giá nhưng mức độ cạnh tranh ở thị trường này rất cao. Khách hàng Mỹ không có thói quen làm bạn hàng lâu dài, đường dài như các khách hàng ở khu vực châu Á. Họ thấy cái nào lợi hơn, rẻ hơn sẽ chọn. Giá tôm Ecuador mà rẻ hơn Việt Nam thì họ sẵn sàng mua.
"Hơn nữa, chính sách thương mại của thị trường Mỹ giống như "cây gậy và củ cà rốt", họ có thể dễ với mình nhưng cũng đang treo trên đầu rất nhiều điều kiện", ông Lĩnh nói.
Liên quan đến câu chuyện phòng vệ thương mại, rào cản kỹ thuật, ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhắc tới thành công trong đàm phán vụ Điều tra 301 của Chính phủ Mỹ về khai thác và thương mại gỗ Việt Nam, góp phần đưa xuất khẩu gỗ vượt mục tiêu, đạt 15 tỷ USD trong năm 2021.
Theo đó, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, trong bối cảnh thương mại toàn cầu, câu chuyện phòng vệ thương mại phải bắt đầu từ doanh nghiệp, thay vì ít quan tâm tới quy định của từng loại thị trường thì cần thay đổi một cách nhanh chóng.
Bộ NN&PTNT sẽ tăng cường truyền thông về quy định mới, kịp thời, đầy đủ đến cộng đồng doanh nghiệp, người nông dân. Trong một bối cảnh đầy rủi ro vậy thì sự chủ động, năng động của doanh nghiệp phải cộng với trách nhiệm cơ quan chuyên ngành từ Hải quan tới Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương cung cấp thông tin dữ liệu về thị trường sẽ hóa giải được các thách thức.
Trong năm 2022, những thách thức mà ngành nông nghiệp Việt Nam phải đối mặt là vụ Mỹ kiện chống bán phá giá với mật ong Việt Nam, thẻ vàng của Uỷ ban châu Âu với thủy sản Việt Nam...
Là cơ quan đứng ra hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, ngành hàng trong nước khi đối mặt với các vụ kiện, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, sẽ tiếp tục phối hợp với lực lượng liên quan để triển khai ứng phó có hiệu quả công tác phòng vệ thương mại.
Hơn lúc nào hết, đây chính là thời điểm cần nâng cao nhận thức về phòng vệ thương mại. Qua đó, bảo vệ thị trường, phát triển xuất khẩu ổn định và bền vững.
Bộ Công Thương cho biết, sẽ xây dựng kế hoạch triển khai đề án "Nâng cao năng lực về phòng vệ thương mại trong bối cảnh tham gia các hiệp định FTA thế hệ mới". Tăng cường công tác cảnh báo sớm nguy cơ điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam, nhất là các vụ việc điều tra lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.
Đồng thời, Bộ Công Thương sẽ theo dõi và nâng cao hiệu quả áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, đặc biệt là các vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại. Đồng thời, tăng cường theo dõi, nghiên cứu và phân tích thay đổi chính sách, pháp luật phòng vệ thương mại và thông lệ điều tra của các đối tác, thị trường trọng điểm như Mỹ, EU...
Bà Nguyễn Thị Thu Trang Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) Sau những va vấp ban đầu, đến nay, một số hiệp hội, doanh nghiệp đã thành thục trong công tác ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại. Nhu cầu tìm hiểu cũng như nắm bắt về phòng vệ thương mại và năng lực, cách ứng phó của doanh nghiệp đã được cải thiện rõ rệt. Song bên cạnh đó, cần sự nỗ lực hơn để cung cấp thông tin về các biện pháp ứng phó của các cơ quan liên quan như Bộ Công Thương. Ông Nguyễn Hoài Nam Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) Các doanh nghiệp nên tham gia hiệp hội để gia tăng sức mạnh trong việc đối mặt, xử lý với các vụ kiện phòng vệ thương mại. Từ kinh nghiệm của VASEP cho thấy, việc chủ động khi chúng ta nhận được các thông tin về vụ kiện sẽ quyết định sự thắng lợi. Chủ động ở đây là theo kiện và theo kiện có trí tuệ, có đầu tư. Đồng thời, việc liên kết với nhau cũng nâng cao năng lực tài chính như thuê các luật sư giỏi. Ông Tạ Hoàng Linh Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tiếp diễn phức tạp, quan hệ hai nước Việt Nam - Mỹ không phải lúc nào cũng bằng phẳng, tần suất áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại của Mỹ với Việt Nam ngày càng tăng lên. Đến nay, Mỹ khởi xướng điều tra 41 vụ việc phòng vệ thương mại, trong đó 31 vụ việc về chống bán phá, chống trợ cấp; và 10 vụ việc chống lẩn tránh thuế với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam. Mỹ là quốc gia có biện pháp phòng vệ thương mại nhiều nhất với Việt Nam, chiếm 20% trong tổng số vụ việc phòng vệ thương mại với các mặt hàng rất đa dạng từ nông lâm thủy sản như tôm, cá basa đến thép, đồng, nhôm, đệm mút, sợi... gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp Việt Nam. |
Nhật Linh