Chỉ số môi trường kinh doanh EIU, được theo dõi trong gần ba thập kỷ qua, là một công cụ đánh giá toàn diện mức độ hấp dẫn của các quốc gia đối với các doanh nghiệp toàn cầu. Trong giai đoạn từ 2003 đến 2023, Việt Nam đã thực hiện nhiều cải cách và chính sách mở cửa thị trường, từ việc ký kết các hiệp định thương mại tự do đến tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, qua đó nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh một cách đáng kể.
Những yếu tố thúc đẩy sự thăng tiến
Một trong những yếu tố quan trọng giúp Việt Nam đứng đầu danh sách này chính là việc triển khai chính sách thương mại tự do. Việt Nam đã ký kết và thực hiện nhiều hiệp định thương mại với các đối tác lớn như EU và Hoa Kỳ, từ đó tăng cường sự liên kết với các thị trường quốc tế quan trọng. Điều này đã giúp cải thiện không chỉ xuất khẩu mà còn cả sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đặc biệt trong bối cảnh các doanh nghiệp toàn cầu đang áp dụng chiến lược "Trung Quốc + 1" để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Thêm vào đó, Việt Nam đã thực hiện các chính sách giảm chi phí hoạt động cho doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là về nguồn nhân lực và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Với một lực lượng lao động trẻ, năng động, cùng với việc đầu tư mạnh vào vốn con người và cơ sở hạ tầng vật chất, Việt Nam đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.
Trong giai đoạn 2003 - 2023, Việt Nam đã tăng điểm đáng kể trong bảng xếp hạng môi trường kinh doanh, đạt mức tăng 1,7 điểm (trên thang điểm 10), cao nhất trong số 82 quốc gia được EIU theo dõi. Điều này chứng tỏ những nỗ lực cải cách của Việt Nam đã đem lại kết quả rõ rệt, biến Việt Nam trở thành điểm sáng trong khu vực Đông Nam Á.
 |
|
Nguồn: Economist Intelligence Unit |
Thách thức và cơ hội trong tương lai
Mặc dù Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ, nhưng vẫn còn những thách thức lớn đang chờ đợi. Trong vòng năm năm tới, EIU dự báo rằng môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ tiếp tục vượt trội so với các đối thủ như Indonesia và Thái Lan, nhờ vào các hiệp định thương mại tự do, chi phí lao động cạnh tranh và cơ hội thị trường rộng lớn.
Tuy nhiên, một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng lớn đến môi trường kinh doanh Việt Nam trong tương lai chính là biến đổi khí hậu. Việt Nam, với vị trí địa lý ven biển dài và các thành phố đông dân cư ở những vùng trũng thấp, đang đối mặt với nguy cơ cao từ các hiện tượng khí hậu cực đoan như bão và lũ lụt. Điều này có thể gây ra những gián đoạn nghiêm trọng cho hoạt động kinh doanh và ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế dài hạn.
Prianthi Roy, Giám đốc Dự báo Quốc gia và Nhà phân tích Châu Âu tại EIU, nhận xét: “Một trong những tác động làm suy yếu nhất đối với tăng trưởng và môi trường kinh doanh nói chung trong dài hạn sẽ là từ biến đổi khí hậu. Việt Nam, quốc gia mà chúng tôi kỳ vọng sẽ chứng kiến sự cải thiện lớn nhất về môi trường kinh doanh từ năm 2003 đến năm 2028, là một trong những khu vực địa lý cũng sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu. Đường bờ biển dài và các trung tâm dân cư ở vùng trũng khiến Việt Nam dễ bị tổn thương trước khả năng xảy ra các sự kiện nhiệt độ cực đoan và các cơn bão gây gián đoạn nghiêm trọng.”
Bên cạnh những quốc gia Đông Nam Âu như Serbia, Romania và Ba Lan, nhiều quốc gia Trung Đông như Saudi Arabia và Israel cũng đang có sự cải thiện mạnh mẽ về môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nổi bật nhờ vào sự phát triển kinh tế vượt bậc và khả năng hấp thụ nguồn đầu tư nước ngoài.
Việt Nam đang đứng trước một giai đoạn chuyển mình quan trọng với môi trường kinh doanh ngày càng được cải thiện. Sự kết hợp giữa chính sách thương mại tự do, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực đã tạo điều kiện thuận lợi cho quốc gia này vươn lên trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn nhất đối với các nhà đầu tư toàn cầu. Tuy nhiên, để duy trì đà phát triển này, Việt Nam cần tiếp tục cải cách hành chính, tăng cường tính minh bạch và đối phó với các thách thức từ biến đổi khí hậu.
Trong năm năm tới, nếu Việt Nam có thể khắc phục được những rào cản này, Việt Nam sẽ tiếp tục là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực, đồng thời duy trì được sự hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế.
Thùy Linh
