Trước tiên, phải thấy những kiến nghị của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) không có gì mới mẻ bởi vì đã được nhiều doanh nghiệp (DN) phản ánh tại các hội thảo, hội nghị rất nhiều lần nhưng đến nay, sự biến chuyển dường như khá chậm chạp.
Điển hình như điều kiện nhập khẩu đối với mặt hàng máy in. Cả năm nay, nhiều DN nhập khẩu đã bức xúc cho rằng quy định này có lắm bất cập và gây ảnh hưởng lớn đến họ cũng như các DN có nhu cầu sử dụng máy in tại Việt Nam.
Vấn đề cũ, kiến nghị mới
Phía VITAS cũng thấy rõ những bất cập này nên đã kiến nghị Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) sớm tham mưu cho Chính phủ sửa đổi Nghị định 60/2014/NĐ-CP quy định điều kiện cấp phép nhập khẩu máy in để in trên sản phẩm dệt may xuất khẩu.
Điều gây khó cho DN ở Nghị định trên là chủ DN phải có bằng cấp cao đẳng trở lên về ngành in hoặc được Bộ TT&TT cấp giấy chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý hoạt động in mới được nhập khẩu máy in.
Ngoài ra, VITAS có đề nghị Bộ Tài chính, Bộ Công Thương bỏ quy định tăng thuế nhập khẩu từ 0% lên 2% đối với xơ polyeste. Đây cũng không phải là vấn đề mới, đã được VITAS phản ánh từ năm ngoái, do hầu hết DN dệt may phải nhập khẩu xơ từ nước ngoài (trong 8 tháng đầu năm 2017, Việt Nam đã phải nhập khẩu trên 1,1 tỷ USD mặt hàng xơ sợi, tương ứng với 574,4 nghìn tấn).
Một phần nguyên do của việc tăng thuế này là nhằm hỗ trợ, bảo hộ cho việc sản xuất của một DN nhà nước là công ty Cổ phần Hóa dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex). Nhưng việc bảo hộ chẳng những không giúp được gì mà công ty này còn phải tạm ngừng hoạt động.
Trong khi đó, việc tăng thuế nhập khẩu từ 0% lên 2% đối với xơ polyeste vừa làm tăng chi phí đầu vào vừa làm giảm khả năng cạnh tranh của các DN dệt may xuất khẩu trong bối cảnh phải chịu sự lấn lướt mạnh từ những nền kinh tế xuất khẩu dệt may đang phất lên như Campuchia, Ấn Độ, Bangladesh, Myanmar… Các quốc gia này đang có những chính sách ưu đãi đối với ngành dệt may như giảm thuế nhập khẩu một số loại xơ, sợi nguyên liệu.
Một kiến nghị khác của VITAS là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) nên sửa đổi quy định về kiểm dịch động vật theo tinh thần Nghị quyết 19 của Chính phủ. Đây cũng là chuyện cũ của năm 2016 và VITAS giờ chỉ nhắc lại.
Theo đó, tháng 7/2016, Bộ Công Thương đã từng có công văn gửi Bộ NN&PTNT, Tổng cục Hải quan đề nghị tháo gỡ nhanh chóng những vướng mắc, khó khăn của các DN dệt may trong quy trình thực hiện kiểm dịch động thực vật đối với mặt hàng bông, lông (cáo, gấu) đã qua xử lý nhập khẩu phục vụ sản xuất gia công, xuất khẩu.
VITAS tiếp tục nêu lại kiến nghị Bộ NN&PTNT cần giảm bớt thủ tục kiểm dịch động vật đối với chủng loại bông, lông vũ nói trên; loại không phải động thực vật hoang dã sống nếu DN xuất trình giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, giấy chứng nhận kiểm dịch động vật của nước xuất khẩu.
|
Một số rào cản chính sách vừa làm tăng chi phí vừa làm giảm khả năng cạnh tranh của các DN dệt may
Cần thay đổi thực chất
Ngoài những kiến nghị trên, VITAS còn kiến nghị Chính phủ nghiên cứu ngừng tăng lương tối thiểu vùng năm 2018 và xem xét điều chỉnh tỷ lệ đóng bảo hiểm về mức hợp lý để DN có sức cạnh tranh, mở rộng sản xuất, giải quyết việc làm ở vùng nông thôn.
Theo giới chuyên gia, đối với những ngành thâm dụng lao động như dệt may, chi phí tiền lương chiếm đến 70 – 80% tổng chi phí của DN (không bao gồm nguyên liệu cơ bản). Thực tế, qua tính toán, việc tăng lương tối thiểu không giúp làm thu nhập ròng của người lao động tăng, thậm chí còn giảm. Còn đối với DN, việc tăng lương tối thiểu trở thành một gánh nặng cho DN do các khoản đóng góp bắt buộc sẽ gia tăng.
Chỉ nhìn từ câu chuyện kiến nghị của riêng ngành dệt may cũng đủ thấy còn nhiều vấn đề băn khoăn trong việc cắt giảm các ĐKKD. Bộ Công Thương đã có quyết tâm cắt giảm, vậy thái độ của các bộ, ngành khác như thế nào. Các quy định, ĐKKD của các bộ, ngành khác được giữ đến giờ này liệu có còn hợp lý không và có chủ động cắt giảm những ĐKKD bất cập không. Đây là điều được dư luận, giới DN đang hết sức quan tâm.
Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh thuộc Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), cho biết, trong quá trình theo dõi ở các bộ về việc thực hiện rà soát ĐKKD, có vẻ rất ít bộ chủ động như Bộ Công Thương.
Theo bà Thảo, hiện nay có một số bộ như Bộ NN&PTNT, Bộ Xây dựng đã chủ động rà soát các ĐKKD trong lĩnh vực mà họ quản lý. Tuy nhiên, để đưa ra phương án cắt giảm bao nhiêu ĐKKD như Bộ Công Thương, hiện tại chưa có một bộ nào thực hiện được như vậy.
“Điều đó cho thấy, chúng ta cần phải ghi nhận những quyết tâm, nỗ lực của Bộ Công Thương trong việc cắt giảm các ĐKKD. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải xem nội dung cắt giảm các ĐKKD đó có đi vào thực chất hay không? Bản chất của con số 675 ĐKKD bị cắt bỏ là như thế nào?”, bà Thảo lưu ý.
Cũng theo vị chuyên gia của CIEM, qua rà soát việc cắt giảm những ĐKKD mà Bộ Công Thương vừa công bố, có thể thấy con số 675 ĐKKD này cần được tính toán lại. Bởi vì có một số ĐKKD chỉ đơn thuần là gộp lại và một số ĐKKD tuy không liệt kê nhưng lại trích dẫn, tham chiếu, dẫn chiếu một văn bản cụ thể thay vì liệt kê cụ thể các ĐKKD. Điều đó cho thấy ĐKKD vẫn còn mà chưa phải cắt bỏ hoàn toàn.
Qua đó cho thấy, các bộ khác cần nhìn vào Bộ Công Thương để thay đổi, chủ động rà soát ĐKKD và chủ động kiến nghị những biện pháp cắt giảm các ĐKKD liên quan. Đồng thời cần đi vào bản chất của các ĐKKD là cắt giảm thủ tục hành chính hay cắt giảm ĐKKD như thế nào cho phù hợp, mà không đơn thuần là gộp các ĐKKD hay trích dẫn, tham chiếu các văn bản liên quan.
Thế Vinh
