Tại buổi đối thoại tại Diễn đàn kết nối cung cầu nông sản thực phẩm Việt chất lượng cao diễn ra ở Tp.HCM ngày 20/12, ông Nguyễn Quốc Toản, quyền Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) đặt câu hỏi cho ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc công ty Vina T&T Group – một nhà xuất khẩu (XK) nông sản hàng đầu Việt Nam, về dự đoán con số cụ thể về kim ngạch XK nông sản Việt trong hai năm tới khi năm 2018 đã ở mức 40 tỷ USD, và sự kỳ vọng của DN ở mức nào?
Chờ ra sân chơi lớn
Thay vì trả lời trực tiếp vào câu hỏi này, với kinh nghiệm dày dặn nhiều năm XK nông sản chính ngạch sang các thị trường lớn, ông Tùng thận trọng nói rằng hai năm nữa là hai năm khó khăn, nhưng sau đó nông sản Việt nếu đi theo đúng chiều hướng sẽ rất phát triển.
Ông Tùng lý giải, bản thân hai năm nay hy vọng thị trường lớn nhất là Trung Quốc sẽ "siết", đi vào sân chơi chung, để sản phẩm Việt đủ tiêu chuẩn đi được khắp nơi. Còn như hiện nay, thị trường này thực ra vẫn dễ tính nên doanh nghiệp DN Việt sẽ khó ra sân chơi lớn với những thị trường khác.
"Thị trường dễ mà chiếm đến 70% như Trung Quốc nên chúng ta làm ra 10 sản phẩm nông sản thì 7 sản phẩm bán cho thị trường dễ, còn 3 sản phẩm bán cho thị trường khó. Điều này chỉ khiến cho nông sản Việt luẩn quẩn như những năm vừa qua, dù Bộ NN&PTNT có sự năng động trong việc mở rộng thị trường XK", ông Tùng lưu ý.
Sau phần trả lời này, ông Nguyễn Quốc Toản tiếp tục đặt ra một câu hỏi khác với ông Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc Thương mại của công ty Kantar Worldepanel Việt Nam (chuyên về nghiên cứu thị trường): trong 2 năm tới, sự dịch chuyển về nhóm hàng trái cây XK có tiếp tục tăng cao hay không và phân khúc rau quả nên phát triển theo kiểu gì để phục vụ cho chính thị trường nội địa.
Nói một cách ngắn gọn, ông Hoàng dự báo trái cây sẽ tiếp tục chiếm thị phần lớn trong giỏ mua sắm của người tiêu dùng, đặc biệt là những trái cây có nguồn gốc rõ ràng, nhất là trồng trọt bằng đất hữu cơ hoặc có nguồn gốc hữu cơ, có chứng nhận rõ ràng.
Theo ông Hoàng, lâu nay đa phần rau củ quả vẫn được mua không rõ nguồn gốc, mua từ chợ; lượng hàng rau củ quả đang phân phối trong kênh siêu thị hiện đại vẫn còn khiêm tốn.
"Xu thế tương lai là các DN tìm cách khai thác, đưa được các loại rau củ quả có thương hiệu, có nguồn gốc, nhãn mác rõ ràng… vào các kênh phân phối hiện đại, bao gồm các siêu thị tiện lợi, siêu thị mini, các đại siêu thị, siêu thị lớn", chuyên gia về nghiên cứu thị trường này nhận định.
 |
|
Các DN XK nông sản cần nắm vững thông tin thị trường |
Quyền lực nhà bán lẻ
Trao đổi thêm với Thời báo Kinh Doanh, Tổng giám đốc công ty Vina T&T Group cho rằng, để tăng sức tiêu thụ, thúc đẩy thương mại hàng hóa nông sản, trong xu thế hiện nay quan trọng nhất vẫn là thông tin thị trường.
Đây là điều cần được quan tâm đầu tiên khi XK nông sản, vì mỗi thị trường phát triển sẽ có các tiêu chuẩn hàng hóa XK, nhất là hàng hóa XK theo tiêu chuẩn quốc tế.
"Đơn cử như thị trường Mỹ khắt khe về chất lượng và yêu cầu quy định luật pháp rõ ràng. Nhật Bản yêu cầu cao về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm và đặt nhiều biện pháp khắt khe, rào cản kỹ thuật đối với nông sản nhập khẩu. Thị trường EU có tính bảo hộ nông sản cao, nhất là mặt hàng rau quả", ông Tùng nói.
Chính vì vậy, khi định hướng thị trường XK nông sản thực phẩm cần gắn với quy hoạch vùng trồng, vùng sản xuất và các giải pháp nhằm đảm bảo sự ổn định thị trường.
Đặc biệt, vấn đề xây dựng thương hiệu nông sản Việt đáp ứng các thị trường phát triển là những yếu tố cần thiết giúp nông sản Việt có thể thâm nhập sâu các thị trường này.
Về việc thúc đẩy XK chính ngạch nông sản thực phẩm Việt chất lượng cao, bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao, lưu ý các DN XK cần chú ý thị trường thế giới đang đặt nặng quyền lực nhà bán lẻ, bởi họ là kết thúc cuối cùng của chuỗi thực phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng.
Vì vậy, nếu nắm rõ được quyền lực này sẽ giúp DN hiểu các khâu quan trọng trong lĩnh vực bán lẻ, để có thể đưa ra các cơ chế kiểm soát của riêng mình nhằm đảm bảo sản phẩm an toàn và chất lượng cho người tiêu dùng.
Bà Hạnh khuyên các DN nên tham khảo bí quyết XK thành công của người Thái. Việc nắm vững thông tin thị trường giúp họ tìm hiểu về các tiêu chí đối với những sản phẩm ở các thị trường khác nhau để có thể tiếp cận.
Ngoài ra, DN Thái còn có nhân lực giỏi, chú tâm phát triển sản phẩm, tập trung công tác xúc tiến thương mại. Thái Lan cũng xây dựng và làm mạnh mạng lưới xúc tiến thương mại của mình trên thị trường thế giới.
Vì thế, để đảm bảo XK nông sản thực phẩm thành công, theo bà Hạnh, DN Việt cần hiểu rõ xu hướng và động thái thị trường, nhất là nhu cầu thị trường, liệu sản phẩm của mình có khả năng đáp ứng. DN cần sớm từ bỏ cách thức XK nông sản phổ biến hiện nay "như người làm vườn ngồi bán trước nhà mình"!
Thế Vinh
