'Bảo bối' chặn nhà đầu tư ‘tay không bắt giặc’ ở 5 dự án cao tốc Bắc – Nam

Đã có 14/16 nhà đầu tư nộp hồ sơ sơ tuyển thầu dự án cao tốc Bắc - Nam (Ảnh: Internet)

Với phương pháp góp vốn theo hình thức đối tác công tư (PPP) tại 5 dự án cao tốc Bắc Nam. Sau gần nửa tháng phát hành hồ sơ mời thầu, các ban quản lý dự án thuộc Bộ GTVT đã bán được 14/16 hồ sơ của nhà đầu tư lọt vào sơ tuyển đã mua hồ sơ của 5 dự án đầu tư cao tốc Bắc – Nam.

14/16 nhà đầu tư sơ tuyển

Sau khi Bộ GTVT phát hành hồ sơ mời thầu toàn bộ 5 dự án thành phần PPP cao tốc Bắc-Nam phía Đông, đến nay đã có 14/16 nhà đầu tư qua sơ tuyển đến mua hồ sơ mời thầu.

Theo quy định pháp luật về đấu thầu, nhà đầu tư có 60 ngày để chuẩn bị hồ sơ dự thầu. Dự kiến khoảng ngày 20/9/2020 sẽ mở thầu, các Ban quản lý dự án sẽ thành lập Tổ chuyên gia đấu thầu để đánh giá hồ sơ dự thầu theo đúng quy định pháp luật.

Dự kiến trong tháng 12/2020, Bộ GTVT sẽ phê duyệt kết quả đấu thầu và đàm phán, hoàn thiện và ký kết hợp đồng với các nhà đầu tư (nếu đấu thầu thành công). Trường hợp thuận lợi, đấu thầu thành công, Bộ GTVT sẽ đàm phán, ký hợp đồng với các nhà đầu tư vào tháng 12/2020 để khởi công xây dựng đầu năm 2021, hoàn thành năm 2023.

Ông Nguyễn Nhật, Thứ trưởng Bộ GTVT cho rằng, nếu việc ký kết với nhà đầu tư được thực hiện sau ngày 01/01/2021 là thời điểm Luật Đầu tư theo hình thức PPP có hiệu lực thì cơ chế chia sẻ rủi ro sẽ được các bên đàm phán và có thể thay đổi nếu không ảnh hưởng đến chủ trương đầu tư và nghiên cứu khả thi của dự án.

Theo ông Bùi Quang Thái, Phó Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư, với 5 dự án cao tốc Bắc – Nam, vốn Nhà nước tham gia ở mức 45 - 60%, cao hơn nhiều các dự án BOT trước đây. Đồng thời các dự án cũng cam kết 100% mặt bằng sạch trong tháng 10/2020, điều này cũng làm giảm các rủi ro cho các nhà đầu tư.

“Nhà đầu tư trúng thầu phải đáp ứng các điều kiện về hồ sơ dự thầu hợp lệ, yêu cầu năng lực tài chính, kinh nghiệm, điểm kỹ thuật và đề xuất tài chính thấp nhất, tức là nhà đầu tư nào bỏ giá trị vốn góp của Nhà nước tham gia vào dự án ít nhất sẽ được xem xét lựa chọn,” ông Bùi Quang Thái cho hay.

Đặc biệt, trong hồ sơ mời thầu 5 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam, Bộ GTVT đã quy định rõ, kể từ khi ký hợp đồng dự án, nhà đầu tư có 6 tháng để huy động vốn tín dụng nhằm đảm bảo lựa chọn được các nhà đầu tư mạnh, đủ năng lực tài chính về vốn chủ sở hữu và có uy tín để ngân hàng cho vay vốn tín dụng.

“Quá thời hạn trên, nếu không huy động được, Bộ sẽ hủy hợp đồng đã ký và tịch thu bảo lãnh hợp đồng của nhà đầu tư. Số tiền bảo lãnh được tính bằng 1-3% giá trị hợp đồng theo quy định của Luật Đấu thầu,” ông Thái nhấn mạnh.

Nhằm ngăn chặn nhà đầu tư yếu kém, Bộ GTVT đã lập "hàng rào" kỹ thuật.

Loại bỏ nhà đầu tư yếu kém

Trên thực tế, khi nộp hồ sơ thầu, nhà đầu tư nào cũng trưng ra rất nhiều năng lực, đảm bảo các tiêu chí trong hồ sơ mời thầu nhưng điều quan trọng nhất là vốn tín dụng thì mới dừng ở cam kết từ phía ngân hàng chứ chưa có hợp đồng chính thức.

Tuy nhiên, thời gian qua phần lớn các nhà đầu tư BOT giao thông đều phải đi vay vốn tín dụng ngân hàng để đầu tư. Tại nhiều dự án diễn ra tình trạng nhà đầu tư đạt hết các tiêu chí trong đấu thầu, nhưng khi triển khai lại không vay được vốn tín dụng khiến công trình trì trệ ròng rã nhiều năm.

Nhằm ngăn chặn tình trạng nhà đầu tư “tay không bắt giặc” như tại một số dự án BOT trước đây, Bộ GTVT đã đưa ra quy định trong hồ sơ mời thầu về việc hủy hợp đồng đã ký kết và tịch thu bảo lãnh nếu trong thời gian 6 tháng nhà đầu tư không huy động được vốn tín dụng.

Theo ông Phùng Tiến Thành, Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả, việc Bộ GTVT đưa ra mốc thời gian để nhà đầu tư vay vốn tín dụng cho dự án chỉ là một phần. Điều quan trọng nhất đối với các dự án PPP cao tốc Bắc - Nam là Ngân hàng Nhà nước cần phải có chính sách về tín dụng, thu xếp nguồn vốn dành cho phát triển hạ tầng giao thông.

Ông Vũ Đức Nhận, Phó tổng giám đốc Công ty CP BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ cho rằng, quy định thời gian 6 tháng sau khi ký hợp đồng nhà đầu tư phải huy động được vốn tín dụng là phù hợp với thực tế. Bởi, nếu thời gian huy động vốn quá 6 tháng sẽ ảnh hưởng đến tiến độ công trình.

“Các nhà đầu tư muốn vào các dự án PPP cao tốc Bắc - Nam phải rất quyết tâm và đủ năng lực mới có thể tham gia. Ngay từ bây giờ, các nhà đầu tư, ngân hàng có ý định tham gia đầu tư 5 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam đã phải đi nghiên cứu và thẩm định các dự án, không phải chờ đến lúc đấu thầu nữa”, ông Nhận cho hay.

Cũng theo ông Thành, dự án quan trọng nhất là vốn tín dụng từ các ngân hàng, tuy nhiên điều mà các ngân hàng lo ngại nhất là lưu lượng thực tế của các phương tiện và những tồn tại của các dự án BOT có được giải quyết thấu đáo hay không.

Để giải quyết vấn đề này, đại diện Bộ GTVT cho biết, dự kiến trong tuần này Bộ sẽ làm việc với các ngân hàng thương mại nhằm giải quyết những vướng mắc để khơi thông nguồn vốn tín dụng cho các dự án PPP cao tốc Bắc – Nam.

Phạm Minh