Năm 2014, sau khi cân nhắc đến việc giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, Quốc hội đã thông qua Luật thuế TTĐB sửa đổi. Theo đó, mức thuế xuất thuế TTĐB sẽ tăng thêm 5% mỗi năm kể từ năm 2016, thay vì tăng một lần 15%.
Trong khi Luật đang chờ Quốc hội thông qua, cuối năm 2015, Bộ Tài chính đã ban hành Nghị định 108 và Thông tư 195 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật thuế TTĐB sửa đổi có hiệu lực ngay từ đầu năm 2016.
Gánh nặng lớn
Tại nhiều hội thảo về thuế TTĐB, không ít DN, ngành hàng đều cho rằng mức thuế mà họ phải nộp là quá nặng và thời gian áp dụng quá ngắn. Theo VCCI, chỉ trong vòng 6 tháng, cách tính thuế TTĐB thay đổi tới hai lần, mỗi lần thay đổi được áp dụng ngay trong vòng 2-3 tháng.
Thời gian ngắn, mức thuế thay đổi cao đang gây khó cho các DN, đặc biệt là các DN trong ngành rượu, bia, thuốc lá, trong khi các chính sách giải pháp quản lý thị trường như chống buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế vẫn không được tăng cường một cách tương thích. Điều này sẽ tác động tiêu cực tới thị trường, sức mua và cuối cùng là ảnh hưởng tới chính nguồn thuế đóng góp cho ngân sách nhà nước.
Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá, ông Vũ Văn Cường, cho rằng theo quy định của luật mới, từ mức thuế 65%, thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá chịu mức thuế 70% từ ngày 1/1/2016 đến hết 31/12/2018 và 75% từ ngày 1/1/2019.
“Lộ trình tăng thuế TTĐB liên tục trong thời gian ngắn này với mức thuế suất cao gây khó khăn cho các DN sản xuất, tạo điều kiện cho hàng lậu có cơ hội tràn vào”, ông Cường đánh giá.
Với DN nhập khẩu ô tô cũng như vậy. Từ 1/1/2016, việc tính thuế TTĐB với ô tô nhập khẩu được áp dụng theo Nghị định 108 và Thông tư 195 nói trên. Tuy nhiên, cách tính thuế theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TTĐB vừa được Quốc hội thông qua có hiệu lực từ 1/7/2016, cách tính thuế lại thay đổi. Thuế suất đối với ô tô chở người dưới 24 chỗ ngồi sẽ bao gồm 14 mức thuế suất cơ bản, trong đó, thuế suất thấp nhất là 5% và cao nhất là 150%.
Đồng quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam, ông Nguyễn Văn Việt, cho rằng việc thực hiện chính sách về thuế TTĐB của các DN gặp nhiều khó khăn do một số quy định chưa phù hợp, thay đổi nhiều lần và thời gian quá gấp.
Trước đó, DN bia cũng đã lên tiếng về cách tính thuế mới theo các văn bản hướng dẫn thuế TTĐB từ ngày 1/1/2016. Ngoài ra, hiện thuế TTĐB với bia cũng đang ở mức 55% và trong lộ trình lên 65% vào năm 2018.
Các DN cho rằng việc áp dụng đồng thời hai quy định trên sẽ gây ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, khiến họ phải đóng thêm cả ngàn tỷ đồng tiền thuế trong năm 2016. Điều này sẽ ăn mòn lợi nhuận và khiến giá bia tăng mạnh.
![]() |
Luật thuế TTĐB cần được sửa đổi một cách căn bản, ổn định, có lộ trình phù hợp, hạn chế việc sửa đổi bổ sung thường xuyên, khó dự đoán như trong thời gian qua
Cần có lộ trình
Thực tế, nhiều ý kiến ủng hộ việc áp thuế TTĐB của Nhà nước nhưng phải minh bạch và hợp lý. Ông Đinh Trịnh Hải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, nhận xét rằng việc điều chỉnh các quy định tại các lần sửa đổi, bổ sung có nội dung khác nhau nhưng việc sửa đổi khá thường xuyên đã gây không ít khó khăn cho các DN hoạt động sản xuất kinh doanh những loại hàng hóa dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế.
“Điều này làm hạn chế tính ổn định của chính sách thuế và môi trường đầu tư kinh doanh, ảnh hưởng đến các DN. Việc tăng thuế suất một mặt có thể làm hạn chế việc sử dụng lãng phí các sản phẩm thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB, song mặt khác cũng làm tăng chi phí đầu vào của cả nền kinh tế cũng như chi phí phục vụ cuộc sống của người dân”,
Ông Hải kiến nghị Luật thuế TTĐB cần được sửa đổi một cách căn bản, ổn định, có lộ trình phù hợp, hạn chế việc sửa đổi bổ sung thường xuyên, khó dự đoán như trong thời gian qua.
Đồng tình với quan điểm trên, Chủ tịch Hiệp hội thuốc lá cho rằng: “Thách thức lớn nhất của Luật thuế TTĐB là làm sao đừng siết quá chặt với những DN trong nước làm ăn đàng hoàng, mà lại tạo ra cơ hội vàng cho hàng nhập ngoại, hàng buôn lậu… chiếm lĩnh thị trường. Chính sách thuế TTĐB cần được xây dựng cho trung hạn và dài hạn, có tính ổn định và dự báo. Lộ trình điều chỉnh thuế phải hài hòa lợi ích của tất cả các ngành”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Các DN đầu tư nước ngoài cũng nhất trí với quan điểm về việc quá nhiều thay đổi về chính sách thuế và những thay đổi khó dự đoán, không có lộ trình sẽ tác động xấu đến niềm tin của các DN đã, đang và sẽ đầu tư vào Việt Nam.
Nói cách khác, việc thay đổi đột ngột về giá tính thuế TTĐB này có thể tạo ra sự bất ổn về mặt chính sách, ảnh hưởng đến sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô cũng như sự ổn định, tính minh bạch của môi trường đầu tư ở Việt Nam.
Thanh Hoa
Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam Việc thanh tra, kiểm tra thuế hiện đang rất nhức nhối. Trên thực tế, có DN lợi dụng chính sách thuế để trục lợi, như làm hai sổ sách, làm giả hợp đồng, chuyển giá… nhưng phần lớn DN mong muốn một chính sách thuế minh bạch, rõ ràng vì chính bản thân họ cũng rất rõ ràng, minh bạch. Vậy chính sách thuế cần phải khuyến khích những DN này. Mặt khác, khi DN tuân thủ tốt thuế thì phải biểu dương, tôn vinh. Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Chính sách thuế TTĐB thời gian qua có nhiều thay đổi nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội nhưng dường như vẫn là gánh nặng lớn đối với rất nhiều DN do còn nhiều bất cập. Cách thức, tiêu chí áp thuế thiếu minh bạch, vẫn còn những quy định không hợp lý. Điều này sẽ tác động tiêu cực đến thị trường, sức mua và nguồn thuế đóng góp vào ngân sách nhà nước. Ông Đinh Trịnh Hải - Phó Chủ nhiệm UB Tài chính Ngân sách của Quốc hội Đối với thuế TTĐB, cần có lộ trình sửa đổi một số nội dung như: Bổ sung mở rộng diện chịu thuế đối với các nhóm mặt hàng như game online, chất tẩy rửa, đồ uống nước ngọt có gas, mỹ phẩm, đồ trang sức và đá quý. Một số quốc gia đã đánh thuế TTĐB đối với các mặt hàng này. Đồng thời, nên bãi bỏ một số đối tượng chịu thuế không có tính khả thi cao như vàng mã, hàng mã, bài lá, dịch vụ massage, karaoke, máy lạnh từ 90.000 BTU trở xuống, dòng xe máy có dung tích xi-lanh từ 125 cm3 trở xuống. |