Dự án An Lạc Green Symphony mặc dù chưa có giấy phép xây dựng nhưng vẫn tiến hành thi công khu chung cư cao tầng |
Tình trạng vi phạm xây dựng không phép, sai phép tại Hà Nội thời gian qua diễn ra khá nhiều ở cả các quận và huyện ngoại thành. Vi phạm ở số công trình lớn đã gây mất mỹ quan đô thị cũng như phá vỡ quy hoạch chung, có những dự án để tồn tại 4-5 năm vẫn... đang giải quyết.
Mức độ vi phạm lớn
Đơn cử như năm 2015, công trình nhà ở cao tầng tại số 8B Lê Trực, ngay trung tâm quận Ba Đình xây dựng sai giấy phép, vượt chiều cao được cấp phép. Theo yêu cầu của cơ quan chức năng và chính quyền, chủ đầu tư buộc phải tháo dỡ phần vi phạm, nhưng mãi đến nay, công trình mới cơ bản trả lại mặt bằng theo giấy phép.
Hay như tại dự án Khu đô thị An Lạc Green Symphony, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, CTCP Tập đoàn Đầu tư An Lạc đã tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng (GPXD) tại ô đất có ký hiệu C1-CT. Đáng chú ý, vi phạm xây dựng không phép tại dự án này chỉ được phát hiện khi chủ đầu tư đã rầm rộ thực hiện trong thời gian dài. Và đến khi cơ quan chức năng xử lý thì công trình đã hiện hữu và chỉ bị phạt 40 triệu đồng theo quy định.
Tương tự, tình trạng vi phạm xây dựng diễn ra ở quận Hoàng Mai khá nhiều nhưng dường như chính quyền khu vực này không hề hay biết. Điển hình là dự án Tổ hợp nhà ở, văn phòng và dịch vụ thương mại tại ô đất số 1 Trần Thủ Độ (Phương Đông Green Park), phường Hoàng Liệt, do Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông làm chủ đầu tư.
Cụ thể, Dự án có tổng diện tích khoảng 14.000m2, quy mô 2 tòa chung cư cao 29 tầng + 3 tầng hầm với 936 căn hộ và khối nhà ở thấp tầng gồm 13 căn liền kề, tổng mức vốn đầu tư dự kiến gần 1.700 tỷ đồng. Dự án được khởi công từ đầu năm 2017 nhưng sau đó bị đình chỉ thi công vì không có GPXD. Mãi đến cuối năm 2019, sau hơn 2 năm "đắp chiếu", chủ đầu tư tái khởi động lại dự án khi được cấp GPXD. Tuy nhiên, khi thi công, chủ đầu tư đã triển khai không theo đúng GPXD đã được cấp, xây dựng các khối nhà ở thấp tầng sai phép, sai thiết kế.
Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng cũng xảy ra tràn lan ở nhiều khu đô thị, khu nhà ở trên địa bàn TP Hà Nội như tại lô AB4 - Lô B4+B5 và công trình tại số 9 nhà B tại Khu biệt thự 5,2 ha phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy…
Ngoài ra, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng, xây dựng trên đất nông nghiệp diễn ra khá phổ biến tại Sơn Tây, Đông Anh… Thực trạng này khiến dư luận bức xúc và đặt ra nghi vấn có hay không việc tiếp tay, buông lỏng quản lý của cơ quan chức năng?
Chưa đủ sức răn đe
Một điều dễ nhận thấy là các công trình lớn vi phạm nhưng cũng chỉ bị phạt tới 40 triệu đồng, quá thấp so với những vi phạm gây ra thiệt hại. Một số chuyên gia nhận định, mức xử phạt chưa đủ sức răn đe, chưa làm các chủ đầu tư “chờn” sẽ khó chấn chỉnh được tình trạng vi phạm trật tự xây dựng ngày càng tăng.
Dự án Phương Đông Green Park cũng bị xử phạt vì xây dựng khi chưa có giấy phép |
Theo ông Đỗ Viết Chiến, nguyên Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng), Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, với mức phạt thấp, nhiều chủ đầu tư chấp nhận nộp phạt để làm sai, miễn sao được việc của họ.
Kinh nghiệm ở nước ngoài cho thấy, 1m2 trên mặt bằng vi phạm không rơi vào vùng nhất thiết phải phá, nếu muốn tồn tại phải trả 1m2 này cao gấp 2-3 chục lần so với giá ở thời điểm đó. Chính vì chế tài xử phạt mạnh, phải trả giá quá đắt nên chủ đầu tư sẽ cân nhắc vi phạm để nộp phạt hay không vi phạm.
Ông Chiến cho rằng, kiểu phạt “giơ cao đánh khẽ” hoặc “đánh trống bỏ dùi” khiến chủ đầu tư nộp phạt hời hợt để chờ giấy phép xây dựng. Điều này sẽ tạo tiền lệ không tốt cho các doanh nghiệp đi sau tiếp tục vi phạm.
“Không ít chủ đầu tư biết sai vẫn làm, chấp nhận nộp tiền phạt và lo dần thủ tục. Đã đến lúc cần có những giải pháp căn cơ để vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, vừa đưa ra những cảnh báo đủ mạnh về cái giá phải trả cho những hành vi coi thường pháp luật. Có vậy mới mong chấn chỉnh tình trạng vi phạm trật tự xây dựng tràn lan, phổ biến hiện nay”, ông Chiến nhấn mạnh.
Để giải quyết vấn đề này, nguyên Cục trưởng Cục Phát triển đô thị cho hay, chính quyền địa phương và cơ quan quản lý nhà nước cần phải tăng cường khâu kiểm tra, quản lý. Đồng thời, cần quy trách nhiệm cho người đứng đầu địa phương, bộ phận quản lý nhà nước ở khu vực đó.
Cùng góc nhìn, một số luật sư đánh giá, nguyên nhân khiến các công trình vi phạm thời gian qua tràn lan là do xử phạt chưa nghiêm, công tác thanh kiểm tra còn lơ là.
Theo các luật sư, cần phải ngăn chặn, tránh việc vi phạm xảy ra dẫn đến khó xử lý. Hơn nữa, chế tài phạt các chủ đầu tư này phải nghiêm minh, đủ sức răn đe. Bởi nếu vi phạm mà chỉ bị phạt mức thấp thì không có tác dụng trong thực tế; mà mức phạt phải tính theo diện tích xây dựng, theo giá trị công trình.
Minh Trang