Nắm bắt được tâm lý thích mua nhà ở độc lập, gần trung tâm thành phố, tiết kiệm thời gian, công sức xây dựng của một bộ phận người dân, giới đầu tư mua đất, đăng ký tách thửa, phân lô và xây nhà kinh doanh. Hầu hết các căn nhà sau khi hoàn thiện được chào bán ngay mà không có thủ tục hoàn công, gây ra những rắc rối về sau cho người mua.
Bán nhà đất nhưng giấy tờ chỉ thể hiện bán đất
Hoàn công là thủ tục mà bất cứ công trình xây dựng nhà ở nào cũng phải thực hiện và nếu nhà chưa hoàn công thì chỉ do một trong hai nguyên nhân: Chủ nhà không đi làm hoàn công hoặc nhà xây sai phép nên không hoàn công được.
Công trình xây dựng xong mà không làm thủ tục hoàn công thì không được lập hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà. Và để nhà có thể bán, nghĩa là đưa vào giao dịch dân sự, phải được công nhận tính pháp lý - được cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà. Nếu hai bên cố tình thực hiện giao dịch mua bán, người bán chỉ có thể làm thủ tục chuyển nhượng đất mà không thể chuyển nhượng căn nhà trên đất.
Trong vai một người đang có nhu cầu đi mua nhà ở, phóng viên tiếp cận với ông Hải (đã đổi tên), là chủ đầu tư đang chào bán nhà trong ngõ 188 đường Trung Lực, phường Đằng Lâm, quận Hải An, TP Hải Phòng. Mỗi căn hộ ở đây có diện tích sàn hơn 73m2, xây kiên cố 4 tầng, được chào bán với giá 4 tỷ đồng. Khi được hỏi những giấy tờ liên quan đến tính pháp lý của căn hộ, ông Hải chỉ cung cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng về đất ở mà chưa có tài sản khác gắn liền với đất. Trước băn khoăn của người mua, ông Hải trấn an: Nếu người mua có nhu cầu được cấp giấy chứng nhận sở hữu tài sản trên đất thì nộp thêm cho ông 80 triệu.
 |
|
Nhiều nhà kinh doanh tại Hải Phòng không có thủ tục hoàn công |
Tại địa chỉ ngõ 162 đường Trung Lực, bà Thảo (đã đổi tên) cũng đang chào bán khu nhà xây kinh doanh loại hơn 50m2 và loại 80m2 đều xây kiên cố 3 tầng. Bà Thảo cho biết: "Chị bán nhà cho em, hồ sơ gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng, hồ sơ thiết kế, hợp đồng mua bán. Còn sau này, em muốn làm chứng nhận tài sản gắn liền trên đất thì em tự làm thủ tục. Mà làm sao em phải làm cho mất thêm gần 100 triệu tiền thuế làm gì? Em chỉ cần sang tên thửa đất từ tên chị sang tên em là được. Sau này, em bán cho người khác em cũng chỉ cần làm như vậy".
Trước băn khoăn của người mua về việc mua nhà đất mà trên giấy tờ chỉ thể hiện mua đất, nếu phát sinh giao dịch mua bán sau này hoặc cầm cố thế chấp ngân hàng đều gặp bất lợi..., ông Hải và bà Thảo đều khẳng định: Nếu thích thì sau này làm thủ tục lúc nào cũng được.
Người mua chịu thiệt
Tuy nhiên theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay, việc hoàn công nhà ở sau giao dịch mua bán không hề dễ như lời người bán nhà giới thiệu.
Chị Nguyễn Thị Mai, Vĩnh Niệm, Lê Chân cho biết: "Gia đình tôi có mua một căn nhà kinh doanh từ năm 2017. Khi mua nhà chỉ nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, không có tài sản trên đất vì người bán chưa làm thủ tục hoàn công. Sau này, tôi muốn làm lại bìa đỏ, trên bìa thể hiện có vật kiến trúc thì phải đi làm thủ tục hoàn công cho công trình đang ở. Việc này rất mất thời gian, thủ tục lằng nhằng vì nhà xây không đúng giấy phép xây dựng, nên khó khăn trong việc hoàn công. Chủ nhà lại chuyển vào miền Nam sinh sống nên việc xác nhận thủ tục, hoàn thiện hồ sơ gặp khó khăn vì giấy phép xây dựng và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đứng tên cùng một người".
 |
|
Thực tế nhiều người bỏ tiền mua nhà đất nhưng trên giấy tờ chỉ thể hiện mua đất |
Không chỉ chị Mai, mà nhiều người mua nhà đất nhưng trên giấy tờ chỉ thể hiện mua đất đang gặp không ít khó khăn vì:
Thứ nhất, nếu cơ quan chức năng rà soát đến căn nhà chưa hoàn công mà họ vừa mua, họ hoàn toàn có thể bị phạt hoặc cưỡng chế tháo dỡ những hạng mục xây sai phép.
Thứ hai, khả năng đến một lúc nào đó, ngôi nhà lại nằm trong quy hoạch của địa phương, họ sẽ không được xem xét đền bù giải phóng mặt bằng vì thực chất, giấy tờ sử dụng đất ở không chứng minh đã có tài sản trên đất.
Thứ ba, không loại trừ có thể họ bất ngờ cần đến tiền, muốn đem nhà đi thế chấp ngân hàng; chuyển đổi hay tặng lại cho con cái… Khi đó, họ phải liên hệ lại với người bán, nhờ họ phối hợp với mình đi làm thủ tục hoàn công và chịu mọi chi phí phát sinh, mà lẽ ra việc này người bán nhà phải làm trước khi thực hiện giao dịch mua bán với họ.
Cuối cùng, rủi ro lớn nhất là không thể hoàn tất thủ tục hoàn công và người mua nhà sẽ không được Nhà nước công nhận quyền sở hữu về nhà ở. Trừ khi họ chủ động phá dỡ căn nhà đó, rồi xin cấp phép xây mới lại từ đầu và làm thủ tục hoàn công...
Tóm lại, nhà đất có đầy đủ tính pháp lý vẫn là an toàn nhất. Dù mục đích chỉ để ở hay sau này có bán, tặng, cho, thì nhà cũng cần hoàn công nghiêm chỉnh. Với sự thương thảo của hai bên mua bán, chủ nhà có thể tìm cách thức phù hợp để hoàn công kịp thời trước khi chuyển nhượng cho bên kia. Thủ tục hoàn công được xem là thủ tục nhỏ nhưng vô cùng cần thiết hiện nay bởi nó liên quan trực tiếp tới tính pháp lý của căn nhà, việc định giá tài sản sau này.
Thanh Vân
