Tại Tp.HCM, trong hơn 10 tháng đầu năm 2016, tính đến 10/11, đã có 80 dự án nộp tiền sử dụng đất với số tiền là 10.529 tỷ đồng; bên cạnh đó vẫn còn 40 dự án chưa nộp tiền sử dụng đất với số tiền là 1.889 tỷ đồng.
HoREA nhấn mạnh, theo cách làm như hiện nay, tiền sử dụng đất đang là “gánh nặng” của DN mà người tiêu dùng phải “gánh” khi mua nhà; là “ẩn số”, không minh bạch mà nhà đầu tư không thể tiên lượng trước khi quyết định đầu tư… do thủ tục hành chính và cơ chế vận hành không hợp lý.
Lại là chuyện cơ chế
Ngày 6/6/2016, Tp.HCM đã làm việc với HoREA và đã giao Giám đốc Sở TN&MT chịu trách nhiệm toàn bộ về việc thực hiện quy trình xác định tiền sử dụng đất dự án mà DN phải nộp, nhưng đến nay, vẫn chưa có sự thay đổi trong thực tế để thực hiện chỉ đạo này. Từ đây, HoREA có một số nhận xét về thủ tục hành chính và quy trình thực hiện xác định tiền sử dụng đất của dự án tại thành phố.
Thứ nhất, Sở Tài chính giữ vai trò chủ đạo trong toàn bộ quy trình thực hiện xác định tiền sử dụng đất của dự án tại thành phố. Trong đó, Giám đốc Sở Tài chính là Ủy viên UBND thành phố giữ chức Chủ tịch Hội đồng Thẩm định giá đất thành phố theo ủy quyền của Chủ tịch UBND Tp.
Hai là, Sở TN&MT không giữ vai trò chủ đạo trong toàn bộ quy trình thực hiện xác định tiền sử dụng đất của dự án (Phó Giám đốc Sở chỉ giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng Thẩm định giá đất thành phố).
HoREA cho rằng, Sở TN&MT chỉ chủ trì thực hiện công đoạn đấu thầu qua mạng để chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất; và thực hiện các thủ tục, chuẩn bị hồ sơ phục vụ Hội đồng Thẩm định giá đất thành phố, và báo cáo UBND Tp.
Do đó, chiếu theo các quy phạm pháp luật hiện hành và quy trình tổ chức, hoạt động của thành phố thì không có căn cứ để giao cho Giám đốc Sở TN&MT chủ trì và chịu trách nhiệm công tác xác định tiền sử dụng đất dự án.
Thứ ba, với thành phần Hội đồng thẩm định giá đất thành phố hiện nay, không có đại diện của tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất độc lập; hoặc chuyên gia về giá đất độc lập, thì không phù hợp với quy định tại khoản 2 điều 12 Thông tư liên tịch 87/2016/TTLT-BTC-BTNMT ngày 22/6/2016 của Bộ Tài chính – Bộ TN&MT.
|
Vẫn còn 40 dự án tại Tp.HCM chưa nộp tiền sử dụng đất với số tiền gần 1.900 tỷ đồng
Điều 12 yêu cầu phải có các thành viên này để đảm bảo có sự phản biện độc lập, giúp cho quá trình xem xét các phương pháp xác định giá đất và kết quả việc xác định giá đất dự án được khách quan và có tính thuyết phục cao.
Đặc biệt, theo ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA, vẫn chưa có cơ chế để DN (người sử dụng đất) thể hiện ý kiến của mình trong quy trình xác định giá đất, kể cả việc xác định chi phí bồi thường GPMB để được khấu trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp, nhất là trong trường hợp DN không nhất trí với số tiền sử dụng đất phải nộp; hoặc Hội đồng thẩm định giá đất Thành phố không chấp thuận hồ sơ xác định giá đất của DN….
Giá đất bao giờ minh bạch
Với những cứ điểm nêu trên, HoREA kiến nghị tới giới chức lãnh đạo Tp.HCM cùng các Sở, ngành liên quan một số nội dung sau.
Về công tác xác định giá đất, cơ quan Hiệp hội đề nghị bổ sung thành viên (là đại diện của tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất độc lập; hoặc chuyên gia về giá đất độc lập và không thuộc tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất được thuê để định giá đất cụ thể) vào Hội đồng thẩm định giá đất thành phố. Điều này, nhằm đảm bảo có sự phản biện độc lập trong Hội đồng – HoREA nhận định.
Tiếp đến, Chủ tịch Hiệp hội đề nghị cho phép DN (tức người sử dụng đất) được tham gia và được quyền nêu ý kiến tại cuộc họp của Hội đồng thẩm định giá đất thành phố khi thẩm định giá đất dự án của đơn vị mình.
Bên cạnh đó, kiến nghị cho phép DN (người sử dụng đất) được tham gia và được quyền nêu ý kiến tại cuộc họp của Sở Tài chính khi xem xét chi phí GPMB được khấu trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp – ông Lê Hoàng Châu nhấn mạnh.
Cuối cùng, HoREA đề nghị bãi bỏ cơ chế đấu thầu rộng rãi qua internet hiện nay (chỉ chọn đơn vị chào thầu với giá thấp nhất được trúng thầu). Thay vào đó là cơ chế đấu thầu rộng rãi nhưng với tiêu chí chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất có năng lực, có phương án xác định giá đất tối ưu, chứ không phải chọn đơn vị có giá thấp nhất.
Về vấn đề này, HoREA nêu thực trạng như sau. Theo quy định NSNN chi trả chi phí xác định giá đất, nên Sở TN&MT đã tổ chức đấu thầu công khai qua internet để lựa chọn đơn vị tư vấn có giá chào thầu thấp nhất được trúng thầu.
Hiệp hội phản ánh, có đơn vị tư vấn chỉ bỏ thầu vài trăm ngàn đồng để được trúng thầu, để sau đó được “độc quyền” thực hiện công tác xác định giá đất dự án và DN phải rất “khổ sở” vì đơn vị tư vấn này.
Đây là một yếu tố dẫn đến sự thiếu minh bạch, cơ chế “xin-cho” và tiêu cực, làm tổn hại đến lợi ích của người tiêu dùng, DN và Nhà nước – cần được chấn chỉnh.
Đông Hưng
