 |
Theo HoREA, hiện nay, trong quá trình thực thi pháp luật đất đai, có hiện tượng nguồn thu ngân sách Nhà nước từ đất đai còn bị thất thu trong hoạt động chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển công năng sử dụng của công trình xây dựng gắn liền với đất, nguồn thu ngân sách từ đất đai chưa tương xứng với tiềm năng, chưa tạo thành nguồn thu lâu dài, bền vững cho ngân sách Nhà nước, hoạt động thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp còn nhiều bất cập…
Trong đó khi đó, Luật Đất đai 2013 vẫn còn những bất cập, cụ thể: Luật Đất đai 2013 và Nghị định 44/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định việc định giá đất phải đảm bảo nguyên tắc "Giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường"; Quy định giá đất theo "Bảng giá đất" và "Giá đất cụ thể"; mỗi loại giá đất được quy định trường hợp áp dụng khác nhau, phục vụ cho đối tượng khác nhau (liên quan đến nghĩa vụ và quyền lợi). Chính phủ ban hành khung giá đất 5 năm một lần và các địa phương được quy định mức giá đất cao hơn nhưng không quá 30% so với mức giá tối đa của cùng loại đất trong khung giá đất.
Tuy nhiên, trên thực tế, giá đất trong bảng giá đất ở các địa phương được quy định thấp hơn so với giá đất phổ biến trên thị trường. Giá đất quy định trong Bảng giá đất của các địa phương chỉ tương đương khoảng 30 - 50% giá đất thị trường.
Bên cạnh đó, theo HoREA, Luật Đất đai 2013 và Nghị định 44/2014/NĐ-CP, công tác xác định "giá đất cụ thể", thẩm định "giá đất cụ thể" được phân chia cho hai sở (hai đầu mối): Sở Tài nguyên và Môi trường lập kế hoạch định "giá đất cụ thể" và tổ chức thực hiện việc xác định "giá đất cụ thể"; Sở Tài chính làm thường trực Hội đồng thẩm định giá đất cấp tỉnh để thẩm định phương án giá đất.
Theo HoREA, cơ chế này đã dẫn đến quy trình hành chính xác định "giá đất cụ thể" để tính tiền sử dụng đất thiếu tính minh bạch, thiếu tính liên thông, có sơ hở tạo ra cơ chế "xin - cho".
Do đó, HoREA kiến nghị bỏ quy định "Chính phủ ban hành khung giá đất định kỳ 5 năm một lần" tại Điều 113 Luật Đất đai; và sửa đổi Điều 114 Luật Đất đai giao thẩm quyền cho cấp tỉnh chịu trách nhiệm ban hành "Bảng giá đất và giá đất cụ thể", đảm bảo "Giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường" và phù hợp với thực tế tình hình của địa phương.
Xem xét đề xuất của UBND TP.HCM về việc bỏ hẳn khái niệm “tiền sử dụng đất” mà thay thế bằng sắc thuế sử dụng đất ở với thuế suất nhất định, đề xuất khoảng 10% hoặc 15% bảng giá đất.
Ngoài ra, HoREA đề nghị bổ sung Điều 108 Luật Đất đai 2013 để bổ sung quy định "Thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở, với mức thu bằng 15% (hoặc tỷ lệ khác) bảng giá đất (bao gồm hệ số điều chỉnh giá đất k) do UBND cấp tỉnh ban hành" để đảm bảo công tác tính tiền sử dụng đất được minh bạch, loại trừ tiêu cực, nhũng nhiễu và cơ chế "xin - cho".
HoREA còn đề xuất một số nội dung như: áp dụng "phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất" trên cơ sở "Bảng giá đất"; thống nhất một đầu mối quản lý nhà nước về công tác định giá đất cho ngành tài chính; tiêu chí lựa chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất trước hết phải là đơn vị có năng lực, có phương án xác định giá đất tối ưu, chứ không phải chọn đơn vị có giá thấp nhất, để nâng cao chất lượng xác định "giá đất cụ thể"…
Minh Trang
