Mười năm trở lại đây, tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường còn gọi là tiểu đường ở Việt Nam gia tăng nhanh chóng. Kể từ năm 2002-2012, tỷ lệ người mắc tiểu đường đã tăng hơn 2 lần (khoảng 211%). Theo Bệnh viện Nội tiết Trung ương, cả nước hiện có khoảng 5 triệu người mắc bệnh tiểu đường, chiếm khoảng 6% dân số và con số này có thể sẽ tăng lên 8 triệu người vào năm 2025.
Nở rộ thực phẩm ăn kiêng
Cùng với tiểu đường, tỷ lệ béo phì ở Việt Nam gần đây cũng gia tăng đáng kể. Theo kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Lancet (Tạp chí y khoa của Anh) cuối tháng 4/2014, nghiên cứu trên 188 quốc gia, Việt Nam là nước có tỷ suất thừa cân và béo phì ở Việt Nam trong nhóm thấp nhất thế giới, nhưng tốc độ gia tăng nhanh chóng. Trong giai đoạn từ năm 1980-2013, tỷ suất thừa cân và béo phì ở người trưởng thành tại Việt Nam tăng từ 5% lên 13%. So sánh theo giới có 14% nam giới và 12% nữ giới trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì. Nếu không kiểm soát tốt, sự gia tăng béo phì sẽ dẫn đến giảm tuổi thọ của con người trong tương lai.
Đặc điểm chung của những bệnh nhân béo phì và tiểu đường là cần có một chế độ tập luyện, ăn kiêng với thành phần dinh dưỡng hợp lý. Trước nhu cầu dinh dưỡng ăn kiêng sao cho không tăng đường huyết, hay tăng mỡ nhưng vẫn đảm bảo dưỡng chất cho người bệnh ngày càng lớn, thị trường sản phẩm thực phẩm ăn kiêng cũng vì thế mà có nhiều cơ hội phát triển. Thị trường xuất hiện ngày càng nhiều thực phẩm ăn kiêng phong phú đáp ứng nhu cầu lớn của người bệnh. Trước đây, để mua được sản phẩm thực phẩm có chức năng ăn kiêng cho người béo phì, tiểu đường, nhiều người đã phải tìm đến với các trung tâm dinh dưỡng, các quầy hàng gần các bệnh viện hoặc cao cấp hơn có thể nhờ người thân sống ở nước ngoài đặt mua hàng xách tay. Nhưng giờ đây, các sản phẩm thực phẩm ăn kiêng được bán nhan nhản tại các cửa hàng tạp hóa, siêu thị, thậm chí được rao bán tràn lan trên mạng internet… với số lượng và chủng loại rất đa dạng.
Nếu như thị trường sản phẩm thực phẩm ăn kiêng trước kia là do các DN ngoại cung ứng thì nay đã có sự tham gia mạnh mẽ của các DN nội với những dòng sản phẩm riêng của các thương hiệu như Bibica, Kinh Đô, SoniFood, Việt Đài… Tân Hiệp Phát đi vào công nghệ sản xuất nước giải khát giảm béo.
|
Mặc dù thực phẩm ăn kiêng có giá cao hơn khoảng 1,5-2 lần so với sản phẩm thông thường nhưng vẫn được nhiều người bệnh đón nhận nhiệt tình. Điều đáng nói, nhiều sản phẩm được quảng cáo quá hay gây hiểu lầm cho người tiêu dùng. Nhiều loại đường ăn kiêng được quảng cáo rầm rộ nhưng thông tin rất chung chung mơ hồ, theo kiểu dùng “xả láng” mà không lo tăng cân, tăng đường huyết.
Theo nhiều chuyên gia, tâm lý của một số người bệnh tiểu thường béo phì mãn tính vốn phải ăn kiêng thời gian dài nên nhiều người khi mua được sản phẩm ăn kiêng cứ nghĩ là an toàn, ăn thoải mái mà không sợ tăng cân,tăng đường huyết. Đây là quan điểm hết sức sai lầm.
Lạm dụng gây hậu quả nghiêm trọng
Thực tế, ngay cả đường ăn kiêng cũng có nhiều loại và có quy định về liều lượng khi sử dụng. Thông thường, đường ăn kiêng có độ ngọt thấp, hoặc cung cấp năng lượng ít hơn so với đường kính nhưng không có loại đường kiêng nào hoàn toàn tốt và mỗi loại có ảnh hưởng khác nhau đối với sức khỏe. Chẳng hạn aspartame là đường ăn kiêng có độ ngọt gấp 200 lần đường kính song chỉ lên sử dụng 50mg cho mỗi kg thể trọng. Nó còn có khả năng gây ra gần 100 tác dụng phụ như gây sinh non, ung thư, đau đầu, chóng mặt, nôn mửa, mất ngủ, mệt mỏi thường xuyên, đau bụng, chuột rút, rối loạn kinh nguyệt, bất lực ở nam, bệnh bạch cầu, suyễn, động kinh, chậm phát triển trí tuệ… Đường ăn kiêng saccharin có thể gây đột quỵ, táo bón, mất trí nhớ, ung thư… Cyclamat chỉ an toàn khi sử dụng với liều lượng ít…
Sự lạm dụng thực phẩm ăn kiêng khiến nhiều người lơ là trong điều trị bệnh gây hậu quả nghiêm trọng làm bệnh càng nặng hơn. Một bác sĩ tiểu đường cho biết, bánh chứa đường ăn kiêng dành cho bệnh nhân tiểu đường vẫn làm tăng đường huyết nếu dùng quá số lượng, thậm chí có thể gây biến chứng nguy hiểm. Hay một số thực phẩm giảm cân có tác dụng tức thì như làm giảm cân nhanh cho người béo phì. Nhưng nếu áp dụng hình thức này trong một thời gian ngắn khoảng 1-2 tuần, bệnh nhân sẽ thấy mệt mỏi và không thể hoạt động, làm việc bình thường, còn về lâu dài sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.
Các chuyên gia y tế cho rằng, người bệnh muốn ăn kiêng phải chọn sản phẩm chứa đủ hàm lượng chất dinh dưỡng thiết yếu như: đạm, các vitamin, khoáng chất… để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể. Tốt nhất nên tư vấn ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng để việc ăn kiêng được an toàn, hiệu quả, tránh rơi vào cảnh bị “móc túi” bởi những lời quảng cáo mát tai mà “tiền mất, tật mang”.
Thu Hường
