Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm 2019, số thu từ ô tô nguyên chiếc nhập khẩu tăng cao. Cụ thể, lượng ô tô nguyên chiếc các loại nhập khẩu đạt 75.400 chiếc, trị giá 1,63 tỷ USD, tăng 516% về lượng và tăng 417% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.
Xe ngoại ồ ạt về
Ngay trước thời điểm thuế suất thuế nhập khẩu ô tô từ ASEAN về Việt Nam giảm về 0% từ ngày 1/1/2018, việc nhập xe của các hãng đang gặp nhiều trở ngại khi vướng phải những quy định mới về nhập khẩu ô tô theo Nghị định 116/2017.
Thời điểm đó, các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô phàn nàn vì không thể nhập khẩu xe về, trong khi thị trường ô tô cũng trở nên khan hiếm xe.
Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, ô tô nguyên chiếc nhập khẩu “tăng tốc” vào Việt Nam, tạo nên sự cạnh tranh khốc liệt với xe sản xuất và lắp ráp trong nước. Trong đó, các dòng xe nhập khẩu từ Thái Lan và Indonesia chiếm thị phần lớn nhất.
Theo báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số của toàn thị trường ô tô nửa đầu năm đạt 154.273 xe, tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, lượng tiêu thụ xe nhập khẩu gấp 3 lần cùng kỳ, tương ứng 62.542 xe.
Tính đến hết tháng 6/2019, doanh số bán hàng của xe nhập khẩu tăng 203% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, Thái Lan chính thức trở thành nhà cung cấp ô tô lớn nhất cho thị trường Việt Nam, với 46.000 xe, đạt trị giá khoảng 916,7 triệu USD. Tiếp theo là Indonesia đã xuất sang Việt Nam gần 21.000 xe với trị giá đạt 296,3 triệu USD.
Cũng theo số liệu của VAMA, lượng xe sản xuất trong nước bán được trong 6 tháng đầu năm giảm 14% so với cùng kỳ bất chấp sự ra mắt của hàng loạt mẫu xe mới, từ bình dân đến xe sang. Cụ thể, số lượng xe sản xuất trong nước bán ra đạt 91,7 nghìn chiếc. Sản lượng ô tô trong nước năm 2019 dự báo có thể lại sụt giảm so với đỉnh cao 250.000 xe/năm đạt được trong giai đoạn 2017 và 2018.
Trước sự sụt giảm sức tiêu thụ của các dòng xe sản xuất và lắp ráp trong nước, hàng loạt thương hiệu đã liên tục tung ra các chương trình ưu đãi, giảm giá áp dụng với cả xe nhập khẩu và xe lắp ráp.
Đơn cử, Mada CX5 giảm giá tới 50 triệu đồng cho cả 3 phiên bản, Isuzu D-Max giảm 30-70 triệu đồng, Mitsubishi giảm hơn 50 triệu đồng… Đặc biệt, trong tháng 6, thương hiệu ô tô VinFast ra mắt dòng xe Fadil cũng được bán với giá ưu đãi 394,9 triệu đồng so với mức giá niêm yết là 465 triệu đồng.
Bên cạnh các chính sách ưu đãi do chính hãng triển khai, nhiều đại lý cũng tự thực hiện chương trình giảm giá và tặng quà để thu hút khách hàng.
 |
|
Ô tô nội liên tục giảm giá và tung các chương trình khuyến mãi vẫn khó cạnh tranh xe nhập khẩu |
Nhiều “đòn bẩy” vẫn khó cạnh tranh
Tuy nhiên, những “đòn bẩy” trên cũng không giúp cho các dòng xe sản xuất và lắp ráp trong nước đủ sức cạnh tranh với xe nhập khẩu.
Khảo sát có thể thấy, giá ô tô nhập khẩu từ Thái Lan và Indonesia đang có xu hướng giảm. Giá xe Thái Lan về Việt Nam chỉ trung bình hơn 450 triệu đồng/chiếc, giảm hơn 10 triệu đồng so với cùng kỳ năm trước. Tương tự, giá xe ô tô bình quân nhập khẩu đến từ Indonesia là 296 triệu đồng/chiếc trong tháng 5 thì tính đến hết tháng 6 chỉ còn khoảng 250 triệu đồng/ chiếc, giảm gần 50% so với cùng kỳ năm 2018.
Ông Lê Ngọc Đức, Tổng Giám đốc công ty Hyundai Thành Công, cho biết từ đầu năm 2019 đến nay, sản xuất lắp ráp ô tô trong nước đối mặt với cạnh tranh rất mạnh từ xe nhập khẩu. Xe nhập về nhiều, trong khi xe trong nước cũng tăng sản lượng khiến cung lớn hơn cầu.
Các doanh nghiệp ô tô trong nước không chỉ giảm giá, tăng khuyến mãi mà còn chịu tồn kho tăng, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Nếu tình hình này kéo dài, những doanh nghiệp có dự án đầu tư lớn vào sản xuất ô tô có nguy cơ đối mặt với những rủi ro. Trong khi đó, những chính sách ưu đãi để thúc đẩy sản xuất ô tô trong nước đến nay vẫn chưa thấy đâu.
Lãnh đạo một số doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước cho rằng với những ưu đãi khi thuế suất về 0% theo cam kết trong Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), xe sản xuất trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các dòng xe nhập khẩu. Do đó, để xe nội có doanh số tốt, cạnh tranh được với xe nhập phải có chính sách ưu đãi, hỗ trợ mạnh. Nếu không, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam sẽ khó mà tồn tại đến sau năm 2025.
Các chuyên gia của công ty chứng khoán SSI khuyến nghị, Việt Nam cần tiếp tục nâng các hàng rào bảo hộ song song với các chính sách ưu đãi sản xuất và tiêu dùng không chỉ với ô tô mà cả nhiều mặt hàng công nghiệp có thể tự sản xuất trong nước.
Theo đó, xu hướng bảo hộ và thương mại công bằng cần được vận dụng, đặc biệt là với các quốc gia có trình độ phát triển gần với Việt Nam như nhóm nước ASEAN.
Thanh Hoa
