Tuần nào chị Vân (phố Giang Văn Minh, quận Ba Đình, Hà Nội) cũng vào cửa hàng thực phẩm sạch để mua rau, thịt, cá… tuy nhiên mỗi lần chị chỉ mua một lượng rất nhỏ dành cho cô con gái đang ở tuổi học mẫu giáo. Theo chị Vân, cả nhà đều muốn ăn thực phẩm sạch, nhưng giá bán của sản phẩm hiện quá cao so với thực phẩm thông thường ngoài chợ. Với mức lương công chức, chị không có khả năng để mua thực phẩm sạch cho cả gia đình.
Giá bị đội lên 30% - 50%
Đây là một thực tế, khi mà nhu cầu tiêu dùng thực phẩm sạch rất lớn, nhưng thực tế giá bán đang là một trong nhiều yếu tố kìm hãm đầu ra của thực phẩm sạch. Một sản phẩm sạch thường có giá bán cao hơn 30%, thậm chí 50% so với sản phẩm thông thường. Trong khi thu nhập của nhiều người còn thấp, việc để cả nhà được ăn những bữa ăn từ các cửa hàng thực phẩm sạch, các siêu thị là một thách thức lớn.
Không những phải chịu chi phí sản xuất, chi phí quản lý, chi phí chứng nhận sản phẩm sạch… khiến giá thành của thực phẩm sạch cao, mà chi phí vận chuyển, trải qua nhiều tầng nấc trung gian cũng khiến giá thực phẩm sạch vốn dĩ đã cao càng bị đội giá cao ngất ngưởng.
Ts. Vũ Đình Ánh - Chuyên gia kinh tế, phản ánh hiện còn tồn tại quá nhiều nấc thang trung gian khiến giá nông sản bị đội lên cao. Chẳng hạn với sản phẩm thanh long, từ nông dân được đưa đến tay thương lái, qua tay chủ vựa, người trung gian, người bán lẻ rồi mới đến tay NTD.
Chỉ tính riêng chi phí vận chuyển, trung gian để trái cây từ vườn đến được với NTD đã mất khoảng 6.000 - 7.000 đồng/kg. Khâu bán lẻ tới tay NTD là khâu mà người bán hàng “ăn dày” nhất, giá bị đẩy lên tới 40 - 50% so với giá mà họ nhập hàng.
Thừa nhận phí vận chuyển khiến nông sản sạch bị đội giá cao ngất ngưởng, ông Nguyễn Tiến Hưng - Giám đốc chuỗi cửa hàng Big Green, chia sẻ: để bảo đảm độ tươi ngon của nhiều loại hoa quả ở miền Nam ra Hà Nội, công ty đã tổ chức vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không.
|
Muốn giảm bớt giá thành nông sản, cần rút bớt khâu trung gian
Đây cũng là nguyên nhân khiến giá hoa quả Nam bộ bị “đội giá” lên nhiều. Chẳng hạn, chi phí vận chuyển bằng đường hàng không đã khiến mỗi cân thanh long ruột đỏ có giá “chênh” tới 14.000 đồng/kg so với phương thức vận chuyển bằng ôtô hay tàu hỏa. Tương tự, mặt hàng dâu tây “bay” từ Đà Lạt ra đến Hà Nội cũng bị đội giá tới 35% cho chi phí vận chuyển.
Chưa kể, có sản phẩm như chôm chôm, để chuyển ra Hà Nội nếu vận chuyển bằng đường bộ như ôtô hay tàu hỏa thì mỗi cân chôm chôm phải kèm thêm 8 kg đá để giữ lạnh. Chỉ tính phí phục vụ việc đóng gói gần như chiếm 15 - 20% giá trị sản phẩm, cộng với cước vận chuyển và các chi phí phát sinh trong quá trình vận chuyển như bốc xếp, bao gói, bảo quản… nhìn chung, chi phí vận chuyển nông sản từ Nam bộ ra Hà Nội chiếm từ 15 - 30% giá trị hàng hóa.
Giải pháp hữu hiệu
Bà Đỗ Ngọc Trâm - Giám đốc chuỗi cửa hàng Greenlife, cũng phản ánh hiện giá bán trên thị trường so với giá tại vườn đang có sự chênh lệch. Nguyên nhân do chi phí vận chuyển từ Tp.HCM ra Hà Nội chiếm phần lớn giá thành.
Mặt khác, việc các cửa hàng thực phẩm sạch hiện nay đang lấy với số lượng tương đối lẻ tẻ, chưa có sự liên kết, do đó, phí vận chuyển tăng cao khiến giá thành tăng. Chưa kể đến tỷ lệ hao hụt sản phẩm tương đối lớn. Chẳng hạn một sản phẩm hoa quả cắt tươi từ vườn ở Nam bộ về đến Hà Nội, tỷ lệ hao hụt lên đến 10%. Thời gian trưng bày ở cửa hàng, tỷ lệ này thậm chí còn lên tới 20%.
Để khắc phục tình trạng đội giá nông sản sạch, bà Trâm cho biết thời gian qua, một số cửa hàng thực phẩm sạch trên địa bàn Hà Nội đã lập nên nhóm thực phẩm sạch Hà Nội. Nhóm này đã bắt tay nhau tập hợp tìm nguồn hàng bảo đảm và nhập theo số lượng lớn. Điều này sẽ góp phần làm giảm giá vận chuyển của hoa quả ra tới Hà Nội. Trước mắt, việc chung nhau nhập mặt hàng cà chua với số lượng lớn đã khiến giá cà chua được giảm tới 2.000 đồng/kg so với sản phẩm thông thường.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng muốn giảm bớt giá thành nông sản sạch, cần rút ngắn khâu trung gian lại, không còn cách nào khác, Nhà nước cần tạo điều kiện hỗ trợ để DN và người sản xuất xích lại gần nhau. Khuyến khích việc ký kết tiêu thụ sản phẩm đối với người sản xuất thông qua tổ chức của nông dân như THT, HTX với DN chế biến, thương mại, xuất khẩu nông sản.
Tuy nhiên, một thực tế là khâu kết nối này đang gặp rất nhiều khó khăn, nhiều nông dân còn thờ ơ với DN, còn DN nhiều khi thất hứa khiến mối quan hệ này thiếu bền chặt. Trong lúc chờ DN bắt tay với nhà vườn, để giảm thiểu yếu tố khiến nông sản sạch đội giá, rất cần sự vào cuộc của nhiều cơ quan ban ngành, đặc biệt là ngành giao thông trong việc hỗ trợ DN, bảo đảm phương thức vận chuyển với thời gian nhanh nhất, chi phí rẻ nhất có thể.
Thu Hường
