Cuối tháng 3/2017, giá cát bắt đầu tăng mạnh, cát san lấp ở mức 150.000 đồng/m3, cát xây tô 160.000 đồng/m3, cát bê tông 220.000 đồng/m3. Đến cuối tháng Tư, giá cát tăng từ 40 – 60%, cát san lấp tăng lên 200.000 đồng/m3, cát xây tô lên 250.000 đồng/m3, cát bê tông lên mức 400.000 đồng/m3.
Sang tháng Năm, giá cát tiếp tục đà tăng “sốc”, cát san lấp đạt mức 220.000 – 230.000 đồng/m3, cát xây tô đạt 400.000 đồng/m3 và cát bê tông chạm mốc 440.000 đồng/m3. Tại một số đại lý ở trung tâm Tp.HCM, giá cát vàng tăng vọt từ 280.000 đồng/m3 lên 580.000 đồng/m3 trong chưa đầy hai tháng.
Khốn khổ vì giá cát
Anh Phạm Gia Tưởng – chủ một cửa hàng vật liệu xây dựng (tại Bình Hưng, Bình Chánh), cho biết: “Giá cát đang tăng chóng mặt, cửa hàng tôi liên tục nhập hàng nhưng số lượng không nhiều. Giá cao, cát xấu nhưng các đơn hàng vẫn nườm nượp, chúng tôi đã phải từ chối nhiều hợp đồng lớn vì cát khan hiếm”.
“Chưa năm nào giá cát tăng mạnh như năm nay, mỗi ngày chúng tôi xuất tới 6.000 – 7.000m3 nhưng vẫn không đủ đáp ứng các đơn hàng Giá cát tăng mạnh khiến không ít khách hàng “sốc”, nhiều đơn hàng phải hủy vì khách nghĩ công ty hét giá”, anh Lê Cường – một chủ đại lý vật liệu xây dựng trên đường Hà Huy Giáp (quận 12, Tp.HCM), chia sẻ.
Theo các đại lý và nhà thầu, giá cát bị đẩy lên cao là do lệnh “siết” quản lý khai thác cát của Chính phủ và các địa phương, khiến sản lượng cát giảm mạnh. Nhiều đơn vị khai thác cát giảm khối lượng, đồng thời một lượng lớn cát được đẩy ra nước ngoài, dẫn đến nguồn cung khan hiếm.
Bên cạnh đó, tình trạng đầu cơ, “làm giá” cát cũng khiến thị trường cát tăng nhiệt. Anh Hoàng Đức Phong – chủ đại lý vật liệu xây dựng trên đường Hoàng Diệu (quận Phú Nhuận, Tp.HCM), than thở: “Cát đang bị làm giá công khai, các đại lý cũng đang “đau đầu” khi không biết kiểm chứng nguồn thông tin chính xác ở đâu để báo cho khách hàng, nhà thầu”.
Việc nguồn cung khan hiếm đẩy giá cát tăng đột biết cũng khiến các doanh nghiệp, nhà thầu, công ty xây dựng có nguyên liệu đầu vào là cát khốn đốn. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Bạc Liêu, cơn “sốt” đẩy giá cát tăng gấp ba lần chỉ trong hai tháng khiến các công ty xây dựng vừa và nhỏ lỗ từ 5 – 7% tổng giá trị công trình.
Ông Hoàng Văn Đăng – Phó Tổng Giám đốc công ty Địa ốc Vạn Xuân, cho hay: “Với mức giá hơn 500.000 đồng/m3 cát vàng, công ty phải bù lỗ 20% chi phí xây dựng. Hình thức thanh toán cũng chuyển từ gối đầu sang trực tiếp. Giá cát đẩy giá trị nhà lên 20 – 25%, nhân công cũng phải tăng lên. Lợi nhuận công ty sụt giảm nghiêm trọng nhưng vì uy tín vẫn phải làm”.
Giá cát “leo thang” khiến không ít doanh nghiệp, nhà thầu phải tính toán thay đổi cơ cấu giá thành xây dựng. Ông Trần Văn Đô – Phó Giám đốc công ty Vượng Thịnh Phát, nhận định: “Giá cát có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới. Do đó, dù cát chỉ chiếm 5 – 10% kết cấu trong các loại vật liệu xây dựng, song các nhà thầu sẽ phải nghĩ đến giải pháp tính lại giá thành xây dựng”.
Theo Bộ TN&MT, tổng tài nguyên cát hiện tại vào khoảng hơn 2 tỷ m3, nhu cầu sử dụng nguyên liệu cát sẽ tăng mạnh trong các năm tới. Cụ thể, năm 2015, nhu cầu cát xây dựng vào khoảng 92 triệu m3, con số này tăng lên 131 – 140 triệu m3 trong năm 2016 và dự kiến đạt mức 182 – 195 triệu m3 năm 2020.
Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây Dựng) dự báo, nguồn cát chính chỉ đáp ứng được 60 – 70% nhu cầu cát nguyên liệu của các hoạt động đô thị hóa, xây dựng. Nhu cầu cát tập trung tại các đô thị lớn, điển hình như Tp.HCM, hiện tại đang thiếu hụt khoảng 30 – 40%.
|
Giá cát xây dựng đang ‘leo thang’ chóng mặt
Ổn nguồn cung, kìm giá cát
Ông Nguyễn Văn Thăm – Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bạc Liêu, cho biết: “Nhằm tháo gỡ khó khăn của thị trường cát, Sở đã làm việc với Hội Doanh nghiệp tỉnh, xây dựng báo cáo trình UBND tỉnh Bạc Liêu kiến nghị với Trung ương điều chỉnh giá quyết toán với cát xây dựng, đồng thời siết chặt tình trạng xuất lậu cát đi nước ngoài”.
Trước đó, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đã yêu cầu các lực lượng chức năng mở đợt cao điểm trấn áp “cát tặc” từ ngày 13/5 đến 1/6, đồng thời tạm ngừng giấy phép xuất khẩu cát nhiễm mặn tận thu từ các dự án xã hội hóa.
Bộ TN&MT cũng đã và đang tập trung nhiều giải pháp để lập lại trật tự, kỷ cương trong quản lý, khai thác loại khoáng sản này.
Trên thực tế, lệnh “siết” hoạt động khai thác cát của Chính phủ và các địa phương là cần thiết bởi hoạt động khai thác, kinh doanh cát đang hỗn loạn. Những năm gần đây, thị trường cát luôn rất “nóng”, giá các loại cát biến đổi không ngừng, khó kiểm soát, tình trạng “làm giá” xảy ra nhiều lần.
Ông Phạm Lâm – Tổng Giám đốc công ty Cổ phần BĐS Danh Khôi Á Châu, đánh giá: “Việc tăng cường quản lý, lập lại trật tự khai thác cát nhất thời khiến nguồn cung giảm, đẩy giá cát tăng cao. Nhưng về lâu dài, hoạt động khai thác cát sẽ đi vào quy củ, giúp thị trường ổn định, quản lý giá bán, giảm thiểu tình trạng đầu cơ, tránh thiệt hại cho các doanh nghiệp và người dân”.
Theo các chuyên gia, để giải quyết dứt điểm tình trạng khai thác cát lậu, ổn định thị trường, trước hết cần có quy hoạch tổng thể về nguồn tài nguyên cát, quản lý chặt các dự án khai thác cát (về khối lượng, phương pháp, tiêu thụ), đồng thời tìm kiếm, phát triển các vật liệu thay thế để tránh khai thác “tận diệt” nguồn cát tự nhiên, gây ảnh hưởng môi trường, phá vỡ kết cấu hệ sinh thái.
Văn Nguyễn
