Câu hỏi được nhiều người quan tâm hiện nay là với mức tiêu thụ sữa của thị trường hiện tại, còn dư địa cho DN nội phát triển?
Thực tế, hầu hết các DN trong nước đều cho rằng họ không lo lắng, dù ngành sữa sẽ phải đương đầu trong cuộc chiến giành thị phần cùng các thương hiệu sữa thế giới, nhất là các thương hiệu đến từ các nước phát triển như Mỹ, New Zealand, Australia…
Tăng trưởng ngoạn mục
Với tốc độ tăng trưởng bình quân 17%/năm trong giai đoạn 2011 - 2015, thị trường sữa Việt Nam đang có những bước phát triển hết sức ngoạn mục, nhất là những năm gần đây. Tuy nhiên, hiện thị trường sữa nội đang phân chia thành hai phân khúc: sữa bột và sữa nước. Trong đó, 75% phân khúc sữa bột đang dành cho các hãng sữa ngoại. Tuy nhiên, ở phân khúc sữa nước, các công ty sữa của Việt Nam đang tạm thời chiếm ưu thế, trong đó chỉ riêng Vinamilk chiếm khoảng 55% thị phần.
Theo một báo cáo của Euromonitor International - công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu - về các công ty sữa trên toàn thế giới, chỉ riêng trong năm 2015, ngành sữa Việt Nam đã ghi nhận mức sản lượng sữa các loại cao nhất từ trước đến nay, với 97.300 tấn sữa bột và 1.103,8 triệu lít sữa tươi.
Trong đó, chủ yếu tập trung vào những tên tuổi như: Vinamilk, công ty CP Thực phẩm Sữa TH, công ty CP Thực phẩm dinh dưỡng Đồng Tâm 3A (Nutifood), công ty CP Sữa quốc tế IDP, công ty TNHH Dinh dưỡng 3A, công ty CP Sữa Hà Nội…
Hầu hết các chuyên gia nghiên cứu thị trường đều khẳng định, với dân số trên 90 triệu người, trong tương lai Việt Nam sẽ là một thị trường đầy tiềm năng để ngành sữa phát triển.
Hãng nghiên cứu The Neilsen đưa ra thông tin, trong ngân sách NTD chi cho mặt hàng tiêu dùng ở thành thị thì sữa chiếm 32%. Còn Euromonitor International ước lượng doanh thu ngành sữa năm 2015 đạt trên 4 tỷ USD, tức tăng khoảng 23%.
|
Một trang trai bò sữa của Vinamilk
Số liệu từ Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNN) cho thấy nhu cầu tiêu thụ sản phẩm sữa bình quân đầu người tăng trưởng khoảng 9%/năm (tương đương từ mức 18 lít/người/năm trong năm 2013 lên 27 - 28 lít/người/năm trong năm 2020). Tuy vậy, các chuyên gia ngành sữa cho rằng vẫn thấp hơn Singapore (45 lít) hoặc Thái Lan (35 lít).
Dù vậy, khi TPP có hiệu lực, cuộc chiến giành thị phần trên thị trường sữa dự báo sẽ quyết liệt giữa DN nội và DN ngoại. Lúc đó, khoảng cách địa lý sẽ được thu hẹp bằng mức giảm của thuế NK thành phẩm và mức giá sản phẩm. Như vậy, lợi thế sẽ thuộc về DN ngoại, khi họ sử dụng công cụ giá để “hóa giải” vấn đề.
Ngay từ bây giờ, câu hỏi đặt ra là sức mạnh và khả năng tồn tại của DN Việt đến đâu trong cuộc chơi này?
Gỡ bài toán về giá
Chia sẻ với báo chí, một số DN trong lĩnh vực sữa ở Việt Nam cho rằng giảm 3% thuế cho sữa nguyên liệu không thấm gì với DN sản xuất, nhưng giảm 7 - 10% thuế với sữa thành phẩm thì sữa ngoại chắc chắn có lý do để đổ bộ ồ ạt vào Việt Nam, nhưng không vì thế mà trở nên quá lo ngại.
Niềm tin này không phải không có cơ sở, bởi nhìn một cách lạc quan nhất thì triển vọng của ngành sữa Việt Nam vẫn còn rất nhiều. Để đón đầu TPP, hầu hết các DN sữa nội đang mở rộng quy mô sản xuất cả về chất lượng và số lượng. Hiện “anh cả” Vinamilk đang phát triển 9 trang trại quy mô lớn với toàn bộ bò giống NK từ Australia, New Zealand và Mỹ. Sắp tới, Vinamilk sẽ đưa vào hoạt động thêm 4 trang trại nữa.
Công ty còn liên kết với gần 8.000 hộ dân, thu mua sản lượng bình quân khoảng 500 tấn sữa/ngày. Bên cạnh đó, Vinamilk không còn bó gọn ở thị trường nội địa, mà đã đặt mục tiêu trở thành 1 trong 50 công ty sữa lớn nhất thế giới vào năm 201, với doanh số hơn 3 tỷ USD.
TH True Milk, cũng đang phấn khích tham gia vào cuộc đua mở rộng quy mô, khi đầu tư 1,2 tỷ USD cho chuỗi sản xuất khép kín, gồm trang trại bò sữa, nhà máy và kênh phân phối. Tham vọng của công ty này là đến năm 2017, sẽ có khả năng cung cấp 50% nguyên liệu sữa tươi.
Trong tư duy đối với TPP, một số công ty quy mô nhỏ hơn như Nutifood, công ty Sữa Quốc tế (IDP), công ty CP sữa Ba Vì, công ty Sữa Hanoi Milk… cũng đang tìm kiếm thêm cơ hội từ những sản phẩm sữa mới, khác biệt, chất lượng. Thực tế chứng minh việc tập trung vào nhóm các ngành sữa khác như sữa đậu nành, sữa bắp là cách để các công ty đi sau, quy mô nhỏ hơn, có được chỗ đứng trên thị trường.
Theo các chuyên gia ngành tài chính, chỉ cạnh tranh bằng chất lượng thôi chưa đủ để DN nội chiếm lĩnh được thị trường, mà bên cạnh đó, DN nội cần “hóa giải” vấn đề về giá thành sản phẩm. Bởi bài toán giá sữa đang nằm trong tay khối ngoại, khi họ sở hữu được phép giải tối ưu. Đây là lợi thế để họ thị uy ngay chính trên thị trường Việt Nam.
Theo phân tích của các chuyên gia, giá sữa trong nước chưa được điều chỉnh giảm do còn chịu tác động của các chi phí đầu vào như điện, nước, lương nhân công, chi phí quảng cáo, trưng bày, chiết khấu đại lý cũng được xem là những nhân tố ảnh hưởng đến giá thành sữa.
Euromonitor đã đưa ra một con số chi phí trung bình của sữa thành phẩm ở Việt Nam hiện khoảng 1,4 USD/lít, vẫn cao hơn mức 1,2 - 1,3 USD/lít ở New Zealand và Australia. Trong khi đó, hãng tin Bloomberg đánh giá, ngành công nghiệp sữa của New Zealand có thể tiết kiệm được 102 triệu USD mỗi năm nhờ việc giảm và xóa bỏ thuế sau TPP.
Thanh Hoa
