Ngày 15/5,_VCCI_đã gửi đến_Văn phòng Chính phủ_báo_cáo kết quả thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020. Cụ thể, trong phần các DN tự đánh giá về việc thực hiện Nghị quyết, kết quả khảo sát hơn 1.000 DN của VCCI vào cuối năm 2016, đầu năm 2017 cho thấy, khoảng 80% ý kiến DN cho rằng DN mình đã thực hiện “tốt” và “khá tốt” các nhiệm vụ trong Nghị quyết.
Tuy nhiên, mức độ thực hiện một số nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng vẫn chưa được tốt, nhất là với việc tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến. Chỉ 30,5% ý kiến của DN cho rằng họ đã thực hiện tốt nội dung này.
Áp lực bị kiểm tra
Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, đánh giá, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang cận kề sẽ là một thách thức lớn đối với các DN Việt Nam. Việc chủ động hợp tác, liên kết của các DN theo ngành nghề, lĩnh vực, quy mô, địa bàn… dưới sự hỗ trợ, chắp mối của các hiệp hội DN còn hạn chế, hiệu quả thấp.
Đồng thời, VCCI đánh giá, sau gần một năm, việc triển khai thực hiện Nghị quyết còn một số tồn tại, hạn chế mặc dù có sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhưng chuyển động của một số bộ, ngành, địa phương còn chậm. Dẫn tới, một số chỉ tiêu quy định trong Nghị quyết chưa đạt yêu cầu. Kết quả khảo sát của VCCI cho thấy 37% số DN thuộc diện khảo sát được thanh – kiểm tra trong năm 2016. Song vẫn còn khoảng 13,8% DN bị kiểm tra từ bốn lần trở lên trong năm 2016.
Với những DN có từ hai cuộc kiểm tra trở lên, có 52,4% lượt DN cho rằng nội dung các cuộc kiểm tra có những nội dung giống nhau. Đáng chú ý là các đợt kiểm tra chuyên ngành, đặc biệt đối với DN chế biến thực phẩm đang trở thành gánh nặng do phải chịu giám sát của nhiều bộ, ngành: Bộ NN&PTNT, Bộ Y tế, Bộ Công Thương và các cấp chính quyền địa phương.
Cá biệt có những trường hợp DN bị kiểm tra chín lần trong một năm, tuy nội dung không giống nhau nhưng gây áp lực rất lớn tới DN. Vì vậy, DN kiến nghị, trong thời gian tới, cần tăng cường việc kế thừa kết quả kiểm tra giữa các cơ quan để giảm bớt sự chồng chéo trong nội dung kiểm tra.
Bên cạnh đó, về so sánh chi phí kinh doanh của Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới, VCCI cho biết, nghiên cứu “Khảo sát về môi trường kinh doanh” của Ngân hàng Thế giới xem xét nhiều vấn đề trong chi phí kinh doanh nhất. Theo Báo cáo năm 2017, chi phí kinh doanh ở Việt Nam về cơ bản ở mức cao so với các nước cùng khu vực như Singapore hay Malaysia.
|
Chi phí vận chuyển cho một container hàng từ cảng Hải Phòng về Hà Nội và ngược lại đắt gấp ba lần so với chi phí vận chuyển từ Trung Quốc và Hàn Quốc về Việt Nam.
Nghịch lý phí xuất khẩu
Đặc biệt, phí tiếp cận điện năng của Việt Nam cao gấp gần 49 lần so với Philippines. Phí nộp thuế cao nhất so với ASEAN 4, ở mức 39,1% lợi nhuận, cao hơn hai lần so với Singapore. Tương tự, phí tuân thủ chứng từ xuất khẩu cũng ở mức cao nhất, gấp gần bốn lần so với Singapore và hơn ba lần so với Philippines.
“Đây thực sự là vấn đề rất đáng quan ngại bởi nó làm giảm năng lực cạnh tranh của DN Việt Nam”, VCCI đánh giá.
Ngoài ra, các vấn đề khác liên quan đến chi phí cũng đang gây mối quan ngại lớn. Điển hình là phí logistics vẫn chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu chi phí kinh doanh của các DN ở Việt Nam.
Chẳng hạn: phí vận chuyển cho một container hàng từ cảng Hải Phòng về Hà Nội hay ở chiều ngược lại (khoảng 100km) đắt gấp ba lần so với phí vận chuyển một container hàng từ Trung Quốc và Hàn Quốc về Việt Nam.
Đó là chưa kể tới những chi phí phát sinh liên quan đến thủ tục hành chính, nộp phí, thời gian chậm trễ, giá xăng dầu tăng, phụ phí vận tải biển…
Đồng thời, phí thuê mặt bằng kinh doanh trong nước cũng quá cao gây khó khăn cho các DN. Hầu hết DN có quy mô vừa trở xuống tại Việt Nam không thể chi trả những khoản phí cao để thuê mặt bằng tốt, có vị trí thuận lợi, bị lép vế so với các đối thủ quốc tế là những nhà bán lẻ danh tiếng, giàu kinh nghiệm, có tiềm lực tài chính vững mạnh hơn.
Giá thuê mặt bằng còn là nguyên nhân dẫn đến các chuỗi nhà hàng, dịch vụ ăn uống và bán lẻ nội địa bị yếu thế hơn so với hầu hết chuỗi bán lẻ của nước ngoài.
Tổng công ty Hàng hải Việt Nam kiến nghị, giảm phí kinh doanh cho DN kinh doanh kho bãi. Giá cước dịch vụ luôn bị cắt giảm, sản lượng khai thác giảm dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt về giá. Mọi chi phí khai thác ngày càng tăng, nhất là chi phí thuê đất.
DN này đề nghị Chính phủ có những giải pháp xem xét để áp giá thuê đất hợp lý, giảm bớt khó khăn cho các DN kinh doanh kho bãi và đề nghị Bộ Tài chính cho hãng tàu nội địa được áp thuế VAT 10% đối với giá xếp dỡ container xuất nhập khẩu…
Đặc biệt, về chi phí không chính thức, theo kết quả nghiên cứu của Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI-2016 của VCCI, 66% trong số 11.000 DN được hỏi xác nhận trả loại phí này.
Nhìn chung, tình hình không có mấy cải thiện qua các năm. Khoảng 9 – 11% DN tham gia điều tra từ năm 2014 – 2016 cho biết các khoản chi phí cho riêng mục này chiếm hơn 10% tổng doanh thu của họ, cao hơn hẳn mức 6 – 8% giai đoạn 5 năm trước…
VCCI đánh giá, các DN thường phải trả các loại phí không chính thức khi làm thủ tục cấp mặt bằng sản xuất kinh doanh, tiếp đón thanh – kiểm tra, thủ tục cấp giấy phép kinh doanh có điều kiện.
Thy Lê
