Kinh tế chia sẻ có thể được định nghĩa là hoạt động tái thiết kinh tế, trong đó các cá nhân ẩn danh có thể sử dụng những tài sản nhàn rỗi (bao gồm cả tài sản vô hình như kỹ năng cá nhân và thời gian rảnh rỗi) được sở hữu bởi những cá nhân khác thông qua các nền tảng kết hợp trên Internet. Doanh thu toàn cầu của nền kinh tế chia sẻ có tiềm năng tăng nhanh từ 15 tỷ USD hiện nay lên khoảng 335 tỷ USD.
Cơ hội lớn
Ông Yuhei Okakita, Phó Giám đốc Bộ phận Chính sách Thông tin Kinh tế, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, cho biết, ở Nhật Bản, doanh thu của ngành công nghiệp này còn khá nhỏ nhưng được dự đoán thị trường sẽ mở rộng gấp ba lần trong vòng 5 năm tới do Chính phủ Nhật Bản ủng hộ sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế chia sẻ.
Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại thông tin, Bộ Công Thương, dẫn ví dụ trên thế giới, các doanh nghiệp kinh doanh dựa trên mô hình kinh tế chia sẻ đã đạt những thành công đáng kể.
Năm 2008, dịch vụ chia sẻ chỗ ở Airbnb.com ra đời, là công ty tiên phong tiêu biểu và minh chứng cho thành công của xu hướng ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ. Dịch vụ này nhanh chóng bùng nổ, chỉ sau hơn 8 năm, Airbnb đã có mặt trên 33.000 thành phố ở 192 quốc gia, đến nay được định giá tối thiểu gần 30 tỷ USD.
Tương tự như Airbnb, Uber đóng vai trò là bên thứ ba, kết nối những người muốn đi nhờ xe với những người sở hữu phương tiện di chuyển rảnh rỗi, được thành lập vào năm 2009 tại Mỹ. Cách đơn giản có thể thấy được tốc độ tăng trưởng nhảy vọt của start-up đình đám này chính là qua việc định giá 68 tỷ USD sau 8 năm phát triển.
Bà Việt Anh dẫn lại một khảo sát mới công bố của công ty Nielsen cho thấy, kinh tế chia sẻ có tiềm năng lớn để phát triển tại Việt Nam. Theo khảo sát, cứ ba trong bốn người Việt được hỏi cho biết thích ý tưởng kinh doanh của mô hình này (chiếm 75%). Mức độ sẵn sàng về ứng dụng thương mại điện tử (TMĐT) của người dân và doanh nghiệp cũng như quy mô thị trường TMĐT ở mức trung bình khá của khu vực.
|
Kinh tế chia sẻ được kỳ vọng đang và sẽ mang lại nhiều hiệu quả tiềm năng tại Việt Nam
Làm sao để tận dụng?
Theo Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam 2016, giá trị mua hàng trực tuyến của một người trong năm ước tính đạt khoảng 170 USD và doanh số thu từ TMĐT B2C đạt khoảng trên 5 tỷ USD, chiếm 3% tổng mức bán lẻ hàng hóa cả nước, ước tính tăng 20% so với năm 2015.
Theo bà Việt Anh, kinh tế chia sẻ hiện cũng đang đặt ra nhiều thách thức đối với các nhà quản lý chính sách tại Việt Nam gồm: tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, đảm bảo hài hòa lợi ích đối với các mô hình kinh doanh dịch vụ truyền thống; quản lý giao dịch điện tử, thanh toán quốc tế về thương mại bằng thẻ; chống thất thoát thuế và một số vấn đề xã hội khác nảy sinh như lao động, việc làm và an sinh xã hội.
Ông Vũ Tú Thành, Phó Chủ tịch khu vực Đông Nam Á, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ – ASEAN, cho rằng xu hướng này dựa trên nguyên tắc tận dụng công suất nhàn rỗi của tài sản và nguồn lực, về bản chất không khác gì nguyên tắc quay vòng vốn trong kinh doanh.
Tuy nhiên, theo ông Thành, nhờ sự phát triển của công nghệ, sự phổ biến của các thiết bị IoT và khả năng kết nối cùng năng lực xử lý dữ liệu lớn, cơ hội để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực (tức là “bắt” mỗi đơn vị tài sản phải tạo ra nhiều giá trị hơn) ngày càng lớn. Ngoài ra, nhắc tới các trở ngại đối với chính quyền địa phương để tận dụng dịch vụ kinh tế chia sẻ, ông Yuhei Okakita cũng chỉ ra rằng cần xóa bỏ những mâu thuẫn với các luật quy định về kinh doanh kinh tế chia sẻ.
Theo ông Yuhei Okakita, để tận dụng tối đa kinh tế chia sẻ cần xác minh các luật hiện hành liên quan đến vấn đề này, bao gồm chia sẻ nhà, chia sẻ xe… cũng như xóa bỏ các khu vực không ổn định bằng cách sử dụng những công cụ như hệ thống loại bỏ khu vực không ổn định.
Thy Lê
