Du lịch biển đảo chiếm khoảng 70% hoạt động của toàn ngành du lịch Việt Nam. Cả nước có 2.770 đảo ven bờ cùng hàng loạt các bãi tắm đẹp từ Bắc vào Nam với những đặc trưng khác nhau. Trong số đó, có 125 bãi biển, vịnh biển thuận lợi để phát triển du lịch và hơn 30/125 trong số này đã được các địa phương khai thác tốt để phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.
Dồi dào tiềm năng du lịch biển đảo
Theo thống kê của Tổng cục Du lịch, hiện vùng ven biển Việt Nam có khoảng 1.400 cơ sở lưu trú, đặc biệt là các khách sạn từ ba sao trở lên phần lớn tập trung ở đây. Các sản vật địa phương liên quan đến biển cũng theo đó mà phát triển thành thương hiệu, đậm dấu ấn bản sắc văn hóa địa phương, góp phần đáng kể vào việc phát triển sản phẩm gắn với các tour du lịch.
Trong vùng biển nước ta, bên cạnh tiềm năng lớn về hải sản, rong biển, khoáng sản, dầu mỏ, còn có nhiều vũng, vịnh, hang động trên đảo, bãi tắm…, là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch biển, đảo. Nắm bắt thế mạnh này, thời gian qua, nhiều điểm du lịch biển nổi tiếng đã được đầu tư phát triển như: vịnh Hạ Long, bãi biển Trà Cổ, Vân Đồn, Quan Lạn, Minh Châu (Quảng Ninh); đảo Cát Bà (Hải Phòng)...
Để tăng sức hấp dẫn và cạnh tranh cho du lịch biển, nhiều dịch vụ giải trí, thể thao biển đã được đưa vào hoạt động như: chèo thuyền du lịch, kéo dù bằng ca nô, lướt ván, đua thuyền, bóng đá, bóng chuyền bãi biển,… đặc biệt là loại hình ngắm biển bằng dù lượn, khinh khí cầu, máy bay mô hình (ở biển Nha Trang, Đà Nẵng) hay bằng máy bay trực thăng (ở vịnh Hạ Long).
Đặc biệt, riêng khu vực biển miền Trung còn có hơn 500 hòn đảo ven bờ, trong đó có nhiều đảo có môi trường biển trong lành, cảnh quan thiên nhiên đẹp, hệ động-thực vật biển phong phú, với nhiều loài thủy sinh đặc hữu... là nguồn tài nguyên tiềm năng để khai thác và phát triển du lịch biển.
Các đảo: Cù Lao Chàm (Quảng Nam), Lý Sơn (Quảng Ngãi), Hòn Tre (Khánh Hòa)... từ lâu đã trở thành điểm du lịch nổi tiếng, được du khách trong và ngoài nước lựa chọn làm điểm đến trong hành trình du lịch biển đảo Việt Nam.
Tuy nhiên, so sánh với nguồn tài nguyên tự nhiên và tài nguyên nhân văn mà 14 tỉnh duyên hải miền Trung đang sở hữu, việc phát triển du lịch biển đảo ở các địa phương này chưa tương xứng, về cả quy mô, loại hình, lượng du khách và hiệu quả kinh tế - xã hội.
|
Việc phát triển du lịch biển đảo ở các địa phương này chưa tương xứng, về cả quy mô, loại hình, lượng du khách và hiệu quả kinh tế - xã hội
Thiếu dịch vụ, không bền vững
Du lịch Việt Nam đang lãng phí trong quá trình khai thác tiềm năng du lịch biển. Quy hoạch của nhiều bãi biển đẹp ở Việt Nam đã bị phá vỡ, phát triển manh mún và khó điều chỉnh. Điển hình là bãi biển Mũi Né đang kẹt cứng trong không gian ven bờ khi có quá nhiều khách sạn, resort chen dày ở mặt tiền biển.
Mặt khác, các sản phẩm du lịch biển của nhiều bãi biển, đảo của nước ta còn đơn điệu và có tính tương đồng giữa các tỉnh, thành nên khó kéo dài thời gian tham quan, du lịch và lưu trú của du khách; vấn đề an ninh du lịch còn nhiều bất cập, trình độ nhân lực phục vụ cho ngành du lịch còn nhiều hạn chế về kỹ năng, ngoại ngữ...
Theo bà Trương Thị Như Ngọc, Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Trà Vinh, các bãi biển Việt Nam cho đến nay phát triển theo lối tự phát và phần nào tùy tiện, mang tính riêng lẻ và không có đặc trưng.
Thêm nữa, do quá trình đô thị hóa nên nhiều không gian cư trú của cộng đồng cư dân ven biển bị thu hẹp, biến dạng; nhiều di sản vật thể liên quan đến văn hóa biển, nhất là những di sản văn hóa chưa được xếp hạng di tích quốc gia, đã bị xâm hại, thậm chí biến mất; nhiều lễ tục truyền thống của cư dân miền biển đã không còn được duy trì. Vì thế, loại hình du lịch nghỉ dưỡng, tắm biển kết hợp tham quan di sản văn hóa ở miền Trung có nguy cơ bão hòa và phát triển thiếu bền vững.
An ninh trật tự và quản lý giá cũng là những vấn đề khiến nhiều doanh nghiệp, khách du lịch trong và ngoài nước bức xúc. Rất nhiều khu du lịch lên giá vào giờ chót.
Các khu nghỉ dưỡng ven biển ở Việt Nam có giá cao, chủ yếu nhắm vào đối tượng khách quốc tế và một phần du khách giàu có trong nước, rốt cuộc đã đẩy du khách có thu nhập trung bình đi du lịch ra nước ngoài.
Trong khi đó, khách quốc tế vào Việt Nam chỉ đi theo mùa (thường là bốn tháng cuối năm), còn lại phần lớn thời gian không khai thác hết công suất phòng.
Với định hướng đến năm 2020, du lịch biển Việt Nam đứng vào nhóm các nước có du lịch biển phát triển nhất Đông Nam Á (cùng Thái Lan, Indonesia, Malaysia), từ nay đến năm 2020, Việt Nam hình thành 5 khu vực du lịch biển có sức cạnh tranh cao trong khu vực gồm khu Hạ Long-Cát Bà; Lăng Cô-Sơn Trà-Hội An; Nha Trang-Cam Ranh; Phan Thiết- Mũi Né; khu du lịch Phú Quốc.
Để nâng cao tầm vóc và xây dựng thương hiệu du lịch biển Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 201/QĐ-TTg, về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Miền trung Việt Nam là vùng trọng điểm của chiến lược phát triển du lịch biển đảo Việt Nam. Do vậy, những quan điểm được nêu ra trong đề án Phát triển du lịch biển đảo và vùng ven biển đến năm 2020 cũng là điều căn cốt mà ngành du lịch các tỉnh miền trung phải dựa vào để hình thành các giải pháp phát triển du lịch biển đảo miền Trung trong những năm tới.
Phương Nguyên
