Đó là những ý kiến tại Tọa đàm về “Chính sách mới đối với DN có vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực dược phẩm” diễn ra sáng 1/3.
Theo các DN và các chuyên gia pháp lý, thương mại, một số quy định mới trong lĩnh vực dược phẩm như Nghị định 54/2017/ND-CP hướng dẫn thực hiện Luật Dược và dự thảo thông tư hướng dẫn một số điều của Nghị định 54 còn có nhiều bất cập, chưa hoàn toàn phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam và các luật có liên quan, đồng thời có nhiều quy định can thiệp sâu vào hoạt động tự chủ của DN.
Lo chi phí tăng, thuốc “đội giá”
Cụ thể, ông Chung Yee Seck, công ty luật Baker &McKenzie và đại diện cho Tiểu ban pháp lý của Hiệp hội thương mại Mỹ, kiến nghị: Nghị định 54 và dự thảo thông tư hướng dẫn một số điều của Nghị định 54 không cho phép các DN có vốn đầu tư nước ngoài được cung cấp dịch vụ bảo quản và vận chuyển thuốc là những dịch vụ không bị cấm hay hạn chế bởi Luật Dược.
Bên cạnh đó, ông Chung Yee Seck cho rằng pháp luật Việt Nam không cho phép các văn bản pháp luật được áp dụng hồi tố trừ một số trường hợp đặc biệt được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, dự thảo thông tư quy định các DN 100% vốn đầu tư nước ngoài phải tuân thủ Nghị định 54, tức ngừng các hoạt động bảo quản và vận chuyển thuốc ngay khi dự thảo này có hiệu lực.
Quy định này không chỉ trái với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia, trái với tinh thần cởi mở của Luật Dược, mà còn không phù hợp với nguyên tắc bảo hộ đầu tư theo Luật Đầu tư và nguyên tắc không hồi tố của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và cam kết của Việt Nam gia nhập WTO.
Đồng thời, luật sư Lê Nết, công ty Luật Lê Nết, đánh giá dự thảo trên còn nhiều bất cập và hạn chế các quyền kinh doanh của DN được quy định trong các văn bản pháp luật khác.
Ví dụ, dự thảo thông tư không cho phép các DN có vốn đầu tư nước ngoài được cho thuê hay cho mượn kho bãi. Quy định này trái với Luật Đất đai và Luật Kinh doanh bất động sản cho phép DN được cho thuê hoặc mượn bất động sản gắn liền với đất.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng có những quy định làm tăng chi phí hoạt động của các DN NK hoặc phân phối thuốc. Ví dụ, quy định việc xuất hàng và giao hàng cho các cơ sở bán buôn thuốc phải được thực hiện tại chính kho bảo quản thuốc của đơn vị NK. Quy định này trái với Luật Dân sự 2015 và Luật Thương mại cho phép các bên có thể thỏa thuận về địa điểm giao hàng.
 |
Doanh nghiệp “tố” các quy định khắt khe sẽ làm tăng chi phí hoạt động của các doanh nghiệp nhập khẩu hoặc phân phối thuốc
Mở hay đóng cam kết?
Ngoài ra, quy định này cũng sẽ buộc các cơ sở y tế, cơ sở bán buôn phải đầu tư thêm kho bảo quản và tự vận chuyển thuốc từ kho của cơ sở NK về kho của mình, gây thêm những chi phí không cần thiết cho hoạt động phân phối thuốc và gián tiếp làm tăng giá thuốc, trong khi các kho bãi đã được đầu tư xây dựng không được tận dụng.
“Việc phải vận chuyển lòng vòng cũng làm tăng chi phí, tăng ô nhiễm môi trường và áp lực lên hệ thống giao thông của Việt Nam”, ông Nết chia sẻ.
Bà Nguyễn Thu Trang, đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, cho rằng DN có quyền tự mình thực hiện các hoạt động hoặc ủy thác, thỏa thuận với các chủ thể khác thực hiện các hoạt động của mình, pháp luật không thể can thiệp vào quyền này của DN.
Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo xem xét điều chỉnh dự thảo theo hướng bỏ các quy định bắt buộc về việc “phải trực tiếp” thực hiện các hoạt động liên quan tới phân phối.
Tuy nhiên, trước kiến nghị của DN cụ thể về bất cập của quyền phân phối thuốc, về phía cơ quan quản lý, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cho rằng sẽ có thời điểm mở cửa quyền phân phối dược cho DN nước ngoài, nhưng chưa phải lúc này. Quy định này không hề trái với Luật Dược, bởi điều 44 của Luật giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Y tế quy định và thông tư này để thể chế hóa điều đó.
Ông Quang cho biết đối với các DN đã thực hiện trước khi Luật và thông tư có hiệu lực, để giải quyết hài hòa lợi ích, Bộ Y tế đã họp với các Bộ KH&ĐT, Tư pháp, Công Thương để bàn về điều khoản chuyển tiếp, trên tư tưởng nhất quán là tạo điều kiện, môi trường ổn định trong đầu tư kinh doanh NK cho DN trong và ngoài nước.
Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng các cơ quan quản lý cần nghĩ theo hướng mở rộng cam kết. Việc tuân thủ các cam kết WTO là cần thiết nhưng cần phải nghĩ xa hơn đến tương lai, tức là quy định cần phải mở hơn những gì đã cam kết thay vì chỉ bám vào các cam kết để hạn chế kinh doanh.
“Ngoài ra, cần phải nghiên cứu xem thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế quản lý trong lĩnh vực dược như thế nào. Muốn nâng cao năng lực cho lĩnh vực dược thì phải tạo một môi trường kinh doanh cạnh tranh công bằng và bình đẳng để các DN trong nước và nước ngoài đều có thể học hỏi lẫn nhau và cùng phát triển”, ông Thành nói.
Thy Lê
