Mới đây, sau khi thống nhất, Bộ Công Thương đã thông qua lượng hạn ngạch thuế quan NK năm 2017 đối với trứng và muối. Cụ thể với muối, năm nay Việt Nam sẽ NK 102.000 tấn. Kể từ ngày 17/4/2017 các DN được phép NK các lô trứng gia cầm và muối từ nước ngoài vào Việt Nam căn cứ theo lượng hạn ngạch được kiểm soát này.
Muối tồn kho lớn
Tuy nhiên, ngay khi thông tin này được công bố, diêm dân, HTX, DN sản xuất và chế biến muối đã rất lo lắng. Bởi trong nhiều năm gần đây, muối sản xuất trong nước không tiêu thụ tốt, lượng tồn kho lớn, dù đã được bán ra với giá rẻ.
Cụ thể, theo Bộ NN&PTNT, năm 2016, sản lượng muối cả nước tiếp tục đạt cao với hơn 1,32 triệu tấn. Trong đó, muối sản xuất thủ công 947.867 tấn, muối sản xuất công nghiệp 378.745 tấn. Do 2 năm liên tiếp (2015 và 2016) được mùa, nên lượng muối tồn trong diêm dân và DN sản xuất, chế biến vào khoảng gần 542.000 tấn.
Ông Trần Ngọc Hổ – Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Tp.HCM, nhận định, con số NK muối năm 2017 không phải là nhỏ, nhất là khi hầu hết các tỉnh trong nước tiếp tục gồng mình tìm cách tiêu thụ lượng muối tồn kho từ các năm trước.
Riêng trong năm 2016, mặc dù Tp.HCM chỉ sản xuất muối tập trung ở khu vực huyện Cần Giờ, nhưng cũng đã phải triển khai nhiều kế hoạch cứu nguy lượng muối tồn kho này. Sản lượng hàng năm của huyện Cần Giờ chiếm trên 10% tổng sản lượng muối của cả nước.
Do vậy, ông Trần Ngọc Hổ cho biết, Sở sẽ làm việc Chi cục PTNT Tp.HCM và huyện Cần Giờ để có những thông tin cụ thể hơn về tình hình sản xuất, tiêu thụ muối của diêm dân. Đồng thời, tìm hiểu những thỏa thuận giữa các bộ ngành về các biện pháp hỗ trợ diêm dân, tránh tình trạng muối đầy đồng mà chẳng thể tiêu thụ.
Còn theo các diêm dân tại Cần Giờ, trước đây muối tại Cần Giờ bị chê là đất, cát không sạch nên thương lái không muốn mua. Sau đó, diêm dân chuyển sang làm muối trải bạt chất lượng hơn, thì thương lái cũng chẳng mặn mà.
“Người nông dân cảm thấy bất công, một phần vì các DN ham lợi nhuận bỏ người nông dân để mua muối nước ngoài, giá rẻ hơn một nửa so với giá trong nước”, một diêm dân cho biết.
Các số liệu thống kê cũng cho thấy, giai đoạn 2016 – 2017, sản lượng muối trong nước đạt 1,4 triệu tấn, trong khi thị trường trong nước chỉ tiêu thụ được 1 triệu tấn. Như vậy, lượng muối tồn kho được dự báo sẽ còn 4 triệu tấn.
|
Muối sản xuất trong nước không tiêu thụ tốt, dù đã được bán ra với giá rẻ
Không thể tiếp tục trông chờ bảo hộ
Từ nhiều năm nay, Bộ Công Thương đều cấp hạn ngạch NK muối với khoảng 102.000 tấn/năm, giao cho thương nhân sử dụng làm nguyên liệu sản xuất hóa chất, thuốc và sản phẩm y tế. Điều này đã vô hình trung càng khiến ngành muối lâm vào thế khó.
Tuy nhiên, dưới góc độ cơ quan chức năng, ông Nguyễn Văn Thanh – Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương), lý giải việc cấp hạn ngạch NK muối là bắt buộc, nhằm tuân thủ các cam kết khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), các nước đều buộc phải mở cửa thị trường.
“Trên thực tế, Việt Nam đã đàm phán để giành được quyền bảo hộ đối với một số mặt hàng trong nước (thông qua việc áp thuế NK cao) như muối, trứng, đường và thuốc lá. Tuy nhiên, theo quy định của WTO, khi giành được quyền áp thuế NK cao với một số mặt hàng cần bảo hộ, mỗi năm Việt Nam cũng phải cấp hạn ngạch NK một lượng sản phẩm nhất định đối với những mặt hàng được bảo hộ”, ông Thanh cho biết.
Đặc biệt, ông Thanh cũng cho rằng, thông thường trước khi đưa ra quyết định cấp hạn ngạch NK bao nhiêu muối, Bộ Công Thương đã bàn bạc, cân nhắc rất kỹ cùng với Bộ NN&PTNT để đưa ra một con số hợp lý, bảo vệ quyền lợi của diêm dân và DN. Hơn nữa, thực tế, số lượng muối được cấp phép NK có thể thấp hơn nhiều so với hạn ngạch (dự kiến chỉ 40%, khoảng 40.000 tấn) nhằm khuyến khích DN đẩy mạnh thu mua muối trong nước.
Tuy nhiên, ông Thanh cho rằng Bộ NN&PTNT cần có chính sách xây dựng vùng nguyên liệu muối chất lượng cao, đồng thời tạo điều kiện cho các công ty đầu tư công nghệ để sản xuất muối công nghiệp chất lượng cao, góp phần thúc đẩy lượng muối tiêu thụ trong nước.
Thực tế, nhiều DN thu mua muối trong nước phàn nàn rằng ngành muối trong nước sản xuất thủ công, chất lượng thấp, công nghệ của các công ty sản xuất muối lại hạn chế, nên cung cấp không đủ nhu cầu muối công nghiệp cho các công ty hóa chất.
Trong khi đó, giá muối NK, tính cả thuế và chi phí khác vẫn rẻ hơn muối trong nước rất nhiều, khiến các DN không thể bỏ qua cơ hội nhập muối ngoại.
Thy Lê
