Theo nhận định của Bộ Công Thương, từ nay đến cuối năm 2016, CPI dự kiến sẽ được kiểm soát ở mức thấp (khoảng 5%) theo mục tiêu kế hoạch đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có nhiều yếu tố khó khăn, tác động tới tăng trưởng thương mại trong các tháng cuối năm.
Đó là diễn biến phức tạp và có xu hướng tăng cao về giá cả một số loại hàng hóa thiết yếu phục vụ sản xuất và tiêu dùng trên thị trường thế giới, tạo sức ép lạm phát gia tăng.
Biến động giá do yếu tố thị trường
Bộ Công Thương cho rằng mặt bằng giá (CPI) của năm 2016 cao hơn nhiều so với mức bình quân của năm 2015, trong khi thu nhập chưa có nhiều thay đổi, nên khả năng mua hàng của người dân khó có điều kiện được cải thiện. Chưa kể, các hành vi sản xuất, buôn lậu, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng có xu hướng gia tăng trong những tháng cuối năm…
Trong công bố mới đây của Tổng cục Thống kê, CPI tháng 9/2016 tăng 0,54% so với tháng trước và tăng 3,34% so với cùng kỳ năm trước. Tính bình quân 9 tháng 2016, CPI đã tăng 2,07% so với cùng kỳ năm trước.
Theo Tổng cục Thống kê, từ nay đến hết năm 2016, có nhiều yếu tố gây áp lực lên CPI, đó là giá dịch vụ y tế, giá xăng dầu, chi tiêu dùng cuối năm... Do đó, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương cần tiếp tục theo dõi sát diễn biến giá cả, thị trường.
Như phân tích của bà Vũ Thị Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê), bình quân 9 tháng qua, so với cùng kỳ năm trước, lạm phát chung (2,07%) có mức tăng cao hơn lạm phát cơ bản (1,81%), phản ánh biến động giá do yếu tố thị trường có mức tăng cao.
Xét cả về thuận lợi, khó khăn và diễn biến các yếu tố chủ yếu tác động tới xu hướng sản xuất, tiêu dùng trên thị trường từ nay đến cuối năm, Bộ Công Thương cho rằng cần phấn đấu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng xã hội cả năm 2016 đạt mức tăng trưởng 11% so với năm 2015.
|
Giá xăng dầu là một trong những yếu tố sẽ gây áp lực lên CPI từ nay đến cuối năm
Để thực hiện được mục tiêu này, theo Bộ Công Thương, trước hết, cần bảo đảm ổn định và duy trì các chỉ số và cân đối lớn có tác động tới sản xuất và tiêu dùng trong nước để làm nền tảng cho thực thi có hiệu quả các giải pháp thúc đẩy sản xuất và kích thích tiêu dùng trong nước. Trong đó đặc biệt là bảo đảm kiểm soát được CPI ở mức hợp lý (dưới 5%) theo chỉ tiêu kế hoạch đã đặt ra. Hơn nữa, cần giữ vững cân đối cung cầu đối với các mặt hàng thiết yếu trong mọi thời điểm.
Ngoài ra, như khuyến nghị của giới chuyên gia, cần kiểm soát và điều hành tốt tỷ giá trước áp lực biến động giá trị của các đồng tiền mạnh như USD, Euro, Nhân dân tệ, để bảo đảm hỗ trợ sản xuất, thúc đẩy xuất khẩu, ổn định thị trường trong nước. Hơn nữa, cần tiếp tục ổn định mặt bằng lãi suất thị trường...
Kiểm soát lạm phát?
Cần nhắc lại, hồi tháng 8/2016, ngân hàng HSBC đưa ra dự báo về khả năng lạm phát năm 2016 “sẽ đánh bật mức dự báo 5% của Chính phủ Việt Nam”. Việc CPI giữ đà tăng khá nhanh trong quý I và sang cả quý II/2016 đã góp một phần vào dự báo này.
Một loạt yếu tố được HSBC viện dẫn có thể khiến CPI tăng cao trong những tháng cuối năm. Đó là giá thực phẩm và giá dịch vụ y tế đã tăng dần đều trong suốt 6 tháng đầu năm 2016. Chính phủ cũng đang có kế hoạch tăng chi phí chăm sóc sức khỏe vào những tháng cuối năm 2016, nửa đầu năm 2017.
Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng được cho là có thể vượt mức dự kiến 18 - 20%, trong khi mức học phí cũng có thể được điều chỉnh.
Thực tế cho thấy, việc bình ổn giá, bảo đảm cân đối cung - cầu hàng hóa trên thị trường hiện vẫn đang trong “vòng kiểm soát” của cơ quan quản lý. Chính Bộ Công Thương cũng khẳng định sẽ cùng phối hợp với các ngành, các cấp để bảo đảm kiểm soát được CPI dưới 5% theo chỉ tiêu kế hoạch đã đặt ra, coi đây là giải pháp cơ bản để ổn định và phát triển tổng cầu. Đồng thời, chú trọng cân đối cung cầu một số mặt hàng thiết yếu, bảo đảm không để xảy ra sốt giá cục bộ.
Giới chuyên gia lưu ý, Ngân hàng Nhà nước cũng nên xem xét, đánh giá lại chính sách đối với cho vay tiêu dùng để kích thích được tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ cho sản xuất trong nước phát triển.
Về phía Bộ Công Thương, bên cạnh triển khai hiệu quả các chương trình xúc tiến thương mại nội địa, đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung - cầu hàng hóa giữa các địa phương thì nên triển khai nghiên cứu ngay hệ thống bán lẻ để có các biện pháp không trái cam kết quốc tế nhưng bảo đảm cạnh tranh công bằng trên thị trường.
Và, vấn đề hiện giờ là cần hỗ trợ cho các nhà bán lẻ trong nước phát triển trước khi mở cửa hoàn toàn thị trường bán lẻ cho EU và các nước TPP (dự kiến vào năm 2023).
Thế Vinh
