Ngày 23-10, ông Trần Thanh Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, đã cho biết về việc Ấn Độ quyết định gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo mà nước này ban hành vào tháng 7-2023. Đây là một động thái đáng chú ý, có thể ảnh hưởng lớn đến thị trường gạo toàn cầu, và đặc biệt là đối với xuất khẩu gạo của Việt Nam.
Được biết, Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 40% tổng xuất khẩu gạo toàn cầu. Lệnh cấm xuất khẩu gạo mà Ấn Độ thực hiện trước đó nhằm mục đích đảm bảo an ninh lương thực và kiềm chế lạm phát đã khiến giá gạo tại châu Á tăng cao. Tuy nhiên, việc gỡ bỏ lệnh cấm này, đặc biệt là loại gạo thường không phải basmati, đang mở ra cánh cửa mới cho thị trường gạo quốc tế.
 |
|
Ấn Độ bãi bỏ thuế xuất khẩu gạo đồ để thúc đẩy xuất khẩu |
Trước đó, chính phủ Ấn Độ đã giảm thuế xuất khẩu từ 20% xuống 10% nhằm thúc đẩy xuất khẩu gạo.
Các quan chức thương mại và công nghiệp dự đoán rằng sản lượng gạo tăng có thể khuyến khích Ấn Độ loại bỏ mức giá sàn đối với xuất khẩu gạo không phải basmati. Việc xuất khẩu gạo lớn hơn từ Ấn Độ sẽ tăng nguồn cung toàn cầu và làm giảm giá quốc tế, buộc các nước xuất khẩu khác như Pakistan, Thái Lan và Việt Nam phải điều chỉnh giá.
Ông Hải nhận định, việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm sẽ chắc chắn ảnh hưởng đến giá xuất khẩu gạo. Theo thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam, sau khi Ấn Độ gỡ bỏ lệnh cấm, giá gạo 5% và 25% tấm của Việt Nam đã có xu hướng giảm từ 15-50 USD/tấn. Điều này cho thấy sức ép giá cả mà các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam phải đối mặt.
Tính đến nay, kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam đã đạt 6,9 triệu tấn với giá trị khoảng 4,3 tỷ USD, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là một dấu hiệu tích cực cho thấy sự hồi phục của ngành xuất khẩu gạo Việt Nam. Tuy nhiên, với sự gia tăng cạnh tranh từ Ấn Độ, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam cần phải chủ động điều chỉnh chiến lược để duy trì vị thế của mình trên thị trường.
Để đối phó với tình hình này, ông Hải cho biết Bộ Công Thương và các hiệp hội sẽ theo dõi sát sao diễn biến thị trường, đồng thời tăng cường việc sản xuất gạo chất lượng cao và gạo có tính đặc thù, như gạo thơm. Điều này không chỉ giúp Việt Nam đa dạng hóa sản phẩm mà còn hạn chế khả năng bị ảnh hưởng trực tiếp từ giá gạo của Ấn Độ.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh rằng việc xây dựng thương hiệu riêng cho gạo Việt Nam là rất quan trọng. Các doanh nghiệp cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất để nâng cao chất lượng gạo, từ đó tăng sức cạnh tranh với các đối thủ. Đặc biệt, cần chú trọng phát triển các sản phẩm OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) để tăng giá trị cho gạo Việt.
Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, từ đó góp phần nâng cao chất lượng và sản lượng gạo xuất khẩu. Mục tiêu là phải đảm bảo an ninh lương thực trong nước trước khi mở rộng xuất khẩu. Thứ trưởng Tân cũng khẳng định rằng, khi đã đảm bảo nguồn cung lương thực trong nước, việc đẩy mạnh xuất khẩu là điều cần thiết.
Theo các chuyên gia, việc Ấn Độ gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo có thể khiến giá gạo toàn cầu giảm thêm. Điều này có thể tạo ra áp lực cho giá gạo xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia khác như Thái Lan và Pakistan cũng đang cố gắng tăng cường xuất khẩu.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có lợi thế riêng nhờ vào việc tập trung vào sản phẩm chất lượng cao. Điều này giúp Việt Nam không chỉ giữ vững thị trường trong nước mà còn mở rộng cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU và Mỹ.
Để ứng phó với sự thay đổi này, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần tập trung vào việc cải thiện quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng thương hiệu mạnh mẽ. Cùng với đó, chính phủ và các hiệp hội cần hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tiếp cận công nghệ và thông tin thị trường để tăng cường năng lực cạnh tranh.
Thùy Linh
