Theo nhận định của các chuyên gia, trước đây, buôn lậu xăng dầu 100% là vận chuyển lậu từ trong nước sang nước khác, do giá xăng dầu ở Việt Nam thấp hơn. Gần đây, bắt đầu có xu hướng ngược lại, các đối tượng buôn lậu đưa ngược xăng dầu trở lại Việt Nam, chủ yếu bằng đường biển. Vấn nạn này gây ảnh hưởng đến nền kinh tế, làm Nhà nước thiệt hại về thuế hàng nghìn tỷ đồng.
Gia tăng thủ đoạn
Theo đánh giá của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, tính từ tháng 2 - 15/11, các đơn vị Bộ đội Biên phòng tuyến biển, 4 Hải đoàn Biên phòng và 3 Đoàn đặc nhiệm đã độc lập, chủ trì phát hiện và bắt giữ, xử lý 213 vụ, 563 đối tượng với 7.456.000 lít xăng dầu (trong đó độc lập bắt giữ 172 vụ), thu về hàng trăm tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.
Điển hình, ngày 15/10, tại tọa độ 09032’ N - 104003’ E, Hải đoàn 28 kiểm tra tàu cá KG 91241TS, do Ngô Thanh Tâm làm thuyền trưởng, cùng 4 thuyền viên, vận chuyển 35 tấn dầu/41.230 lít dầu (đối tượng khai mua từ một tàu dầu mang quốc tịch Thái Lan trên vùng biển Campuchia). Tại thời điểm kiểm tra người, phương tiện và hàng hóa đều không có giấy tờ theo quy định.
Đáng nói, xăng A92 và dầu DO là hai mặt hàng chủ lực được đối tượng buôn lậu tập trung trên biển. Đây cũng là mặt hàng mang lại lợi nhuận cao, do trốn phí môi trường, trốn thuế, đi 3 chuyến mà bị bắt 1 đầu nậu vẫn thắng, nên các đối tượng đã không từ thủ đoạn nào. Để nắm được biến động của các tàu chở dầu, xuất kích và bắt quả tang đều phải có phương án tính toán kỹ lưỡng.
|
Chênh lệch về giá khiến vấn nạn buôn lậu xăng dầu gia tăng
Theo các cơ quan chức năng, lo ngại lớn nhất là ngoài sự gia tăng về số lượng thì đang có những dấu hiệu phức tạp về thủ đoạn, khi ông “trùm” chỉ đạo đường dây buôn lậu là các ông chủ ở nước ngoài.
Theo nhận định của BĐBP, các đối tượng buôn lậu thường dùng thủ đoạn móc nối, giao dịch trực tiếp với chủ đầu nậu, lợi dụng giấy phép NK xăng dầu, quay vòng hóa đơn hoặc hoán cải tàu cá để vận chuyển xăng dầu bán cho các tàu cá ngay trên ngư trường.
Cá biệt, có DN mua xăng dầu hợp pháp từ Dung Quất ra biển bán cho ngư dân, sau đó đến địa điểm đã hẹn trước nhập lậu xăng dầu từ nước ngoài và sử dụng chính bộ hóa đơn hiện có để hợp thức lô hàng vừa nhập lậu. Ngoài ra, đối tượng còn lợi dụng danh nghĩa công ty chuyên vệ sinh tàu biển ở khu vực cảng để mua xăng dầu của các tàu hàng, tàu viễn dương, khi bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ thì khai do chủ tàu trả công dọn vệ sinh…
Giảm giá để chống buôn lậu
Theo đánh giá của BĐBP, từ nay tới Tết Nguyên đán, xăng dầu vẫn là mặt hàng chiến lược, trọng điểm để các đối tượng buôn lậu tập trung vận chuyển trên các tuyến biển vùng Đông Bắc, Nam Trung bộ và Tây Nam bộ.
Thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm - Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, cho biết thực tế cho thấy đấu tranh chống buôn lậu xăng dầu và gian lận thương mại là rất phức tạp, chúng ta phải kết hợp nhiều lực lượng. Phương án đấu tranh cũng phải linh hoạt, khéo léo. “Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng xác định chống buôn lậu phải có bàn tay sạch. Đơn vị nào để xảy ra điểm nóng về buôn lậu trên địa bàn, trên lĩnh vực phụ trách thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm”, ông Đạm khẳng định.
Cũng theo Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, ngoài sự quyết tâm của lực lượng việc hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật để hạn chế tối đa những lỗ hổng tránh những đối tượng xấu lợi dụng cũng là điều quan trọng trong việc phòng và chống tội phạm buôn lậu xăng, dầu trên biển.
Khác với những đường dây buôn lậu xăng dầu trong nước, là chỉ hoạt động mạnh khi có sự biến động về giá xăng dầu để thu lợi từ khoản chênh lệch về giá, những đường dây buôn lậu xăng dầu quốc tế luôn tấp nập bởi không phụ thuộc vào giá cả trong nước, cũng như thị trường xăng dầu trên thế giới. Trên thực tế, nguồn gốc xăng dầu nhập lậu có thể là dầu lậu từ nước ngoài, có cả nguồn dầu từ cướp biển, cho nên giá rất rẻ, bằng 1/2 trên đất liền.
Trước thực trạng bùng phát nạn buôn lậu xăng dầu trên biển, chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng: Thay vì làm các kiến nghị khẩn cấp tới cấp này, cấp kia đề nghị tăng cường lực lượng chống buôn lậu, Hiệp hội Xăng dầu nên đề nghị các công ty NK, kinh doanh xăng dầu đầu mối trong nước tiếp tục giảm giá dầu diesel và các loại giá xăng, dầu khác nếu còn quá chênh với giá xăng, dầu trong khu vực, giảm bớt lợi nhuận đi thì sẽ bảo đảm không còn tình trạng buôn lậu mà các thành viên của hiệp hội này vẫn bán được hàng.
Giảm giá xăng dầu là giải pháp đã được các chuyên gia đưa ra từ rất lâu. Tuy nhiên, giá xăng dầu không những không tiệm cận được giá xăng dầu các nước láng giềng, mà thậm chí Petrolimex còn đề nghị tăng chi phí định mức, nếu được duyệt, giá xăng dầu lại tăng lên... thì không thể trách được tại sao, ở hầu hết các địa phương có biển, người dân đổ xô đi mua hàng lậu.
Nếu cứ tiếp tục tạo khoảng cách chênh lệch, tình trạng buôn lậu xăng dầu vẫn “chảy” ồ ạt sang Việt Nam để hưởng chênh lệch giá. Hoặc khi giá xăng dầu trong nước thấp hơn thì xăng dầu Việt Nam lại “chảy” ra nước ngoài.
Thanh Hoa
