Không chỉ về giá trị, mà điều khoản phát hành cũng có lợi hơn cho Ả-rập Xê-út so với dự kiến ban đầu.
Với ba loại trái phiếu có thời hạn 5 năm, 10 năm và 30 năm, kết thúc đợt phát hành, Ả-rập Xê-út đã thu về 17,5 tỷ USD. Ban đầu, chính phủ nước này dự kiến có thể bán được 10 - 15 tỷ USD, nhưng không ngờ nhà đầu tư lại hào hứng đến thế, khi tổng giá trị đặt mua lên tới 67 tỷ USD.
Đúng thời điểm lao đao
Đây không chỉ là đợt phát hành trái phiếu chính phủ lớn nhất khu vực Trung Đông, mà còn là lớn nhất trong số các thị trường mới nổi, vượt qua cả lần phát hành 16,5 tỷ USD của Argentina hồi đầu năm nay. Hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s chấm điểm trái phiếu Ả-rập Xê-út là A1 với triển vọng ổn định, trong khi Fitch lại đánh giá ở mức AA với triển vọng tiêu cực.
Không chỉ giá trị, mà điều khoản phát hành cũng thuận lợi hơn cho Ả-rập Xê-út, khi lợi suất trái phiếu mỗi loại đều thấp hơn so với dự kiến khoảng 0,2%.
Đợt phát hành trái phiếu này được xem là một bước đệm quan trọng trong kế hoạch cải cách kinh tế của Ả-rập Xê-út, vì nó giúp tạo ra tiền đề cho Ả-rập Xê-út mở cửa thị trường vốn trong tương lai, ví dụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế.
Đang lao đao do giá dầu giảm sâu, Ả-rập Xê-út cũng nhân cơ hội này có thêm một khoản tiền để hỗ trợ ngân sách, tạo nguồn tài trợ cho chi phí hoạt động. Dù có tiềm lực dư dả hơn so với nhiều nước xuất khẩu khác, nhưng Ả-rập Xê-út vẫn không tránh khỏi thâm hụt ngân sách và buộc phải thực hiện các biện pháp tiết kiệm chi phí mạnh tay trong thời gian qua, ví dụ như giảm lương thưởng của bộ trưởng và các cán bộ nhà nước. Năm 2015, nước này thâm hụt kỷ lục tới gần 100 tỷ USD.
Ả-rập Xê-út hạ quyết tâm đa dạng hóa nền kinh tế
Bên cạnh đó, hàng loạt giải pháp như giảm trợ cấp giá nước và năng lượng, áp dụng thuế giá trị gia tăng vào năm 2018 cũng được tính đến, để Ả-rập Xê-út có thể hoàn thành mục tiêu đạt được cân bằng ngân sách vào năm 2020. Giới chuyên gia cho rằng mục tiêu năm 2020 là tương đối tham vọng, nhưng với số tiền mới huy động được, mức thâm hụt có thể tạm thời được thu hẹp đáng kể.
Các chuyên gia nhận định rằng kết quả phát hành trái phiếu của Ả-rập Xê-út, cả về giá trị lẫn điều khoản phát hành là thành công của quốc gia vùng Vịnh này, ít nhất là trong việc phát đi tín hiệu rằng quốc gia này vẫn rất có sức hút với nhà đầu tư.
Trong quá trình đi “chào hàng” cho đợt phát hành trái phiếu, những phát biểu của giới chức trách Ả-rập Xê-út về cam kết cải cách trong tương lai có vẻ đã thuyết phục được các nhà đầu tư, vốn nhìn nhận Ả-rập Xê-út là một quốc gia không minh bạch lắm và vô cùng bảo thủ.
Quyết tâm chuyển dịch
Trước đó, trong tuyên bố về chiến lược cải cách kinh tế “Tầm nhìn 2030”, Ả-rập Xê-út hạ quyết tâm đa dạng hóa nền kinh tế, bằng cách giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ. Nước này muốn tăng thị phần xuất khẩu phi dầu thô trong GDP từ 16% lên 50% vào năm 2030, thông qua chuyển dịch nguồn lực để tập trung phát triển những lĩnh vực khác, như khai khoáng, tài chính và công nghệ. Hiện tại, dầu mỏ chiếm tới 75% tổng thu ngân sách của Ả-rập Xê-út.
Chính phủ Ả-rập Xê-út dự kiến sẽ thực hiện các biện pháp như cổ phần hóa, cải cách tập đoàn dầu khí quốc gia Saudi Aramco. Việc Saudi Aramco lên sàn sẽ là đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) lớn nhất từ trước đến nay. Ngoài ra, Ả-rập Xê-út cũng muốn tạo lập một quỹ đầu tư 2.000 tỷ USD để dần lái dòng vốn đầu tư ra khỏi lĩnh vực dầu khí trong nước.
Quyết định tham gia vào thị trường trái phiếu quốc tế đã cho thấy ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng giá dầu lên nguồn thu ngân sách của quốc gia này. Trong vòng 2 năm qua, dự trữ ngoại hối của Ả-rập Xê-út đã sụt giảm từ mức 737 tỷ USD xuống còn 550 tỷ USD như hiện nay.
Năm 2015 lần đầu tiên trong 8 năm, Ả-rập Xê-út khai thác thị trường trái phiếu trong nước để bù đắp cho thâm hụt ngân sách.
Hải Châu