Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường chủ yếu dành thời gian nói về một số chủ đề ít gây tranh cãi, như đẩy nhanh đàm phán về một thỏa thuận thương mại tự do ba bên và thúc đẩy trao đổi văn hóa giữa các quốc gia.
Ba nhà lãnh đạo cũng bày tỏ hy vọng có thể tiếp tục tổ chức các cuộc gặp thường niên như trước, đồng thời nối lại cuộc đàm phán sáu bên với Mỹ, Nga và Triều Tiên về chương trình hạt nhân của Triều Tiên.
|
Ba nhà lãnh đạo Trung - Nhật - Hàn
Thúc đẩy hợp tác song, đa phương
Ông Shinzo Abe và ông Lý Khắc Cường sau đó đã có cuộc gặp riêng và đều nhất trí rằng quan hệ song phương giữa hai nước đã ấm dần trong thời gian gần đây cần được cải thiện hơn nữa. Hai nhà lãnh đạo cũng đồng ý nối lại đối thoại kinh tế cấp cao đã bị gián đoạn từ năm 2010, một cơ hội tốt để các bộ trưởng tài chính, thương mại và ngoại giao của hai quốc gia thảo luận về những thách thức kinh tế toàn cầu và hợp tác song phương.
Hội nghị thường niên giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc từng được tổ chức đều đặn từ năm 2008 - 2012, nhưng sau đó bị hoãn vô thời hạn, do các tranh chấp lãnh thổ và xung đột lịch sử gây căng thẳng chéo cho quan hệ giữa ba cường quốc kinh tế Đông Á này.
Trả lời báo giới sau hội nghị, ông Lý Quốc Cường cho biết ba bên đã đạt được thỏa thuận về các vấn đề lịch sử nhạy cảm, nhưng không nói rõ chi tiết. Không ai trong số ba nhà lãnh đạo đề cập đến những căng thẳng ở Biển Đông, nơi Trung Quốc đã và đang ngang nhiên xây dựng các đảo nhân tạo, theo tờ Wall Street Journal.
Trong khi đó, ông Abe nhấn mạnh: “Ba nước chia sẻ trách nhiệm lớn đối với hòa bình và thịnh vượng trong khu vực, cũng như sự ổn định của cộng đồng quốc tế”. Giới chức Nhật Bản nhận định ngôn từ mà ông Abe sử dụng có ý nhắc nhở Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế và không tìm cách thay đổi hiện trạng bằng vũ lực.
Trước đó một ngày, Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã yêu cầu Nhật Bản đứng ngoài các tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông có liên quan đến các nước Đông Nam Á như Philippines và Việt Nam.
Các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh đang muốn giữ vấn đề trên là của riêng Mỹ và Trung Quốc, trong khi Nhật Bản và Mỹ lại cố gắng kêu gọi sự tham dự của nhiều quốc gia trong khu vực để phản đối quá trình xây dựng đảo của Trung Quốc.
Né tránh xung đột chính trị
Hội nghị thượng đỉnh nói trên diễn ra chỉ 1 tuần, sau khi Hải quân Mỹ điều tàu khu trục tới gần một trong những hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc, phát đi một thông điệp rõ ràng cho Bắc Kinh rằng Mỹ không công nhận bất kỳ yêu sách lãnh thổ nào của Trung Quốc dựa trên những đảo nhân tạo mà nước này xây dựng ở Biển Đông.
Tự do hàng hải ở Biển Đông cũng là một mối quan tâm lớn của Nhật Bản, bởi đó là kênh giao thương quan trọng với khu vực Đông Nam Á và để vận chuyển dầu từ Trung Đông. Nhật Bản còn lo ngại tham vọng lãnh thổ của Trung Quốc, nếu không được kiểm soát, có thể lan sang biển Hoa Đông, nơi mà hai nước đang có mâu thuẫn về các đảo mà cả hai đều tuyên bố chủ quyền.
Trong quá khứ, các cuộc trao đổi ba bên hiếm khi đào sâu vào lĩnh vực chính trị. Giống như những năm trước, lãnh đạo Trung Quốc tham dự hội nghị là Thủ tướng chứ không phải Chủ tịch nước Tập Cận Bình. Ông Lý Quốc Cường phụ trách các vấn đề chính sách kinh tế, trong khi ông Tập chú trọng những vấn đề an ninh. Giới quan sát chính trị cho rằng hội nghị thượng đỉnh hôm Chủ nhật vừa qua tuy không có nhiều thông tin nóng hổi, nhưng có ý nghĩa nhất định trong quá trình phá vỡ thế bế tắc “kiềng ba chân”.
Hùng Anh
