Trong tuần này, New Zealand dự kiến ban hành quy định mới cấm người nước ngoài mua nhà có sẵn tại quốc gia này, bước đầu tiên trong lộ trình giải quyết tình trạng thiếu hụt nhà giá rẻ cho người lao động bản địa bình dân.
Một thị trường bất hợp lý
Bộ trưởng Bộ Tài chính New Zealand Grant Robertson cho rằng thị trường nhà đất ở New Zealand đang vận hành bất hợp lý, khi mà giá nhà đất tăng chóng mặt, trong khi nhà xã hội lại ít được xây mới.
Vấn đề này cũng xuất hiện ở nhiều nước phương Tây như Canada, Anh và Australia - những nơi mà lãi suất thấp đã đẩy giá nhà lên cao, khiến nhu cầu sở hữu nhà đối với nhiều người có thu nhập thấp trở thành một giấc mơ xa vời.
Người nước ngoài “có điều kiện” đổ xô đến mua nhà, tiền thuê nhà tăng nhanh, mặt bằng thu nhập của dân cư bản địa không cải thiện mấy, còn chính phủ thì cắt dần các chương trình nhà ở công cộng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008… là những nhân tố điển hình tác động tiêu cực đến nguồn cung nhà ở và khả năng chi trả của người dân.
Tuy nhiên, vấn đề của New Zealand có vẻ còn trầm trọng hơn thế. Một nghiên cứu mới đây của Đại học Yale (Mỹ) kết luận rằng trong số các nước phát triển, tình hình vô gia cư của New Zealand là đáng quan ngại nhất với 40.000 người, tức là gần 1% dân số, phải sống vạ vật trong cảnh màn trời chiếu đất, hoặc dưới những mái nhà tạm bợ.
Ngân hàng HSBC từng ví New Zealand là nền kinh tế “ngôi sao nhạc rock” khi tăng trưởng thần tốc trong một thập kỷ qua. Hàng ngàn người New Zealand vì vậy đã bay từ Australia trở về quê hương để làm ăn, nhưng không ngờ lại rơi vào một cuộc khủng hoảng mới do tiền thuê nhà tăng, số người nước ngoài ồ ạt nhập cư hay sự thờ ơ trong đầu tư vào nhà ở công cộng, như đã nêu ở trên.
Thống kê tháng 9 vừa qua cho thấy, trên toàn lãnh thổ New Zealand, còn gần 6.000 người vẫn đang nằm trong danh sách chờ đợi nhà ở xã hội, tức là tăng 42% so với cùng kỳ năm 2015.
Cuộc khủng hoảng nhà ở cũng là vấn đề mấu chốt trong cuộc bầu cử vừa qua ở đảo quốc phía Tây Nam Thái Bình Dương, khiến đảng Quốc gia bảo thủ phải nhường lại chính phủ cho liên minh của đảng Lao động và đảng “New Zealand trên hết” (NZF) sau 9 năm cầm quyền.
|
New Zealand từng là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư Trung Quốc
Sẽ không còn dễ dãi
Ông Winston Peters - Phó Thủ tướng và cũng là lãnh đạo đảng NZF, cho biết sẽ có một sự thay đổi và một tín hiệu rõ ràng được gửi đi cho toàn thế giới biết rằng New Zealand không còn dễ dãi trong chuyện mua bán nhà như trước nữa.
Thời gian qua, giới đầu tư bất động sản Trung Quốc rất quan tâm đến thị trường New Zealand, khi giá tăng 57% trong gần 10 năm, thậm chí ở Auckland còn tăng tới 90%. New Zealand còn nổi tiếng là nơi trú ẩn yên bình cho giới siêu giàu “dưỡng già”.
Giống như nhiều quốc gia khác trong giai đoạn hậu khủng hoảng tài chính năm 2008, chính phủ New Zealand khi đó đã quyết định thanh lý nhà ở công cộng, nhưng lại không xây đủ nhà giá rẻ. Số lượng nhà xã hội của cơ quan quản lý nhà ở công cộng (Housing New Zealand) lên đến 68.148 vào năm 2011, trong khi năm 2017 chỉ còn 61.323.
Năm ngoái, tình hình xấu đến mức hàng chục gia đình ở Auckland phải sinh hoạt trong chính chiếc xe ôtô của mình, có những người phải tạm cư trong công viên hay bãi đỗ xe siêu thị.
Chính phủ New Zealand phải huy động ngay 300 triệu đô la New Zealand (gần 4.700 tỷ đồng) để triển khai các biện pháp khẩn cấp, bao gồm cả việc thuê các nhà nghỉ làm chỗ ở cho gia đình.
Trong thời gian tới, ngoài việc cấm người nước ngoài mua nhà hiện hữu, New Zealand cũng dự tính xây 100.000 nhà giá rẻ, dừng bán thanh lý nhà ở công cộng và rót tiền cho các chương trình hỗ trợ người vô gia cư.
Chính phủ nước này còn muốn đánh thuế các đối tượng đầu cơ (được định nghĩa là bán nhà trong vòng 5 năm sau khi mua) để dần dần đưa thị trường bất động sản vào khuôn khổ.
Hải Châu
