Việc tự khởi xướng một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm nhôm tấm nhập khẩu từ Trung Quốc đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 1985, Bộ Thương mại Mỹ chủ động điều tra mà không phải vì có yêu cầu chính thức từ phía doanh nghiệp trong nước. Lần gần đây nhất là từ thời tổng thống Reagan, đối với mặt hàng bán dẫn nhập khẩu của Nhật, vào thời điểm đang xảy ra căng thẳng thương mại giữa hai nước.
Chuyện hiếm gặp trong lịch sử
Cũng trong ngày 28/11, Mỹ còn ra thông cáo về việc sẽ đánh thuế lên tới 96% đối với mặt hàng tủ, tủ dụng cụ của Trung Quốc và mở cuộc điều tra về các khoản trợ cấp bất hợp pháp mà Trung Quốc dành cho ngành sản xuất thép tấm.
Bộ trưởng thương mại Mỹ Wilbur Ross cho biết, đã có đủ chứng cứ về việc các nhà sản xuất Trung Quốc bán nhôm tấm ở thị trường Mỹ dưới mức giá hợp lý và Bắc Kinh đã trợ cấp quá mức cho các doanh nghiệp xuất khẩu, gây tổn hại cho ngành công nghiệp này của Mỹ.
Chỉ riêng năm 2016, kim ngạch nhập khẩu nhôm tấm từ Trung Quốc vào Mỹ đã trị giá hơn 600 triệu USD.
Quy trình điều tra của Mỹ sẽ diễn ra tương tự như các vụ kiện thương mại bình thường khác và quyết định cuối cùng về thuế suất chống bán phá giá sẽ được Mỹ công bố áp dụng vào tháng 4 và tháng 7 năm sau.
Một lần nữa, chính quyền Tổng thống Donald Trump lại cho thấy sự “khó lường” của mình so với các đời tổng thống tiền nhiệm, vốn chỉ vào cuộc điều tra khi doanh nghiệp trong nước “kêu cứu”.
Bộ trưởng Ross khẳng định những động thái trên là minh chứng cho cam kết của Tổng thống Mỹ từ ngày đầu nhậm chức, rằng hành vi phản cạnh tranh trong thương mại sẽ không có đất dung thân: “Tổng thống đã hứa với doanh nghiệp, người lao động và nông dân Mỹ rằng sẽ thực thi nghiêm ngặt pháp luật thương mại”.
|
Năm 2016, kim ngạch nhập khẩu nhôm tấm từ Trung Quốc vào Mỹ trị giá hơn 600 triệu USD
Thay đổi vị thế trong cuộc chơi
Tuy nhiên, với việc tự mình khởi xướng điều tra chống bán phá giá, Mỹ chẳng khác gì đã rời khỏi vị thế “người phán xử” của mình và đặt Bộ Thương mại Mỹ trở thành một bên trong tranh chấp thương mại.
Trong khi đó, với những va chạm trong quá khứ với các đối tác thương mại, Mỹ luôn nhấn mạnh rằng phán quyết của Bộ Thương mại nước này có tính độc lập cao, mang tính bán tư pháp và tập trung vào nội dung tranh chấp chứ không thiên vị phục vụ lợi ích của Mỹ.
Chính phủ Mỹ đưa ra quyết định bất ngờ trên chỉ vài tuần sau khi ông Trump có chuyến thăm được đánh giá là “thân mật” tới Trung Quốc nhằm củng cố mối quan hệ giữa hai nước. Phản ứng từ Trung Quốc chắc chắn là sẽ có, nhưng ngay từ lúc này ông Trump đã và đang phải đối mặt với không ít chỉ trích trong nước vì chậm trễ đưa ra những hành động quyết đoán đối với Trung Quốc như ông từng hứa hẹn khi tranh cử, bao gồm cả việc liệt Bắc Kinh vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ.
Giới quan sát cho rằng mặc dù việc áp dụng thuế chống bán phá giá là biện pháp thương mại bình thường, song việc chính quyền Mỹ chủ động “tấn công” đã phát đi một tín hiệu tương đối cứng rắn rằng nước Mỹ sẵn sàng áp dụng chính sách bảo hộ, thậm chí ngay cả khi bản thân các công ty Mỹ không hề mong muốn.
Cũng trong giai đoạn nhạy cảm này, Mỹ còn một cuộc điều tra khác đối với cáo buộc đánh cắp tài sản trí tuệ liên quan tới Trung Quốc và dự kiến sẽ có quyết định trong vòng vài tháng tới.
Quốc hội Mỹ đang xem xét ban hành quy định mới nhằm thắt chặt kiểm soát đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Mỹ và đặc biệt là sự quan tâm ngày càng tăng của Bắc Kinh đối với các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn.
Hải Châu
