Và từ đây, có thể nước Mỹ sẽ phải cân nhắc tiến hành một cuộc điều tra về các quyết định đã được đưa ra trong thời điểm nước sôi lửa bỏng đó.
Sau khi Lehman Brothers đệ đơn phá sản ngày 15/9/2008, ông Bernanke đã giữ thái độ im lặng về việc liệu để cho Lehman "chết" như vậy là nên hay không nên tại cuộc họp của Fed được tổ chức khẩn cấp ngay sau đó 1 ngày. Nhưng theo nội dung các ý kiến trong cuộc họp tháng 10 thì dường như ông đã nhận thức được rằng quyết định của chính phủ để cho Lehman sụp đổ bị săm soi bởi các định chế tài chính lớn trên thế giới bởi đa phần gọi đó là một sai lầm rất lớn và không cần thiết, làm tê liệt các thị trường tài chính toàn cầu.
Sự kiện Lehman Brothers còn gây ra nhiều ý kiến trái chiều cho tới tận ngày hôm nay khi các chính trị gia và nhà quản lý tiếp tục loay hoay tìm cách xử lý các ngân hàng lớn trong những giai đoạn bất ổn.
Để đáp ứng với những lời chỉ trích, cả hai ông Bernanke và ông Paulson đã từng nói rằng họ không thể cứu Lehman bởi vì hai tay bị trói về mặt pháp lý. Ông Bernanke đã lập luận tại cuộc họp ngày 29 tháng 10 của cuộc họp Ủy ban thị trường mở liên bang: "Fed và Bộ Tài chính chỉ đơn giản là không có công cụ để giải quyết cả Lehman và các công ty khác đã bị căng thẳng vào thời điểm đó", ông nói.
Nhưng 6 tháng trước đó, tháng 3 năm 2008, Fed đã có các công cụ để bảo lãnh cho Bear Stearns, một công ty cũng nằm trong phố Wall bị sụp đổ dưới sức nặng của các khoản thế chấp, và Fed đã dùng tất cả các biện pháp có thể để giải cứu American International Group ngay sau khi Lehman nộp đơn phá sản.
Một số người hiện diện trong quyết định hồi năm 2008 khẳng định rằng ông Bernanke và ông Paulson hoặc không hành động vì họ mong đợi các công ty khác ở phố Wall sẽ cứu Lehman hoặc bởi vì họ sợ rằng giải cứu nó ra sẽ gây ra các rắc rối lớn về mặt thuế.
Ông Miller đã đại diện cho Lehman trong các nỗ lực vào phút cuối cùng trước khi Lehman sụp đổ cho hay điều này chưa bao giờ được tiết lộ trong những tuần cuối cùng định mệnh.
Tuy nhiên, trong những tháng trước khi Lehman sụp đổ, các quan chức Fed trong cuộc họp Ủy ban thị trường đã không thể hiện sự lo ngại về ảnh hưởng lớn đến toàn bộ hệ thống nếu điều này diễn ra. Mặc dù vấn đề của Lehman là chủ đề tiêu điểm trong suốt mùa hè năm 2008, các biên bản ghi nhận các cuộc họp của Fed vào tháng 7 và tháng 8 lại không đề cập nhiều đến ngân hàng. Và trong cuộc họp tháng 6, các quan chức Fed cho rằng Lehman đã được hưởng lợi từ việc có thể vay từ đường dây tín dụng khẩn
cấp dành cho các ngân hàng trung ương.
|
FED và Bộ Tài chính đã có những cố gắng trong những ngày trước khi Lehman sụp đổ để có được một tập đoàn nào đó trong các ngân hàng phố Wall tham gia vào gói cứu trợ nhưng nỗ lực này thất bại. Đồng thời, đã có những nỗ lực khác sắp xếp cho các ngân hàng Anh Barclays mua lại Lehman. Nhưng chính phủ Anh đã ngần ngại phê duyệt thỏa thuận này. Báo cáo từ các cuộc đàm phán cho rằng chính phủ Anh sẽ cho phép tiến hành thỏa thuận nếu Bộ Tài chính đã đồng ý bù lỗ Lehman nhưng điều đó dường như đã không xảy ra.
Dù vậy trong khi Lehman đã không được giải cứu, thì A.I.G. lại nhận được sự trợ giúp này.
Tuy nhiên, theo ông Bernanke và những người khác, có một sự khác biệt quan trọng giữa AIG và Lehman cho phép AIG đủ điều kiện nhận khoản cho vay rất lớn từ Fed. A.I.G. có đủ tài sản thế chấp cho các khoản vay từ ngân hàng trung ương, trong khi Lehman thì không.
Khi Ủy ban xử lý khủng hoảng tài chính, một ủy ban chính phủ chỉ định thiết lập để xem xét cuộc khủng hoảng, tham khảo ý kiến của ông Bernanke trong năm 2009 về sự khác biệt giữa AIG và Lehman, ông đã mô tả một bức tranh đặc biệt nghiêm trọng về tình hình tài chính của Lehman.
"Trong trường hợp của Lehman Brothers, tình hình kinh doanh rất tệ. Ý tôi là, họ đã lỗ từ 30-40 tỷ USD", ông nói.
Dù vậy, hiện không có bằng chứng về cơ sở để cho ông Bernanke phát biểu như vậy. Ủy ban khủng hoảng yêu cầu Fed cung cấp các tính toán và các tài liệu để chứng minh điều này. Nhưng báo cáo cuối cùng của ủy ban cho biết Fed đã không đáp ứng yêu cầu đó.
Mặc dù các quan chức của FED đã thảo luận nhưng FED vẫn chưa cung cấp cho F.C.I.C một văn bản nào để chứng minh rằng Lehman không có đủ các tài sản thế chấp cần thiết để được vay nợ.
Quay trở lại tháng 10 năm 2008, khi các lời chỉ trích về khả năng xử lý của FED nóng lên, ông Geither đã từng cảnh báo các lãnh đạo ngân hàng trung ương cần phải dè dặt trong các phát ngôn của họ.
Hùng Anh
