Đây là những dự án mắt xích quan trọng hàng đầu đối với sáng kiến “Một vành đai - Một con đường” của Trung Quốc trong số tất cả các dự án ở Malaysia.
Ba dự án bị treo tiến độ gồm East Coast Rail Link - hệ thống đường sắt kết nối bờ biển phía đông của Malaysia với miền nam Thái Lan và thủ đô Kuala Lumpur và hai dự án đường ống dẫn dầu có chi phí hơn 1 tỷ USD/dự án.
Giảm ảnh hưởng từ Trung Quốc
Hôm 4/7 vừa qua, Malaysia Rail Link (MRL) - công ty quản lý dự án East Coast Rail Link và Suria Strategic Energy Resources (SSER) - đơn vị trực thuộc Bộ Tài chính, chịu trách nhiệm giám sát hai dự án đường ống, đã gửi thông báo tới các nhà thầu trong dự án mình phụ trách, bao gồm China Communication Construction Company (CCCC) và China Petroleum Pipeline Bureau (CPPB) - hai doanh nghiệp nhà nước đều của Trung Quốc, về việc tạm dừng triển khai dự án do chi phí bị đội lên quá cao.
Tuy nhiên, thời gian treo dự án không được thông báo cụ thể. CCCC lo ngại điều này sẽ làm phát sinh thêm chi phí và ảnh hưởng đến khoảng 2.250 nhân viên bản xứ tại Malaysia.
Trong khi đó, các dự án đường ống có mối liên hệ trực tiếp với 1MDB lại “lo ngay ngáy”, khi quỹ đầu tư này đang bị cáo buộc để thất thoát tới 4,5 tỷ USD.
Bộ Tài chính Malaysia nghi ngờ một phần của khoản tài trợ từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc, mà SSER đứng ra bảo đảm, đã bị chiếm dụng để mua đất thuộc sở hữu của 1MDB tại Penang, nhằm giúp quỹ này có tiền trả bớt nợ.
Tuy nhiên, vì dòng tiền đi qua hệ thống ngân hàng Trung Quốc và bằng đồng Nhân dân tệ (NDT), nên cơ quan chức năng Malaysia mới chỉ nghi ngờ chứ chưa đủ cơ sở khẳng định chắc chắn.
Việc đình chỉ ba dự án trên là tín hiệu rất rõ ràng về chủ trương của Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad trong việc giảm thiểu mức độ ảnh hưởng của Trung Quốc tại quốc gia Đông Nam Á này.
Dưới sự lãnh đạo của cựu Thủ tướng Najib Razak, hàng tỷ USD đã chảy từ Bắc Kinh vào Malaysia, góp phần triển khai thành công sáng kiến “Một vành đai - Một con đường” của Trung Quốc.
Giờ thì có vẻ như tham vọng của Trung Quốc lại bị đẩy lùi bởi một chính phủ Malaysia mới với tư tưởng khác biệt, quyết tâm cắt giảm chi tiêu phung phí và rà soát lại toàn bộ các dự án của Trung Quốc.
 |
|
East Coast Rail Link - dự án được Trung Quốc dành sự quan tâm đặc biệt tại Malaysia |
Chống tham nhũng đến cùng
Chính phủ trước đây do ông Najib lãnh đạo từng ra một quyết định khó tin là chấp nhận thanh toán cho các đường ống dẫn dầu và khí đốt ở đất liền và đảo Borneo dựa vào thời gian trôi qua, chứ không phải tiến độ dự án. Kết quả là công việc xây dựng mới hoàn thành được có 13%, trong khi gần 90% giá trị của dự án đã được trả cho CPPB.
Chính vì thế, ưu tiên Malaysia trong thời gian tới là tiết kiệm tối đa chi phí dự án đường ống dẫn dầu trước khi chuyển sang dự án đường sắt. Malaysia cũng đang cố gắng đòi lại (nếu có thể) số tiền đã trả cho những công việc chưa hoàn thành; con số này có thể lên tới 754 triệu USD.
Thậm chí, có khả năng dự án đường ống sẽ bị hủy bỏ hoàn toàn, nếu quá trình rà soát cho thấy càng làm càng lãng phí công sức, tiền bạc. Bộ Tài chính Malaysia tính toán chi phí thực sự của dự án ở mức 20 tỷ USD - tức là vượt 3,5 tỷ USD so với ước tính của chính phủ tiền nhiệm.
Malaysia hiện đang phải chịu gánh nặng tài chính lớn khi đứng ra bảo đảm 85% giá trị hai dự án đường ống được tài trợ bởi Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc, bên cũng đang rót vốn cho cả dự án đường sắt.
Tuy nhiên, ngay cả khi Malaysia muốn dừng hẳn dự án đường sắt cũng không phải là việc dễ dàng. Tiền thì đã rót và một số hạng mục xây dựng đã bắt đầu triển khai.
Trung Quốc cũng dành sự quan tâm đặc biệt cho dự án này, bởi đây được xem là mắt xích quan trọng hàng đầu đối với sáng kiến “Một vành đai - Một con đường” trong số tất cả các dự án ở Malaysia.
Hải Châu
