Đây là sự tiếp nối một chuỗi các biện pháp mà Ả-rập Xê-út áp dụng năm 2015 để hạn chế chi tiêu và giảm thâm hụt ngân sách.
Trong một cuộc phỏng vấn mới thực hiện, Hoàng tử Mohammed bin Salm, người đứng thứ hai trong danh sách kế vị của Ả-rập Xê-út, đã cởi mở chia sẻ tầm nhìn của mình về tương lai của đất nước trong kỷ nguyên “hậu dầu mỏ”.
Thu tiền về để đa dạng hóa đầu tư
Quỹ Đầu tư công (PIF) sẽ có trọng trách tiếp nhận và quản lý hiệu quả hơn 2.000 tỷ USD dự kiến thu được sau khi Ả-rập Xê-út thoái một phần vốn khỏi công ty mẹ của công ty dầu khí quốc gia Aramco, với sứ mệnh giúp đất nước chuyển mình trong vòng 20 năm tới, trở thành một nền kinh tế đa sắc màu, thay vì quanh năm suốt tháng chỉ thấy nhắc đến dầu mỏ.
Việc chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) của Aramco có thể diễn ra ngay trong năm tới và số tiền thu được từ chuyển nhượng cổ phần Aramco sẽ được PIF dùng để đầu tư cả trong và ngoài nước, đủ lớn để mua Apple, Alphabet, Microsoft và Berkshire Hathaway - 4 công ty niêm yết lớn nhất thế giới hiện nay.
Mục tiêu xa hơn của PIF là tăng tỷ lệ đầu tư nước ngoài của quỹ lên 50% vào năm 2020, so với mức khiêm tốn 5% hiện nay.
Kế hoạch thay đổi về cơ cấu như trên là sự tiếp nối một chuỗi các biện pháp mà Ả-rập Xê-út áp dụng năm 2015, nhằm hạn chế chi tiêu công và không để thâm hụt ngân sách vượt quá 15% GDP.
Cuối tháng 12 năm ngoái, chính phủ nước này đã quyết định điều chỉnh tăng giá nhiên liệu và giá điện, với cam kết chấm dứt tình trạng lãng phí ngân sách trong bối cảnh giá dầu giảm mạnh. “Chúng tôi đang tìm cách cải thiện hiệu quả đầu tư công”, Hoàng tử Mohammed chia sẻ.
Chính phủ Ả-rập Xê-út từng có “thói quen” chi tiêu vượt tới hơn 40% so với ngân sách được phân bổ và đã nỗ lực rút xuống còn 12% trong năm 2015. Đây là cơ sở để ông khẳng định giá dầu thấp không phải là vấn đề lớn đối với quốc gia vùng Vịnh này.
Ngoài những giải pháp mang tính cấp bách, Ả-rập Xê-út còn được chờ đợi sẽ có thêm nhiều sáng kiến nữa trong “Kế hoạch Chuyển đổi Quốc gia”, dự kiến chính thức được công bố trong tháng tới, trong đó, đề cập tới lộ trình tăng thu ngân sách bền vững thông qua chính sách thuế, phí và lệ phí.
|
Xuất khẩu năng lượng - đâu phải cứ muốn là “dứt” được ngay
Tháo nút ở nơi bị thắt
Cũng theo tiết lộ của Hoàng tử Mohammed, PIF hiện nắm giữ cổ phần trong các công ty như Saudi Basic Industries - nhà sản xuất hóa chất lớn thứ hai thế giới và National Commercial Bank - ngân hàng lớn nhất Ả-rập Xê-út.
Quỹ này cũng rất chủ động “ngắm nghía” các cơ hội ở nước ngoài. Cụ thể là trong tháng 7/2015, PIF đã mua lại 38% cổ phần trong Posco Engineering & Construction của Hàn Quốc với giá 1,1 tỷ USD và đồng ý bắt tay hợp tác với Russian Direct Investment Fund để cùng đầu tư 10 tỷ USD vào Nga.
Ngoài việc nhận chuyển nhượng một số tài sản, đất đai và doanh nghiệp từ chính phủ Ả-rập Xê-út, PIF còn có dự án trong ngành du lịch và các lĩnh vực mới chưa được khai thác.
Ý thức “lo xa” về tương lai đất nước của Hoàng tử Ả-rập Xê-út rõ ràng là rất đáng trân trọng. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại tỏ ý băn khoăn liệu Ả-rập Xê-út có phản ứng quá muộn hay không, khi mà giá dầu thô đã giảm hơn một nửa, nhất là nếu xét tới tầm ảnh hưởng của nước này trên thị trường toàn cầu.
Họ cho rằng thay vì chỉ quan tâm đến lợi ích quốc gia, lãnh đạo Ả-rập Xê-út cần phát huy vai trò đầu tàu, điều tiết thị trường, thay vì vẫn cố thủ với lối tư duy “Iran và các nước xuất khẩu chủ chốt khác phải giảm sản lượng thì chúng tôi mới giảm sản lượng”.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) năm 2014 chỉ ra một hiện tượng khá bất ngờ, là có không ít quốc gia đã thất bại trong việc giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu năng lượng. Đâu phải cứ muốn “dứt” là dứt được ngay. Có thể nói, các nước vùng Vịnh đã bỏ qua cơ hội vàng của mình khi giá dầu vượt trên 100 USD/thùng, chứ không phải 40 USD như hiện nay.
Hùng Anh
