IMF lo ngại chuyện nợ nần của doanh nghiệp Trung Quốc nếu không được giải quyết nhanh chóng sẽ có thể dẫn tới trục trặc hệ thống trong tương lai gần, sau đó là cản trở tăng trưởng kinh tế và khủng hoảng ngành ngân hàng.
Tiến triển chậm chạp
Phát biểu tại một cuộc họp chính sách kinh tế được tổ chức cuối tuần qua, tại Thâm Quyến, Trung Quốc, Phó Tổng Giám đốc IMF - ông David Lipton, bày tỏ quan ngại về việc “nợ doanh nghiệp đang là một vấn đề nghiêm trọng và có chiều hướng gia tăng, cần phải được giải quyết ngay lập tức, cùng với cam kết cải tổ một cách nghiêm túc”.
Nhận định trên của người có quyền lực thứ hai tại IMF tiếp tục bổ sung cho những cảnh báo của tổ chức này trong thời gian qua về thực trạng nợ của Trung Quốc. Ước tính có tới 1.300 tỷ USD tín dụng mà bên đi vay hầu như không đủ khả năng trả lãi, chứ chưa nói là hoàn được cả gốc.
Trong số các nước G20, Trung Quốc chính là quốc gia tích cực “ôm” nợ nhanh hơn bất kỳ thành viên nào khác, trong giai đoạn 10 năm trở lại đây. Theo chuyên gia Tom Orlik của Bloomberg Intelligence, mặt trái của làn sóng vay mượn ồ ạt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là khối lượng nợ của Trung Quốc đã tăng lên tới 247% GDP trong quý I/2016.
Ông Lipton cũng nhắc nhở rằng 20 năm qua, thế giới đã phải chứng kiến nhiều bài học về việc sự trục trặc của một quốc gia có thể tác động tới cả thế giới lớn như thế nào. Không nói đâu xa, chính cuộc khủng hoảng thị trường Trung Quốc năm 2015 đã tạo ra “vết dầu loang” tấn công nền kinh tế toàn cầu.
Quay lại câu chuyện nợ nần của các công ty Trung Quốc, vị Phó Tổng Giám đốc IMF cảnh báo, tuy dư nợ đã rất lớn, nhưng nỗ lực giải quyết của chính phủ lại chưa cho thấy nhiều tiến triển.
Với kinh nghiệm làm việc tại Bộ Tài chính Mỹ và Nhà Trắng, ông Lipton nhận định: “Với tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh chóng trong năm 2015 và đầu năm 2016, cũng như tỷ lệ đầu tư tiếp tục duy trì ở mức cao, vấn đề sẽ ngày càng trầm trọng. Đây là một điểm yếu của nền kinh tế Trung Quốc… Điều quan trọng lúc này là Trung Quốc phải giải quyết ngay lập tức”.
Một vấn đề khác khiến ông Lipton bận tâm, là đội ngũ doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc, dù chỉ đóng góp được 22% sản lượng kinh tế, nhưng lại chiếm tới 55% nợ và về cơ bản là đang sống lay lắt.
|
Trung Quốc sẵn sàng “khai tử” các công ty “sống dở chết dở”
Chưa phản ánh hết thực tế
“Trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm, lợi nhuận sụt giảm kết hợp với dư nợ tăng ảnh hưởng đến khả năng thanh toán và trả nợ của doanh nghiệp… Các ngân hàng thì ngày càng ôm vào nhiều nợ xấu và cuộc bùng nổ tín dụng năm 2015 sẽ là chỉ làm vấn đề thêm tồi tệ”, ông Lipton cảnh báo.
Bên cạnh đó, một số tính toán còn chưa phản ảnh hết được thực trạng của Trung Quốc. Ví dụ dự báo gần đây của IMF về thiệt hại nợ xấu của các ngân hàng nước này tương đương 7% GDP vẫn chưa tính tới mặt trái của hệ thống “ngân hàng ngầm”.
Trung Quốc đã cố gắng áp dụng một số sáng kiến để loại bớt nợ xấu khỏi sổ sách của các ngân hàng, bao gồm cả giải pháp chứng khoán hóa nợ vay, hay chuyển đổi nợ thành vốn cổ phần. Tuy nhiên, không chỉ ông Lipton mà nhiều chuyên gia khác đều cho rằng đó chỉ là những hành động mang tính đối phó, không mang lại nhiều kết quả và cũng không loại bỏ được tận gốc nợ xấu ra khỏi hệ thống tài chính nói chung.
Ông Zhang Tao - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, cho biết nước này sẵn sàng khai tử các công ty “sống dở chết dở”, bởi nếu không có cơ chế rõ ràng để khuyến khích doanh nghiệp giỏi, loại bỏ doanh nghiệp yếu kém, thì chẳng lĩnh vực nào có thể phát triển một cách lành mạnh và bền vững.
Vị này cũng khẳng định, chính phủ sẽ áp đặt kỷ luật thép đối với những tổ chức tài chính hoạt động kém hiệu quả: “Chúng tôi sẽ cho phép các tổ chức tài chính được phá sản một cách quy củ, tái cơ cấu những doanh nghiệp cần tái cơ cấu, đóng cửa những doanh nghiệp cần đóng cửa, và tăng cường kỷ cương thị trường”.
Hải Châu
