Việc Iceland quyết định gỡ bỏ “vòng kim cô” trong lĩnh vực tài chính kinh doanh đánh dấu sự kết thúc “cuộc chiến trường chinh” với khủng hoảng tài chính kéo dài 8 năm, sau khi hệ thống ngân hàng nước này sụp đổ năm 2008.
Cuộc khủng hoảng được xem là sự suy thoái tồi tệ nhất trong hơn 60 năm trở lại đây và ảnh hưởng nặng nề tới đời sống chính trị của đảo quốc Bắc Đại Tây Dương với dân số 340.000 người.
Tháo “vòng kim cô”
Theo Thủ tướng Iceland - ông Bjarni Benediktsson, một khi các rào cản được gỡ bỏ, lòng tin đối với nền kinh tế Iceland sẽ được phục hồi và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Sở dĩ Iceland quyết định tháo “vòng kim cô” trong lĩnh vực tài chính kinh doanh vào thời điểm này một phần là nhờ các chuyển biến tích cực của môi trường kinh tế chung, đặc biệt là số lượng du khách gia tăng kỷ lục, giúp thúc đẩy mạnh ngành du lịch. Nền kinh tế Iceland thậm chí còn có nguy cơ tăng trưởng quá nóng, một khi dòng tiền chảy vào nền kinh tế ngày càng ồ ạt hơn.
Năm 2016, kinh tế Iceland đạt tốc độ tăng trưởng 7,2%, với đóng góp chủ yếu từ chi tiêu của hộ gia đình và đầu tư. Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống còn khoảng 3% và lạm phát nằm trong tầm kiểm soát. Giá trị đồng Krona tăng ổn định khoảng 18% so với đồng Euro trong năm qua, một phần nhờ sức hút từ nền lãi suất tương đối cao của quốc gia này.
Theo nhận định của chuyên gia, Ngân hàng Trung ương Iceland (CBI) có thể hạ lãi suất cơ bản từ 5% xuống 4,75% vào ngày 15/3. Trước đó, CBI đã hai lần cắt giảm lãi suất kể từ tháng 8/2016 để hạ nhiệt đồng Krona, sau khi lạm phát được kiềm chế.
Cũng tại cuộc họp báo hôm 12/3, chính phủ Iceland còn thông tin về việc CBI đã mua khoảng 90 tỷ Krona (ở mức quy đổi 137,5 Krona bằng 1 Euro) từ những cá nhân, tổ chức còn đang sở hữu ở nước ngoài, với mục tiêu “bảo vệ nền kinh tế khỏi bất ổn tiền tệ, tỷ giá và tài chính”. Ước tính hiện vẫn còn khoảng 100 tỷ Krona đang “chu du” bên ngoài lãnh thổ Iceland.
Trong tương lai, CBI cũng sẽ rà soát thành lập quỹ dự trữ đặc biệt, để hạn chế dòng vốn chảy vào Iceland và kiểm soát giá trị đồng Krona.
|
Iceland là một bài học trong việc tự đứng dậy sau khủng hoảng
Ngã ở đâu, đứng lên ở đó
Nhiều người cho rằng Iceland là một bài học cho các nước khác, đặc biệt là các nước châu Âu, trong việc tự đứng dậy sau khủng hoảng.
Từ một quốc gia thịnh vượng với hệ thống tài chính hùng mạnh, Iceland bất ngờ “ngã quỵ”, khi cơn lốc 2008 quét qua và tàn phá nặng nề. Những ngân hàng “to khỏe” nhất như Kaupthing, Landsbanki hay Glitnir lần lượt bị quốc hữu hóa.
Thị trường chứng khoán đóng cửa nhiều ngày trời. Chính phủ neo buộc Krona vào đồng Euro, nhưng sau đó lại tháo neo, vì không thể ngăn nổi sự mất giá ghê gớm của đồng nội tệ, lạm phát tăng vọt, lãi suất ngân hàng lên tới hơn 15%…
Lần đầu tiên trong 60 năm, tại Iceland đã xảy ra những cuộc biểu tình chống chính phủ dữ dội, có đụng độ giữa cảnh sát và người xuống đường.
“Ngã xuống” rất nhanh, nhưng “đứng lên” cũng nhanh không kém. Dần dần, Iceland đã lấy lại được vị thế của mình và là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng cao nhất châu Âu. Kiểm soát vốn chặt chẽ, cải cách thuế và thực hiện các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” một cách cẩn trọng, là những nhân tố quan trọng để Iceland quay trở về quỹ đạo. Từ mức thâm hụt hơn 13%, ngân sách Iceland đã được cải thiện về mức gần như cân bằng.
Iceland cũng làm được việc mà các nước châu Âu khác không dám làm - cho phép các ngân hàng phá sản. Chính phủ Iceland chịu một phần chi phí, nhưng phần lớn chi phí còn lại thuộc về các chủ nợ nước ngoài.
Chỉ cần 3 năm sau khi gần như sụp đổ, Iceland đã hoàn thành xuất sắc chương trình cứu trợ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và đã thực hiện hoàn trả sớm một phần nợ. Tháng 2/2012, Iceland đã được Fitch khôi phục lại xếp hạng đầu tư, với việc phục hồi được sự ổn định của nền kinh tế. Trước đó, Standard and Poor’s và Moody’s cũng làm điều tương tự .
Hải Châu
