Trong khi đó, phát ngôn viên của Google một mực khẳng định công ty này hoạt động ở quốc gia nào thì cũng nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật thuế của quốc gia đó.
Theo hồ sơ kê khai ngày 12/12 của Google tại Phòng Thương mại Hà Lan và mới được đăng tải công khai trên mạng, số tiền mà công ty này chuyển cho công ty con Google Netherlands Holdings BV tại Hà Lan và sau đó nữa là một địa chỉ ở Bermuda, đã tăng 40% so với năm 2014.
Những chiến thuật kinh điển
Cách thức Google lách thuế không phải là mới và được rất nhiều công ty công nghệ khác áp dụng. Mô hình “hai người Ireland” và “bánh kẹp Hà Lan” đã giúp Google giảm được thuế suất thực tế phải nộp bên ngoài nước Mỹ xuống còn 6,4%, tiết kiệm được hàng tỷ USD mỗi năm.
“Hai người Ireland” (Double Irish) là phương pháp sử dụng hai doanh nghiệp ở Ireland, trong đó một doanh nghiệp có tình trạng cư trú thuế ở một nước khác, thường là nơi có thuế suất thấp hoặc thậm chí là miễn thuế như Bermuda, Cayman Islands, British Virgin Islands.
Tại Ireland, doanh nghiệp bị đánh thuế dựa vào địa bàn điều hành hoạt động chứ không theo đăng ký thành lập. Vì thế, lợi nhuận của doanh nghiệp cư trú thuế ở Ireland khi chuyển sang doanh nghiệp Ireland còn lại (cư trú ở nước ngoài) sẽ né được thuế ở Ireland và hưởng thuế siêu ưu đãi ở một nơi nào đó.
Google tiết kiệm hàng tỷ USD thuế
Trong khi đó, chiến thuật “bánh kẹp Hà Lan” (Dutch Sandwich) được khai sinh trên cơ sở một thỏa thuận mà theo đó, các công ty đa quốc gia đồng ý để lại một phần thu nhập của mình cho chi nhánh Hà Lan và nộp thuế “đàng hoàng” cho chính phủ, đổi lại, phần lợi nhuận chuyển đi sẽ không phải đóng thuế.
Một số nước phát triển hiện đang áp thuế rất cao (khoảng 33%) với những khoản lợi nhuận được chuyển đến những vùng có mức thuế suất bằng 0 như Bermuda, trong khi Hà Lan “buông” hoàn toàn, bất kể điểm đến là nơi nào đi chăng nữa. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp, trước khi chuyển lợi nhuận đến các thiên đường thuế, vẫn cố vòng qua chi nhánh ở Hà Lan.
Vận dụng 2 trong 1
Để phát huy hiệu quả tối ưu, Google đã vận dụng đồng thời cả hai phương pháp kinh điển trên. Cụ thể, trong năm 2015, Google Ireland Limited, công ty con được hạch toán phần lớn doanh thu quảng cáo quốc tế của Google, chuyển khoảng 12 tỷ EUR tới “trạm trung chuyển” là Google Netherlands Holdings BV, một công ty thành lập ở Hà Lan từ 2004 nhưng không có bất kỳ nhân viên nào. Tương tự, một công ty con khác của Google ở Singapore cũng đổ tiền vào “hình nhân” tại Hà Lan.
Bước tiếp theo là Google Netherlands Holdings chuyển số tiền này cho một “người Ireland” khác, Google Ireland Holdings Unlimited, dưới dạng phí bản quyền sở hữu trí tuệ. Google Ireland Holdings Unlimited đăng ký trụ sở tại Ireland nhưng được điều hành từ Bermuda – một “thiên đường” không đánh thuế thu nhập doanh nghiệp.
Theo số liệu mà Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC) có được, tổng số lợi nhuận năm 2015 mà Google “né” được khỏi hệ thống thuế của Mỹ lên đến 58,3 tỷ USD, hầu hết trong số đó chảy qua kênh Ireland – Hà Lan – Bermuda như trên.
Trong bối cảnh cộng đồng quốc tế ngày càng cứng rắn hơn với chuyện trốn thuế của các công ty đa quốc gia, Google có lẽ sẽ phải đau đầu hơn trong thời gian tới. Từ năm 2015, chính phủ Ireland đã quyết định thay đổi chính sách thuế để bịt dần những lỗ hổng hiện nay và các công ty đang khai thác chiến thuật “Double Irish” sẽ chỉ được phép áp dụng đến hết năm 2020.
Không chỉ có vậy, Google còn phải đối phó với cáo buộc trốn thuế của chính phủ nhiều nước trên thế giới. Indonesia đã ra hạn chót 31/12 cho Google phải sớm giải quyết dứt điểm với cơ quan chức năng của nước này về nghĩa vụ thuế phải nộp, và dọa sẽ phạt tới 223 triệu USD nếu Google ngoan cố.
Trong khi đó, ở Tây Ban Nha và Pháp, văn phòng làm việc của Google cũng từng bị khám xét để phục vụ quá trình điều tra liên quan đến chuyện thuế má. Tại Mỹ, Tổng thống mới đắc cử Donald Trump đang chủ trương giảm thuế cho doanh nghiệp, đồng thời chỉ đánh thuế 10% đối với các khoản lợi nhuận từ nước ngoài chuyển về Mỹ nhằm khuyến khích doanh nghiệp mang tiền về quê hương.
Theo thống kê của SEC, các tập đoàn công nghệ Mỹ thuộc nhóm doanh nghiệp có nhiều tiền “ẩn náu” ngoài lãnh thổ nhất, điển hình là Apple với 181 tỷ USD hay Microsoft là 94,4 tỷ USD.
Hải Châu