Hầu hết điện được sản xuất và sử dụng ở Ba Lan đều đến từ các nhà máy điện chạy bằng than và do đó, chi phí phát thải carbon tăng đã làm tăng giá điện.
Đảng Luật và Tư pháp cầm quyền thắng cử năm 2015 nhờ cam kết duy trì ngành than và đảng này đã đưa ra nhiều chính sách khiến việc đầu tư vào năng lượng tái tạo trở nên khó khăn hơn.
Cái khó ló cái khôn
Chính phủ Ba Lan quyết định thay đổi chủ trương từ năm ngoái, do đòi hỏi phải đáp ứng các mục tiêu của Liên minh châu Âu (EU) về năng lượng tái tạo. Tháng 6/2018, nước này sửa đổi luật nhằm giảm bớt trở ngại đối với đầu tư năng lượng xanh.
Bộ trưởng Kinh doanh và Công nghệ - bà Jadwiga Emilewicz, muốn thúc đẩy các chương trình không khí sạch và năng lượng xanh thông qua cơ chế ưu đãi cho các hộ gia đình, các công ty nhỏ và chính quyền địa phương để khuyến khích họ đầu tư vào các pin mặt trời, tiến tới chủ động tự cung tự cấp điện năng theo nhu cầu của mình và thậm chí có thể bán lại lượng điện không sử dụng hết. Hình thức ưu đãi có thể là trợ giá, tín dụng giá rẻ và giảm bớt thủ tục hành chính.
“Khả năng rất cao là đến năm 2020 và sau đó, giá năng lượng vẫn sẽ không giảm và cần có thêm giải pháp để bổ sung cho số lượng hạn chế các công cụ hiện nay. Đó là lý do tại sao chúng tôi đã chuẩn bị một chương trình phát triển năng lượng tự cung tự cấp… Nếu giá điện của các đơn vị sản xuất lớn không giảm, thì nhờ vào chương trình này, người tiêu dùng cá nhân sẽ không phải trả tiền năng lượng nữa hoặc chỉ phải trả ít hơn nhiều”, bà Emilewicz phân tích.
Giá điện bán buôn tại Ba Lan đã tăng vọt trong nửa cuối năm 2018. Đảng cầm quyền đã thông qua một đạo luật vào tháng 12/2018 để ngăn giá điện tăng cao đối với các hộ gia đình và các cơ sở công nghiệp trong năm 2019 trước khi diễn ra cuộc tổng tuyển cử vào mùa thu.
Bà Emilewicz cho biết nhiều ngân hàng và nhà đầu tư bày tỏ “mối quan tâm ngày càng tăng” đối với chương trình ưu đãi của chính phủ, đồng thời tin tưởng nó sẽ giúp Ba Lan đáp ứng các mục tiêu năng lượng tái tạo mà EU đặt ra. “Chúng tôi hy vọng rằng các tấm pin mặt trời với tổng công suất 200 MW sẽ được lắp đặt vào năm 2019, nhờ vào chương trình này, chúng tôi muốn khoảng 200 MW công suất pin mặt trời sẽ được bổ sung hàng năm trong những năm tới đây”, bà Emilewicz chia sẻ.
 |
|
Nhiệt điện hiện vẫn là trụ cột, chiếm khoảng 90% tổng lượng điện ở Ba Lan |
Tăng sức hút tới thị trường
Ba Lan hiện có khoảng 300 MW công suất pin mặt trời đã lắp đặt. Năng lượng mặt trời cho đến nay chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng nhu cầu năng lượng của cả nước do chi phí đầu tư cao và ít ánh sáng mặt trời.
Tuy nhiên, giá thành các tấm pin năng lượng mặt trời đang giảm nhanh và hiệu suất hoạt động cũng được cải thiện, nhờ đó mà thiết bị này có sức hút hơn với thị trường.
Nguồn dự trữ than đá dồi dào vẫn là cột trụ của Ba Lan để sản xuất ra khoảng 90% tổng lượng điện cung cấp cho nhu cầu trong nước. Mục tiêu của nước này là cắt giảm 50% sản lượng điện từ than đá vào năm 2040, với năng lượng tái tạo và hạt nhân cung cấp phần lớn số còn lại và máy phát điện chạy bằng khí gas tạo ra nguồn dự trữ.
Theo một kế hoạch dài hạn, để tái cơ cấu ngành than, một số đơn vị điện đốt than lâu đời và gây ô nhiễm nhiều nhất có thể bị dừng hoạt động và thay thế bằng các đơn vị lớn hơn, sạch hơn và hiệu quả hơn.
Đối với năng lượng tái tạo, Ba Lan muốn có 8 gigawatts (GW) gió ngoài khơi được lắp đặt trong dài hạn và đất nước này hiện có 6 GW gió trên bờ.
Bên cạnh đó, Ba Lan cố gắng giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga thông qua dự án ống Baltic - một đường ống có công suất 10 tỷ m3/năm giúp đưa khí tự nhiên từ Na Uy tới thị trường Đan Mạch và Ba Lan.
Việc xây dựng đường ống này sẽ bắt đầu vào năm 2020 và dự kiến đi vào khai thác từ năm 2022 khi hợp đồng khí đốt của Ba Lan với Gazprom của Nga kết thúc.
Hải Châu
