Cuối tháng 10 vừa qua, Nghị viện EU đã bỏ phiếu thông qua chủ trương cấm sử dụng nhựa một lần vào năm 2021. Theo quy trình, Nghị viện và Hội đồng EU phải đàm phán để thống nhất lộ trình chi tiết.
Sau hơn một tháng làm việc tập trung, hai bên cuối cùng đã tìm được tiếng nói chung và thống nhất danh mục 10 nhóm mặt hàng đưa vào phạm vi điều chỉnh.
Quyết liệt bảo vệ môi trường biển
Đối với mặt hàng có nhiều chủng loại thay thế trên thị trường với giá cả phải chăng, thì chủng loại nhựa dùng một lần sẽ bị cấm kinh doanh, bao gồm bông ngoáy tai, dao dĩa, đĩa, ống hút, que khuấy nước, que buộc bóng bay, các sản phẩm làm từ nhựa phân hủy oxi và hộp đựng thực phẩm, đồ uống làm bằng nhựa EPS.
Một số mặt hàng khác như hộp đựng thức ăn, cốc và nắp đậy không bị cấm hẳn, mà chỉ hạn chế sử dụng thông qua quy định chính sách, yêu cầu về thiết kế, dán nhãn và quy trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải của nhà sản xuất.
Theo EU, 10 sản phẩm trên hiện chiếm tới 70% lượng rác thải biển ở châu Âu. EU cũng đặt ra lộ trình tất cả chai nhựa phải được tái chế ít nhất 30% vào năm 2030.
Thỏa thuận trên cần được Nghị viện và Hội đồng châu Âu chính thức phê chuẩn, trước khi được pháp điển hóa dưới dạng Chỉ thị (Directive). Các quốc gia thành viên EU sẽ có 2 năm chuẩn bị để thực thi quy định mới.
EU hy vọng quyết tâm của châu Âu sẽ có tác dụng làm chậm quá trình “hủy diệt” môi trường biển hiện nay. Tất cả các đại dương trên trái đất đều đang ở trong tình trạng ô nhiễm rác.
Rác tích tụ và lan rộng từ bề mặt xuống tận đáy biển. Chai nhựa, lưới đánh cá, vỏ bia, túi nilon và đủ loại hạt nhựa li ti được tìm thấy ở khắp mọi nơi, từ trong bụng rùa biển cho đến tận vùng Bắc Cực xa xôi.
Đây là mối đe dọa nghiêm trọng đối với các loài động vật biển khi nuốt phải và sau đó là đến lượt con người trong quá trình tiêu thụ hải sản.
Theo lời bà Karmothy Vella - Ủy viên EU về Môi trường, hàng hải và đánh bắt hải sản: “Hôm nay chúng ta mua cá đựng trong túi nilon, nhưng chỉ một năm sau đi mua cá lại nhận được chính cái túi nilon đó trong bụng cá. Chúng ta cần phải nỗ lực và khẩn trương đối phó”.
 |
|
Tất cả các đại dương trên trái đất đều đang ở trong tình trạng ô nhiễm rác |
Thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo
Đề xuất về hạn chế nhựa sử dụng một lần được Ủy ban châu Âu (EC) đưa ra hồi tháng 5/2018 để thực hiện một phần Chiến lược giảm thiểu nhựa (Plastics Strategy) đã được thông qua từ đầu năm nay, với mục tiêu bảo vệ người dân và môi trường khỏi ô nhiễm nhựa, thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới sáng tạo.
EU hy vọng sẽ tạo ra khung chính sách mới góp phần biến châu Âu thành một nền kinh tế bền vững hơn như đã đặt ra trong Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn (thông qua vào tháng 12/2015), hướng đến các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc và các mục tiêu chính sách công nghiệp cũng như cam kết biến đổi khí hậu của EU.
Đây cũng là cở sở để thúc đẩy các doanh nghiệp và người tiêu dùng châu Âu trong việc sản xuất và sử dụng các lựa chọn thay thế bền vững, tránh ô nhiễm biển và đại dương.
Chỉ thị EU trong tương lai về nhựa dùng một lần áp dụng cách tiếp cận tương tự Chỉ thị về sử dụng túi nhựa năm 2015, được đánh giá là một chính sách thành công vì mang lại chuyển biến nhanh chóng trong hành vi của người tiêu dùng.
Chính vì vậy, nó có thể mang lại lợi ích về môi trường và kinh tế, chẳng hạn như giảm phát thải 3,4 triệu tấn tương đương CO2, tránh thiệt hại về môi trường khoảng 22 tỷ euro vào năm 2030, tiết kiệm cho người tiêu dùng khoảng 6,5 tỷ euro…
Chỉ thị về nhựa dùng một lần còn được bổ trợ bằng các chính sách chống ô nhiễm biển khác, như Chỉ thị về tiếp nhận cảng biển mà Nghị viện và Hội đồng châu Âu vừa đạt được thỏa thuận vào tuần trước.
Chỉ thị về tiếp nhận cảng biển giải quyết vấn đề chất thải từ tàu thuyền, tập trung vào rác thải biển, trong đó đặt ra các biện pháp bảo đảm chất thải phát sinh trên tàu hoặc thu gom trên biển luôn được đưa trở lại đất liền, tái chế và xử lý tại cảng.
Hải Châu
