Sự “hào phóng” của ECB đã mở ra một lối thoát quý giá cho các ngân hàng Hy Lạp, giúp khơi thông một kênh tín dụng giá rẻ, có thể tiếp thêm sức sống và hy vọng cho nền kinh tế Hy Lạp vốn đang thừa thãi những khó khăn.
Một mùa hè bớt nóng bức
Động thái của ECB là sự tiếp nối thỏa thuận cuối tháng 5 vừa qua, giữa chính phủ Hy Lạp và các chủ nợ quốc tế. Theo đó, gói cứu trợ 7,5 tỷ euro được chấp thuận giải ngân kịp thời, giúp Hy Lạp có một mùa hè “mát mẻ” hơn, khi nhẹ gánh lo toan về nguy cơ vỡ nợ.
Quyết định này cho phép các ngân hàng Hy Lạp được tiếp cận các khoản vay siêu rẻ trong vòng 4 năm của ECB. Theo đó, một số ngân hàng thậm chí còn được hưởng lãi suất tín dụng âm, tức là đã đi vay lại được trả thêm tiền, miễn là đáp ứng các ngưỡng tín dụng theo quy định.
Các ngân hàng Hy Lạp hy vọng trong tương lai, dòng tiền gửi sẽ quay trở lại hệ thống sau khi 45 tỷ euro đã tháo chạy kể từ cuối năm 2014, do lo ngại khả năng Hy Lạp phải rời khỏi eurozone. Ước tính sự tái xuất của nguồn vốn giá rẻ từ ECB có thể đẩy lợi nhuận của ngành ngân hàng Hy Lạp tăng thêm 150 triệu euro/năm, theo báo cáo mà công ty chứng khoán Pantelakis Securities (Hy Lạp) từng công bố.
Trước đó, trái phiếu chính phủ Hy Lạp bị xếp hạng ở nhóm rủi ro cao và không đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu làm tài sản thế chấp của ECB, nên các ngân hàng thương mại Hy Lạp chỉ còn một cơ hội duy nhất để tiếp cận nguồn tín dụng giá rẻ, là chờ đợi ECB đặc cách ưu đãi, bỏ qua quy định thông thường.
Lần đầu tiên ECB dành cho Hy Lạp ưu đãi như vậy là vào tháng 5/2010, khi nước này nhận gói cứu trợ đầu tiên từ các quốc gia láng giềng trong khu vực đồng euro và từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Tuy nhiên, ưu đãi bị gián đoạn hai lần trong năm 2012. Lần đầu là trong quá trình đàm phán giữa Hy Lạp và các chủ nợ, về kế hoạch tái cơ cấu nợ. Lần thứ hai là khi xuất hiện lo ngại rằng Hy Lạp không tuân thủ cam kết cứu trợ.
|
Sự “hào phóng” của ECB đã mở ra một lối thoát cho các ngân hàng Hy Lạp
Có tiến bộ nhưng còn nhiều tồn tại
Đến tháng 2/2015, ECB lại cắt ưu đãi một lần nữa, vì không tin tưởng chính phủ Hy Lạp mới thành lập lúc đó, do đảng Syriza dẫn đầu, sẽ nghiêm túc thực hiện tiếp những cam kết trong gói cứu trợ.
Không được ECB đặc cách, đồng nghĩa với việc các ngân hàng thương mại Hy Lạp phải tìm đến ngân hàng trung ương trong nước để vay tiền, từ quỹ khẩn cấp hỗ trợ thanh khoản. Tuy lãi suất của quỹ khẩn cấp hỗ trợ thanh khoản thấp hơn thị trường, nhưng vẫn cao hơn lãi suất siêu rẻ của ECB, trong khi rủi ro tín dụng bị đẩy về phía ngân hàng trung ương Hy Lạp.
Mặc dù chấp nhận trái phiếu chính phủ Hy Lạp làm tài sản bảo đảm, nhưng ECB vẫn chưa vội vàng đưa loại trái phiếu này vào tầm ngắm, trong chương trình nới lỏng định lượng của mình. Quyết định cuối cùng sẽ do 25 thành viên hội đồng điều hành của ECB đưa ra trong giai đoạn tiếp theo, có thể là nửa cuối năm 2016, tùy thuộc vào khả năng kiểm soát nợ công của Hy Lạp.
Phát biểu tại Nghị viện châu Âu cách đây ba ngày, ông Draghi đã lên tiếng hoan nghênh chính phủ Hy Lạp đã nỗ lực đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc ổn định tình hình khó khăn. Thời gian tới, Hy Lạp có thể xem xét nới lỏng dần dần các biện pháp kiểm soát vốn, một khi đủ yên tâm về hệ thống ngân hàng trong nước, từ đó kích thích nền kinh tế và tạo điều kiện để Hy Lạp quay trở lại thị trường trái phiếu quốc tế.
Tuy vậy, ông Draghi không quên nhấn mạnh những điểm yếu vẫn còn tồn tại của kinh tế Hy Lạp, trong đó có khối nợ xấu khổng lồ của ngành ngân hàng - một gánh nặng không chỉ ảnh hưởng tới từng nhà băng, mà còn cản trở quá trình bổ sung tín dụng mới cho nền kinh tế.
Theo số liệu của IMF, kinh tế Hy Lạp sụt giảm tới hơn 25% trong giai đoạn 2008 - 2013 và từ đó đến nay vẫn chưa nhích lên được.
Hải Châu
