Bất ổn trên thị trường lao động là minh chứng mới nhất cho thấy giá dầu sụt giảm đã và đang gây áp lực lớn thế nào đến chính phủ nhiều quốc gia, cũng như doanh nghiệp.
Uống nước dùng để tắm giặt
Cuối tuần qua, lãnh sự quán Ấn Độ tại Jeddah, Ả-rập Xê-ut, đã phải thành lập các trung tâm phân phối thực phẩm gần một số trại mà công nhân Ấn Độ sinh sống. Đồng thời, Ngoại trưởng Ấn Độ - ông Sushma Swaraj, cử ngay hai quan chức cấp cao tới giải quyết vấn đề, nhằm đảm bảo không có lao động nào của nước mình bị bỏ đói.
Cơ quan chức năng Ấn Độ cũng đang cố gắng thu xếp thủ tục xuất nhập cảnh, để tiến hành hồi hương cho những người có nguyện vọng và đã được chính quyền Ả-rập Xê-ut bảo đảm sẽ hỗ trợ truy đòi phần tiền lương mà giới chủ chây ỳ chưa thanh toán.
Theo phản ánh của người lao động, một bộ phận, dù đã nghỉ việc, vẫn chưa nhận đủ phần lương của mình. Điển hình như công ty xây dựng Saudi Oger, nợ lương công nhân tới 7 tháng và lần cuối cùng trợ cấp thực phẩm cho họ là từ ngày 20/7. Không ít người đã xuống đường hôm 30/7, để phản đối Saudi Oger và yêu cầu doanh nghiệp trả nốt tiền, trả lại hộ chiếu và vé máy bay để họ có thể sớm trở về nhà.
Nhân công ngoại còn là đối tượng dễ bị "thí tốt"
Hiện có khoảng 3 triệu lao động Ấn Độ đang sinh sống và làm việc ở Ả-rập Xê-ut, nơi thu hút rất nhiều nhân công nước ngoài giá rẻ trong các lĩnh vực như xây dựng. Điều kiện làm việc nghèo nàn dành cho lao động ngoại ở Ả-rập Xê-ut và một số nước vùng Vịnh láng giềng đã không ít lần bị các tổ chức nhân quyền lên tiếng phản đối trong quá khứ.
Năm 2015, Ả-rập Xê-ut từng ban hành một chương trình cải cách nhằm hạn chế tình trạng bóc lột sức lao động, trong đó có quy định cấm doanh nghiệp thu hộ chiếu của người lao động nước ngoài, đồng thời có chế tài xử phạt công ty chây ỳ không trả lương đúng hạn.
Mặc dù vậy, theo phản ánh của nhiều công nhân, thực trạng trên vẫn tiếp diễn. Adam Ali - người đã có 6 năm làm việc cho Saudi Oger, với mức lương hàng tháng là 1.215 riyal (tương đương 7,2 triệu đồng), chia sẻ: “Họ chưa trả hộ chiếu cho chúng tôi. Công ty nói chúng tôi phải tự mua vé, rồi mới được nhận lại hộ chiếu… Chúng tôi vừa thất vọng vừa mệt mỏi mà không biết phải làm gì. 8 - 9 người sinh hoạt chen chúc trong một căn phòng và phải uống thứ nước mà bình thường chỉ dùng để tắm giặt”.
Đối tượng “thí tốt”
Bất ổn trên thị trường lao động là minh chứng mới nhất, cho thấy giá dầu sụt giảm đã và đang gây áp lực lớn thế nào đến chính phủ nhiều quốc gia, cũng như doanh nghiệp.
Giai đoạn kinh tế bùng nổ hơn 10 năm trở lại đây, Ả-rập Xê-ut là điểm đến mơ ước của hàng triệu lao động quốc tế, từ Nam Á, Đông Nam Á và nhiều khu vực khác. Họ đổ xô đến quốc gia Trung Đông để tìm kiếm cơ hội, chấp nhận lương thấp trong những ngành công nghiệp như dầu mỏ, xây dựng... Theo số liệu do chính phủ Ả-rập Xê-ut công bố, năm 2014, tổng số dân của Ả-rập Xê-ut là 30,8 triệu người thì có tới 10,1 triệu người nước ngoài.
Tuy nhiên, 2 năm dầu thô rớt giá đã gây thiệt hại nặng nề về kinh tế đối với một đất nước lệ thuộc vào dầu mỏ như Ả-rập Xê-ut. Ngân sách nước này thâm hụt gần 100 tỷ USD năm 2015, buộc chính phủ cắt giảm chi tiêu. Nhiều nhà phân tích dự báo, mức tăng GDP của Ả-rập Xê-ut sẽ tụt xuống dưới 2% trong năm nay, trong khi mức bình quân của giai đoạn 2006 - 2015 là 5% mỗi năm.
Kinh tế vĩ mô bi đát, doanh nghiệp nội địa cũng khó có thể mở rộng làm ăn, thậm chí còn phải thu hẹp biên chế. Đầu năm 2016, tập đoàn xây dựng Saudi Binladin cắt hợp đồng tới 50.000 nhân viên, hầu hết trong số họ là công nhân công trường đến từ các nước châu Á.
Ngoài lý do doanh nghiệp làm ăn sa sút, nhân công ngoại còn là đối tượng dễ bị “thí tốt”, bởi quy định về lao động của Ả-rập Xê-ut khiến việc sa thải nhân viên bản địa tốn kém và khó khăn hơn. Các đợt sa thải chủ yếu tập trung ở lĩnh vực xây dựng, ngành mà giới phân tích ước tính đang tạo việc làm cho khoảng 45% người nước ngoài.
Hải Châu