Theo khẳng định của đơn vị điều hành lưới điện quốc gia National Grid, Vương quốc Anh đã có “24 giờ liên tục đầu tiên kể từ những năm 1880, không còn bị phụ thuộc vào các nhà máy điện đốt than”.
Đóng cửa toàn bộ vào năm 2025
Duncan Burt - người đứng đầu bộ phận điều hành hệ thống tại National Grid, cho biết một nửa điện năng của nước này đến từ các nhà máy điện chạy bằng khí đốt, 30% từ năng lượng tái tạo và mua điện của quốc gia khác, phần còn lại là đóng góp của các nhà máy điện hạt nhân.
Vương quốc Anh là một trong những nước tiên phong sử dụng năng lượng tái tạo và có nhiều tuabin gió ngoài khơi hơn bất kỳ quốc gia nào, chưa kể những cánh đồng bát ngát hay khu đất rộng lớn được phủ kín các tấm pin năng lượng mặt trời với công suất tương đương bảy lò phản ứng hạt nhân. Chính phủ Anh đặt mục tiêu đóng cửa toàn bộ nhà máy điện chạy than vào năm 2025.
“Tất cả là nhờ tốc độ phát triển của năng lượng tái tạo. Chúng tôi sử dụng năng lượng mặt trời và gió để thay thế nhiên liệu hóa thạch truyền thống. Chúng tôi sẽ thường xuyên hơn có những ngày như ngày 21/4, đặc biệt là vào tháng 6 và tháng 7 nhiều nắng”, ông Burt cho biết thêm.
Cũng với quan điểm tương tự, Hannah Martin - người đứng đầu bộ phận năng lượng tại tổ chức Hòa bình xanh, cho rằng mới chỉ 10 năm trước, thật không thể tưởng tượng được cuộc sống sẽ ra sao nếu một ngày không có than. Và rồi đây, trong 10 năm nữa, hệ thống năng lượng của Anh sẽ thay đổi hoàn toàn.
Các nước láng giềng của Anh như Pháp, Bồ Đào Nha, Áo và Phần Lan cũng đã có những chương trình hành động cụ thể. Còn các công ty năng lượng châu Âu đang đóng cửa và chuyển đổi công năng của các lò đốt than, với tốc độ khẩn trương chưa từng thấy. Tình hình sử dụng nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm của châu Âu đang chuyển biến nhanh hơn nhiều so với dự báo.
Động lực chính của xu thế ưu tiên năng lượng sạch không gì khác ngoài nỗi lo biến đổi khí hậu. Mỗi quốc gia thành viên Liên minh châu Âu phải đạt được mục tiêu đáp ứng được tối thiểu 20% mức năng lượng tiêu thụ bằng các nguồn tái tạo, chậm nhất là năm 2020.
Các nước châu Âu cũng đang đi đầu trong việc “làm xanh” hệ thống điện quốc gia, do chi phí chuyển đổi sang năng lượng tái tạo ngày càng rẻ hơn. Theo một số tính toán, đến năm 2030, việc xây dựng trang trại gió sẽ rẻ hơn chi phí duy trì nhà máy điện than lỗi thời. Và đến năm 2036, xây dựng một trang trại năng lượng mặt trời cũng ít tốn kém hơn thế.
|
Nhà máy điện gió lớn nhất thế giới ở Tây Bắc nước Anh
Cuộc chiến sinh tồn của than
Từ năm 2012, Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã cắt giảm dự báo nhu cầu sử dụng than của Liên minh châu Âu năm 2030 xuống 12%, công suất khi đó chỉ còn 114 gigawatts (GW) so với ước tính 177 GW từng đưa ra vào năm 2014.
Ở nhiều nơi khác trên thế giới, nhiên liệu hóa thạch cũng đang phải vật lộn cạnh tranh với năng lượng xanh. Kể cả công nghệ đốt than tiên tiến nhất hiện nay mà Đức đang áp dụng cũng không thể bảo đảm khả năng sinh lời và trụ được dài hơi khi mà điện năng “xanh” rẻ hơn và được nhiều người tiêu dùng ưu ái hơn. Ngay cả ở Mỹ, dù cho Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố hạ thấp các tiêu chuẩn môi trường để khôi phục lại việc làm trong ngành than, nhưng than vẫn không thể cạnh tranh được với khí đốt tự nhiên phong phú và giá thành phải chăng.
Năm 2016, châu Âu đóng cửa hàng loạt nhà máy than với tổng công suất lên tới 10 GW và khoảng một nửa trong số đó diễn ra tại Vương quốc Anh, sau khi chính phủ nước này tăng gấp đôi thuế carbon và các doanh nghiệp điện tự giác chuyển đổi mô hình hoạt động. Thống kê cho thấy phát thải khí nhà kính của Anh giảm được gần 20%.
Theo Bộ Kinh doanh, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp của Vương quốc Anh, khi được sử dụng để sản xuất điện, than là loại nhiên liệu hóa thạch có hàm lượng carbon cao nhất, tạo ra mức phát thải carbon gấp đôi so với khí đốt tự nhiên. Mặc dù carbon có thể được thu hồi để hạn chế ô nhiễm môi trường nhưng công nghệ này cần thời gian và tiền bạc để phát triển hơn nữa.
Hải Châu
