Các cửa hàng tạp hóa, tiệm may, hiệu thuốc, thậm chí các phòng khám y khoa cũng bổ sung thêm các dịch vụ tài chính cơ bản này như một nghề tay trái mới để sinh lợi. Thậm chí với nhiều người, đây còn là nguồn thu nhập chính tùy từng thời điểm.
Phục vụ số đông không giàu có
Ông Rakesh Sharma - chủ một cửa hàng đồng hồ, chia sẻ về công việc “mới lạ” của mình: Ông nhận tiền mặt từ khách hàng (mỗi ngày vài triệu Rupi, tương đương khoảng 30.000 USD) rồi cùng anh trai chuyển tiền đến một chi nhánh ngân hàng theo yêu cầu với tần suất mỗi tiếng một chuyến, nhằm giảm bớt nguy cơ bị cướp dọc đường.
Chính phủ Ấn Độ đang đẩy mạnh nỗ lực khuyến khích người dân sử dụng thanh toán điện tử thay vì tiền mặt. Hàng trăm triệu người đã lần đầu tiên trong đời đi đăng ký mở tài khoản ngân hàng.
Năm 2016, Ấn Độ còn bất ngờ ngừng lưu thông một số tiền mệnh giá lớn, buộc người dân phải xếp hàng để đổi hoặc gửi tiền. Và, sự kiện này được xem là tác nhân thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ ví điện tử, ví dụ như Paytm.
Tuy nhiên, mảnh đất màu mỡ nhất chủ yếu là tầng lớp tương đối giàu có, trong khi phần còn lại bị bỏ ngỏ, cho dù họ chiếm đại bộ phận dân số Ấn Độ và vẫn duy trì thói quen dùng tiền mặt nhưng có nhu cầu dành dụm những khoản tiết kiệm nhỏ, thanh toán hóa đơn, chuyển tiền cho gia đình ở xa hoặc nhận tiền của người thân gửi về từ nước ngoài.
Và thế là một số đơn vị cung cấp dịch vụ tài chính tiêu dùng cơ bản, như EbixCash, Fino PayTech hay Oxigen Services India chủ động tiếp cận. Khách hàng chỉ phải trả phí chuyển và gửi tiền 0,6 - 1,5%. Hệ thống sẽ giúp khách hàng mua vé tàu, vé máy bay, bảo hiểm, thẻ quà tặng, thậm chí cả vàng.
Ông Bhavik Vasa - một lãnh đạo của EbixCash, nhận định: “Ngành dịch vụ tài chính nhận ra rằng ở Ấn Độ, nơi mà hơn 80% giao dịch vẫn sử dụng tiền mặt. Cần có ai đó giúp đỡ người dân chuyển dần từ tiền mặt sang thanh toán kỹ thuật số”.
EbixCash - với 250.000 điểm giao dịch trên cả nước, từng tiết lộ có hơn 35 triệu khách vào thời điểm tháng 5/2017, thời điểm được công ty phần mềm bảo hiểm Ebix Inc. của Mỹ mua lại. Đối thủ của doanh nghiệp này - Fino, hiện có hơn 50.000 điểm giao dịch, phục vụ hơn 120 triệu giao dịch mỗi năm cho khoảng 30 triệu khách hàng.
![]() |
Hơn 80% giao dịch ở Ấn Độ vẫn sử dụng tiền mặt |
Xây dựng thói quen cho người dân
Chính phủ Ấn Độ cho biết đã cung cấp tài khoản ngân hàng cho hầu hết các hộ gia đình ở Ấn Độ, yêu cầu các ngân hàng quốc doanh mở rộng chi nhánh đến từng làng.
Tuy nhiên, kết quả khảo sát của InterMedia, một công ty cung cấp dữ liệu tài chính, lại chỉ ra rằng mới có 51% dân số trưởng thành ở quốc gia này sử dụng ngân hàng.
Theo nhận định của chuyên gia, hạn chế trong khả năng tiếp cận các điểm giao dịch ngân hàng, dịch vụ kém chất lượng và thiếu kiến thức tài chính vẫn là những rào cản lớn đối với các giao dịch tại chi nhánh ngân hàng, hoặc thông qua các kênh điện tử.
Chính vì thế, các điểm chấp nhận tiền mặt tích hợp trong từng cửa hàng tạp hóa có nhiều lợi thế hơn, trong việc định hướng người dân tiếp xúc dần với dịch vụ ngân hàng và thanh toán kỹ thuật số.
Các ngân hàng cũng có mối quan hệ hợp tác trực tiếp với các cửa hàng bán lẻ, đặc biệt ở các vùng nông thôn hẻo lánh. Hơn 600.000 chủ cửa hàng hoặc các nhân viên ngân hàng đóng vai trò giao dịch viên, như “cánh tay nối dài” của các ngân hàng nhà nước Ấn Độ.
Giám đốc điều hành của ngân hàng RBL Bank - ông Vishwavir Ahuja, cho biết trong tương lai, các điểm giao dịch “bán ngân hàng” như vậy có thể cung cấp dịch vụ thông qua máy tính bảng kết nối Internet, hoặc các máy ATM nhỏ. RBL Bank có 246 chi nhánh và 750 giao dịch viên, nhưng hiện có thêm hơn 100.000 điểm dịch vụ nhờ bắt tay hợp tác với các công ty như Fino và Oxigen Services.
Hải Châu