Theo thống kê của Ngân hàng Trung ương Ấn Độ (RBI), số lượng máy rút tiền tự động ở nước này cứ giảm dần trong hai năm qua, mặc dù số lượng giao dịch tăng lên.
Trong nhóm các quốc gia đang phát triển BRICS (bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi), Ấn Độ là nước có ít máy ATM nhất trên 100.000 dân, số liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho hay.
Đi thuê cho nhàn thân
Theo Bloomberg, sự sụt giảm này có thể sẽ còn tiếp diễn khi các ngân hàng và đơn vị khai thác ATM đang đau đầu với bài toán chi phí nâng cấp phần mềm và phần cứng theo yêu cầu của RBI, nhằm tăng cường tính bảo mật.
Điều này tác động không nhỏ tới chủ trương của Thủ tướng Narendra Modi là hoàn thiện hệ thống tài chính quốc gia, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, sau khi ông quyết định rút khỏi lưu thông hầu hết các tờ tiền giấy.
“Số lượng máy ATM giảm đi sẽ ảnh hưởng đến một bộ phận lớn dân số, đặc biệt là những người có điều kiện kinh tế khó khăn”, bà Rustom Irani - Giám đốc điều hành Hitachi Payment Services Pvt - đơn vị cung cấp máy ATM, cho biết. Tốc độ phổ biến ATM tại quốc gia này vốn đã rất thấp, cũng theo đánh giá của bà Irani.
Cái khó cho các nhà khai thác ATM (bao gồm ngân hàng và các tổ chức khác) còn ở chỗ chi phí bảo mật phải tăng lên, nhưng phí thu từ khách hàng vẫn duy trì ở mức thấp và không được tự ý tăng giá mà chưa có sự chấp thuận của cơ quan quản lý.
Các nhà khai thác ATM thường tính phí giao dịch 15 rupee (tương đương 5.000 đồng) đối với ngân hàng có thẻ ghi nợ hoặc thẻ tín dụng được sử dụng để rút tiền mặt.
“Phí giao dịch là nguyên nhân lớn nhất khiến dịch vụ ATM tăng trưởng chậm. Các ngân hàng nhận ra rằng trả phí giao dịch cho các ngân hàng khác sẽ rẻ hơn là tự mình vận hành các cây ATM” ông Gand Gandhi - nguyên Phó Thống đốc RBI chia sẻ.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý với phương án tăng phí, bởi khi đó, các ngân hàng có thể chuyển phần phí gia tăng sang phía khách hàng, theo nhận định của ông R. Subramaniakumar - Giám đốc điều hành Indian Overseas Bank.
Yêu cầu về khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản, trong đó có ATM, của người dân là một trong những ưu tiên quan trọng của ông Modi. Điều đó được thể hiện ở việc có thêm 355 triệu người đã tham gia sử dụng dịch vụ ngân hàng kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2014.
 |
|
Người dân Ấn Độ xếp hàng dài chờ đến lượt đổi hoặc rút tiền ở các cây ATM |
Mong manh trong thời đại số
Nhiều người Ấn Độ bắt đầu biết thế nào là “mở tài khoản” khi Thủ tướng nước này mạnh tay “khai tử” 86% tiền giấy vào tháng 11/2016. Các giao dịch kinh tế, trả lương thưởng… trước đó dùng tiền mặt đã phải đổi sang hình thức chuyển khoản, còn người dân thì dùng ATM nhiều hơn.
Quá trình sắp xếp lại hệ thống chi nhánh của một số ngân hàng quốc doanh cũng là một yếu tố lý giải cho sự “bốc hơi” các cây ATM. State Bank of India đã đóng cửa 1.000 điểm giao dịch trong nửa đầu năm tài chính 2018 sau khi mua lại 5 ngân hàng liên kết và một ngân hàng địa phương.
Các ngân hàng sẽ ít bị phụ thuộc hơn vào các chi nhánh trong tương lai khi mà quá trình số hóa dần thay đổi cách thức hoạt động của toàn ngành, theo nhận định của ông Dinesh Kumar Khara, Giám đốc điều hành State Bank of India. Cứ 2 cây ATM thì có 1 cây đặt tại các chi nhánh.
Số lượng cây ATM giảm đi có thể khuyến khích ngân hàng di động, vốn đang phát triển nhanh chóng ở một quốc gia có dân số thế hệ sau 8x lớn nhất thế giới. Số lượng giao dịch ngân hàng di động đã tăng 65 lần trong 5 năm qua.
Ông Ashutosh Khajuria - Giám đốc tài chính Federal Bank Ltd., cho rằng vẫn còn quá sớm để khai tử ATM, nhưng xu hướng giảm là không thể tránh khỏi và sẽ chẳng có ai bỏ tiền đầu tư vào một thứ đang thoái trào.
Hải Châu
