Than cốc dầu mỏ (thường được gọi là petcoke) là một loại cacbonate rắn có nguần gốc từ dầu mỏ, khác với than cốc được sản xuất từ than đá.
Với hàm lượng carbon tương đối tinh khiết, petcoke có thể được sử dụng làm nhiên liệu, hoặc để sản xuất tế bào điện, pin, hoặc điện cực cho ngành công nghiệp thép và nhôm. Đây là nguyên liệu quan trọng vì các điện cực cần được thay thế thường xuyên.
Ưu tiên bảo vệ môi trường
Petcoke còn có hàm lượng sulfur cao, nên các công ty xi măng có thể giảm sử dụng thạch cao bằng cách sử dụng petcoke làm nhiên liệu trong các lò nung xi măng. Vì nhiệt trị cao và ít tro, petcoke cũng là nguồn nhiên liệu lý tưởng để sản xuất điện bằng lò hơi đốt than.
Tuy nhiên petcoke có chứa nhiều lưu huỳnh và ít hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, vì thế quá trình cháy sản sinh ra oxit lưu huỳnh - một trong những tác nhân ô nhiễm môi trường chủ đạo gây mưa axit và ung thư phổi.
Đây cũng chính là lý do vì sao Ấn Độ ban hành lệnh cấm sử dụng petcoke ở khu vực New Delhi và xa hơn nữa là tác động hạn chế nhập khẩu.
Theo thống kê, khối lượng tiêu thụ petcoke tại thủ đô Ấn Độ hiện nay lên tới 2,2 triệu tấn mỗi năm; còn nếu tính trên cả nước thì nhu cầu sử dụng petcoke đã tăng gấp đôi, lên 27 triệu tấn chỉ trong vòng 4 năm qua, với kim ngạch nhập khẩu khoảng 14 triệu tấn, chủ yếu từ Mỹ.
Để thay thế cho petcoke, nhiều nơi bắt đầu chuyển ngay sang sử dụng than đá. Một số thương nhân kinh doanh than cho biết đã nhận được đơn hàng mua than nhiệt của Indonesia hoặc than cao cấp với hàm lượng lưu huỳnh thấp hơn petcoke.
|
Ấn Độ sẽ cần 24 triệu đến 31 triệu tấn than đá
Ước tính, nếu mở rộng phạm vi lệnh cấm petcoke trên toàn quốc, Ấn Độ sẽ cần 24 - 31 triệu tấn than đá (chủ yếu từ nguồn nhập khẩu) để thay thế.
Ấn Độ hiện là nước nhập khẩu than lớn thứ hai thế giới, bất chấp việc lượng nhập khẩu không tăng nhiều trong vòng 2 năm trở lại đây, do sản lượng khai thác trong nước tăng lên.
Tuy nhiên, như thế không có nghĩa là nhu cầu của Ấn Độ giậm chân tại chỗ. Theo đánh giá của giới phân tích, nhập khẩu than của nước này sẽ còn tăng mạnh để đáp ứng nhu cầu sản xuất điện năng.
Cơ hội cho doanh nghiệp than đá
Không chỉ có Ấn Độ mà nhiều nước châu Á cũng đang đẩy mạnh nhập khẩu than, với tổng khối lượng của cả châu lục đã tăng lên hơn 80 triệu tấn trong tháng 10, sau khi dao động trong khoảng 60 - 70 triệu tấn/tháng suốt 2 năm qua.
Giới kinh doanh than nhận định với nhu cầu than đá tăng mạnh như vậy, lần đầu tiên sau nhiều năm, nguồn cung sẽ không đủ để đáp ứng. Giá than Newcastle giao ngay tại cảng Newscatsle của Australia đã chạm mức 100 USD/tấn trong nhiều tuần. Đây là mức tăng đáng kể so với 70 USD/ tấn giai đoạn giữa năm 2017 và 50 USD của những tháng đầu năm 2016.
Nhu cầu than ngày càng tăng đem đến lợi ích không nhỏ cho các đơn vị chuyên cung cấp than nhiệt điện, ví dụ như Glencore (Thụy Sỹ), Whitehaven (Australia) hay Adaro Energy (Indonesia). Cổ phiếu những doanh nghiệp trên cũng khởi sắc hơn hẳn những tập đoàn năng lượng đa lĩnh vực như BHP Billiton hay Rio Tinto.
Cầu tăng đột biến cũng dẫn đến tình trạng tắc nghẽn giao thông của các tàu chở hàng tại khu vực bờ biển phía Đông và phía Nam của hòn đảo Kalimantan thuộc Indonesia, một trong những khu vực khai thác than lớn nhất thế giới.
Theo số liệu của Thomson Reuters Eikon, hiện có hơn 100 tàu đang xếp hàng chờ lấy than hoặc dời bến; trong đó có nhiều tàu chở than nhiệt trị thấp cho các công ty điện lực Ấn Độ.
Hải Châu
