Trong ngày 12/2, Ai Cập ký kết hơn 10 hợp đồng nhượng quyền với nhà đầu tư để triển khai hoạt động khai thác dầu khí.
Trả lời phỏng vấn báo chí, Bộ trưởng Dầu mỏ Ai Cập - ông Tarek El-Molla, cho biết mẫu hợp đồng mới sẽ bổ sung ưu đãi cho các nhà đầu tư theo hướng khuyến khích hoạt động thăm dò nhiên liệu hóa thạch ở những khu vực chưa phát triển.
Thay đổi cơ chế “ăn chia”
“Chúng tôi tiến tới rút ngắn thời gian thu hồi vốn cho nhà đầu tư, giảm thiểu thủ tục hành chính và tập trung tăng cường hiệu quả”, ông El- Molla chia sẻ, đồng thời thông tin thêm về việc chính phủ nước này sẽ tổ chức đấu thầu ở Biển Đỏ trong quý này.
Quốc gia đông dân nhất khối Ả-rập muốn trở thành trung tâm tái xuất khí đốt ngay trước cửa ngõ châu Âu và quyết định thay đổi mẫu hợp đồng là một phần trong kế hoạch tự do hóa ngành công nghiệp năng lượng.
Sự kiện công ty Eni SpA của Ý phát hiện ra mỏ khí đốt Zohr khổng lồ ngoài khơi vào năm 2015 đã lôi kéo trở lại sự quan tâm của nhà đầu tư vào ngành công nghiệp dầu khí Ai Cập, thỏi nam châm lớn nhất đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài tại quốc gia này.
Trả lời phỏng vấn Bloomberg cách đây vài tháng, một số quan chức Ai Cập cho hay hợp đồng dầu khí mới sẽ cho phép các nhà đầu tư kiểm soát phần sản lượng của mình thay vì phải bán cho chính phủ với mức giá ấn định trước. Các điều kiện và điều khoản cụ thể có thể linh hoạt điều chỉnh tùy thuộc vào tính chất của từng dự án.
Hiện tại, các thỏa thuận chia sẻ sản lượng theo quy định của Ai Cập chỉ dành cho nhà đầu tư khoảng 1/3 sản lượng của dự án để giúp trang trải chi phí thăm dò và sản xuất. Phần còn lại được chia cho chính phủ và chính phủ có quyền mua lại toàn bộ phần của nhà sản xuất với giá cố định.
Đây chính là nguyên nhân khiến không ít công ty dầu khí quốc tế phàn nàn từ lâu. Trước khi mỏ Zohr được phát hiện, Ai Cập phải rất vất vả mời gọi đầu tư vào lĩnh vực năng lượng. Cơ chế đầu tư hiện tại của quốc gia này bị “mổ xẻ” và chỉ trích rất nhiều, đặc biệt là kể từ năm 2011, thời điểm Ai Cập bắt đầu rơi vào tình trạng thiếu nhiên liệu và mất điện trầm trọng.
Chính phủ Ai Cập khi đó đã buộc phải ngừng xuất khẩu khí đốt để ưu tiên đáp ứng nhu cầu trong nước, đồng thời dừng thanh toán tiền mua lại phần sản lượng của nhà đầu tư. Nợ phải trả các công ty dầu khí nước ngoài cứ thế tích tụ lớn dần đến mức 6,2 tỷ USD vào năm 2012 và dừng ở mức 1,2 tỷ USD tại thời điểm tháng 7/2018.
Zohr - mỏ khí đốt khổng lồ ngoài khơi của Ai Cập |
Giảm mạnh nhu cầu nhập khẩu
Sản lượng khai thác ở mỏ Zohr cùng với dự án của tập đoàn BP ở bờ tây lưu vực sông Nile đã kịp thời cứu vãn tình thế cho Ai Cập và chấm dứt tình trạng thiếu hụt năng lượng.
Sản lượng tăng vọt đã giúp kết thúc giai đoạn phải nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và quay trở lại quỹ đạo xuất khẩu. Nước này còn chạy thử một đường ống dẫn khí đốt nối tới Jordan và cho biết sẽ bán hàng cho Li Băng trong thời gian tới thông qua một đường ống tưởng như đã bỏ không.
Sự trù phú về khí đốt của Ai Cập còn làm thay đổi diện mạo thị trường LNG ở Trung Đông. Khu vực này từng là một điểm hút LNG trong năm 2015, chủ yếu là do Ai Cập nhập khẩu nhiều, nhưng giờ thì nhu cầu đã giảm rất mạnh.
Hiện nay, Royal Dutch Shell Plc - công ty vận hành nhà máy LNG Idku tại Ai Cập, có thể sản xuất bình thường trở lại sau khi bị hạn chế xuất khẩu trong vài năm qua. Công ty này dự kiến xuất khẩu 17 đợt hàng hóa trong năm 2019.
Mặc dù xuất khẩu khí đốt tăng lên song Ai Cập vẫn phải nhập khẩu nhiều sản phẩm dầu để phục vụ sưởi ấm, giao thông vận tải và sản xuất điện. Nước này đang đầu tư 9 tỷ USD để nâng cao công suất lọc dầu và có kế hoạch ngừng nhập khẩu nhiên liệu trong khoảng 4 năm, ông El- Molla cho biết.
Dự án nhà máy chế biến mới với tổng mức đầu tư 3,7 tỷ USD của Ai Cập là một phần trong lộ trình đó và sẽ chính thức đi vào hoạt động từ giữa năm 2019.
Hải Châu