Số tiền viện trợ chủ yếu dùng để cải thiện hệ thống y tế, nâng cao cơ hội kinh tế cho phụ nữ, thúc đẩy sáng kiến trong nông nghiệp và hỗ trợ lực lượng quân đội và an ninh Afghanistan. Để nhận được 3,8 tỷ USD/năm cho giai đoạn 2017 – 2020, chính phủ Afghanistan cam kết sẽ nỗ lực hơn nữa trong việc tiệt trừ tận gốc nạn tham nhũng, hiện đại hóa nền hành chính và cải cách hệ thống bầu cử.
“Nếu chúng tôi không tập hợp được ý chí chính trị để đối phó với tham nhũng, cam kết sẽ mãi chỉ là cam kết”, Tổng thống Afghanistan – ông Ashraf Ghani – đã nói như vậy khi trả lời câu hỏi của phóng viên tại Brussels.
Sự đồng thuận của cộng đồng quốc tế
Khoản viện trợ hơn 15 tỷ USD lần này căn cứ vào giả định rằng tốc độ tăng trưởng GDP của Afghanistan sẽ đạt 5% vào năm 2020, so với mức hiện tại là 1,5%. Trong giai đoạn 2007 – 2012, con số bình quân lên tới 11,5% nhưng sau đó giảm mạnh khi các nước phương Tây rút quân khỏi Afghanistan.
Trước đó, ông Kerry đã lên tiếng thúc giục các cường quốc khu vực đóng góp nhiều hơn cho Afghanistan. “Tôi kêu gọi Nga, Trung Quốc, Pakistan, Ấn Độ và Iran suy nghĩ về vai trò đặc biệt của mình ở khu vực này nhằm tạo ra một sự khác biệt lớn không chỉ về kinh tế, về tương lai và về cơ cấu xã hội của Afghanistan trong dài hạn, mà còn để đạt được thỏa thuận hòa bình với Taliban”.
Cộng đồng quốc tế đã đồng ý cam kết hỗ trợ phát triển 15,2 tỷ USD giúp chính phủ Afghanistan
Trong tháng 7/2016, các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cùng một số đối tác quốc tế từng cam kết sẽ tiếp tục tài trợ an ninh cho Afghanistan với giá trị 4 tỷ USD mỗi năm cho đến năm 2020. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng đồng ý cung cấp khoản vay ưu đãi 45 triệu USD.
Sau hàng chục năm trời chìm trong xung đột, Afghanistan đang bị phụ thuộc tới 80% vào sự hỗ trợ từ bên ngoài để cấp ngân sách cho hoạt động của chính phủ. Năm 2015, thu thuế trong nước của Afghanistan tăng 22%, tương đương 10% GDP; mục tiêu 2020 sẽ là 14% GDP.
Chưa thể đi trên đôi chân của mình
Trong ngày 4/10, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã có cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Cao ủy Liên minh châu Âu phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại Federica Mogherini bên lề hội nghị. Theo giới truyền thông, bà Mogherini có thể tìm cách kết nối Trung Quốc, Iran, Nga, Mỹ, Pakistan và Ấn Độ để thúc đẩy một nỗ lực chung hướng tới hòa bình đầu tiên tại Afghanistan kể từ năm 2013.
Cuộc gặp trên diễn ra chỉ một ngày sau khi các tay súng Taliban đã đột kích vào trung tâm thành phố Kunduz, phía Bắc Afghanistan, làm dấy lên những câu hỏi về khả năng phòng vệ của chính phủ Afghanistan.
Đã 15 năm trôi qua kể khi ngày Mỹ và đồng minh đưa quân tới Afghanistan để tấn công Taliban – nhóm bị quy trách nhiệm cho vụ tấn công khủng bố 11/9, quốc gia Trung Nam Á này vẫn chưa thể tự đi trên đôi chân của mình và luôn đối diện với nguy cơ xuất hiện trở lại của các nhóm phiến quân.
Theo Chỉ số Hòa bình Toàn cầu của Viện Kinh tế và Hòa bình, hiện 1,2 triệu người Afghanistan đang phải sống như người nhập cư trên chính đất nước mình và 3 triệu người đang sống tại Iran, Pakistan hay tìm cách tới châu Âu.
Theo các quan chức châu Âu, việc duy trì hỗ trợ quân sự và viện trợ phát triển cho Afghanistan có ý nghĩa rất quan trọng đối với quyết tâm ổn định tình hình ở quốc gia Trung Nam Á và khuyến khích người dân Afghanistan ở lại xây dựng đất nước thay vì bỏ đi tị nạn ở châu Âu.
Ngày 2/10, EU và Afghanistan đã đạt được thỏa thuận về vấn đề người nhập cư nhằm đẩy nhanh quá trình hồi hương cho những người Afghanistan bị từ chối yêu cầu xin tị nạn.
Hàng trăm nghìn người di cư từ Syria, Afghanistan và các nước khác đã đổ về châu Âu trong vài năm trở lại đây. Mặc dù thỏa thuận hôm 2/10 được đưa ra ngay trước khi có khoản cam kết 15 tỷ USD, phía châu Âu cho biết hai vấn đề hoàn toàn độc lập với nhau và thỏa thuận nhập cư không phải điều kiện đánh đổi của châu Âu đối với Afghanistan.
Hải Châu