Tại họp báo chuyên đề về đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước (DNNN) ngày 19/11, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính DN (Bộ Tài chính) cho biết trong 11 tháng đã cổ phần hóa (CPH) 11 DN với tổng giá trị 29.634 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước 15.329 tỷ đồng.
Không suôn sẻ
Theo kế hoạch trong Công văn 991 của Chính phủ, trong giai đoạn 2017 – 2020 sẽ CPH 127 DN. Song, nhìn lại diễn tiến từng năm, quá trình CPH cũng không hề suôn sẻ, thậm chí có phần giật lùi.
Cụ thể, năm 2016 có 66 DN CPH, với tổng giá trị DN 40.206 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước 27.328 tỷ đồng.
Năm 2017, CPH 69 DN, tổng giá trị 365.953 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước 160.156 tỷ đồng.
Kế hoạch được Chính phủ phê duyệt hồi cuối năm ngoái cho năm 2018, các Bộ, ngành phải hoàn thành CPH ít nhất 85 DN (21 DN thuộc danh mục năm 2017).
Tuy nhiên, trong 11 tháng năm 2018 mới CPH được 11 DN (2 DN thuộc danh sách năm 2017), với tổng giá trị DN 29.634 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước 15.329 tỷ đồng.
Đặc biệt, ông Tiến cho biết: "Hầu hết các DN được CPH trong năm nay là DN của năm 2017 chuyển sang và của những năm trước, chưa có DN nào thuộc danh sách 2018 được CPH".
Hiện có 2 DN báo cáo tình hình thực hiện bán cổ phần lần đầu là công ty TNHH MTV Đầu tư Xây dựng Vạn Tường (Quân khu 5) và Tổng công ty Truyền hình cáp Việt Nam (VTV cab), tuy nhiên VTV cab bán đấu giá không thành công. Như vậy, đến nay mới CPH được 26/127 DN trong kế hoạch, đạt 20,4%.
Tình hình hoạt động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của các DN sau khi thực hiện CPH có nhiều thay đổi. Bên cạnh những DN tổng tài sản tăng, lợi nhuận tăng vẫn có DN phát sinh lỗ.
Dẫn số liệu, ông Tiến cho biết có 35 DN với tổng số lỗ phát sinh là 844 tỷ đồng; tổng số phát sinh phải nộp ngân sách nhà nước (NSNN) là 47.297 tỷ đồng, tăng 18% so với năm 2016.
Ông Tiến thừa nhận, trong quá trình CPH, vai trò, nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu DN, đơn vị còn chưa cao, chưa quyết liệt trong việc đổi mới hoạt động của DN, công khai minh bạch, đúng quy định pháp luật, đảm bảo nguyên tắc thị trường.
Đặc biệt, việc quyết tâm chống lợi ích nhóm trong CPH và thoái vốn nhà nước còn chưa được thực hiện một cách nghiêm minh. Một số DNNN chậm sửa đổi bổ sung các định mức kinh tế kỹ thuật, tiêu hao vật tư, nguyên nhiên vật liệu để phù hợp với điều kiện kinh doanh thực tế, từ đó chậm đổi mới quản trị DN để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
 |
|
Trong 11 tháng năm 2018 mới CPH được 11 DN (2 DN thuộc danh sách năm 2017), với tổng giá trị DN 29.634 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước 15.329 tỷ đồng. |
Xem xét trách nhiệm
Đưa ra giải pháp xử lý trách nhiệm lãnh đạo ở các DN sau CPH có chiều hướng hoạt động đi xuống, ông Tiến cho biết: Hàng năm, bất kỳ DN nào cũng phải có báo cáo giám sát phân loại hoạt động. Nếu báo cáo không nghiêm, ban lãnh đạo xếp loại C không được khen thưởng, năm sau tiếp tục báo cáo nếu thụt lùi tiếp tục xử lý tăng nặng thêm, thua lỗ sẽ đưa vào dạng kiểm soát đặc biệt.
Tuy nhiên, theo đại diện Bộ Tài chính, hình thức xử phạt cao nhất là việc các cổ đông họp đại hội đồng cổ đông có quyền phế truất luôn lãnh đạo kém.
Trong khi đó, ông Nguyễn Hồng Long, Phó Trưởng ban chuyên trách Ban chỉ đạo Đổi mới và phát triển DN, nhìn nhận để biết được DNNN mạnh hay yếu có thể căn cứ vào nhiều tiêu chí, trong đó "bức tranh" lợi nhuận sẽ phản ánh rõ nét nhất.
"Mục tiêu là đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động DNNN, trọng tâm là tập đoàn tổng công ty đòi hỏi phải có sự đổi mới. Trong đó, thay đổi cơ chế quản trị, thay đổi điều hành sản xuất kinh doanh bảo đảm minh bạch công khai, nâng cao hiệu quả hoạt động hiệu quả hơn, tương xứng nguồn lực các DN đã có", ông Long nhấn mạnh.
Từ những phân tích trên, các chuyên gia cho rằng quá trình CPH DNNN cần có nhiều thời gian để xử lý vướng mắc về tài chính, đất đai, lao động trong giai đoạn trước CPH làm kéo dài thời gian thực hiện CPH.
Đặc biệt là vấn đề xác lập hồ sơ pháp lý đất đai do UBND địa phương thực hiện chậm, kéo dài thời gian hơn so với quy định dẫn đến các DN phải điều chỉnh tiến độ CPH.
Điều đó dẫn đến tỷ lệ vốn nhà nước trong phương án CPH DNNN còn cao, làm giảm sức hút đối với các nhà đầu tư mua cổ phần, ảnh hưởng đến thành công của việc CPH.
Thanh Hoa
