Như vậy, trong bối cảnh hệ thống ngân hàng đang cần được tái cấu trúc mạnh mẽ thông qua một số thương vụ M&A, cùng thông điệp nới room và tái cấu trúc ngân hàng yếu kém của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) – Lê Minh Hưng, nhiều người kỳ vọng lĩnh vực M&A ngành ngân hàng trở nên sôi động và có những đột phá trong năm nay.
Sôi động đầu năm
Ngay từ đầu năm 2017, những thương vụ M&A ngân hàng đầu tiên đã xuất hiện. Ngày 12/1/2017, công ty Tài chính cổ phần Vinaconex – Viettel (VVF) đã chính thức sáp nhập vào Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB).
Theo nội dung ký kết, VVF bàn giao cho SHB toàn bộ công ty với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng và tổng tài sản hiện có tại thời điểm bàn giao hơn 1.040 tỷ đồng. Với việc hoàn tất giao dịch nhận sáp nhập này, vốn điều lệ của SHB đạt gần 12.000 tỷ đồng.
Sau thương vụ này, SHB cũng đã thành lập công ty Tài chính tín dụng tiêu dùng TNHH MTV NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội (công ty Tài chính tiêu dùng SHB). Tuy nhiên, lãnh đạo SHB cho biết, hiện nay một số đối tác nước ngoài đã đặt vấn đề được tham gia góp vốn mua cổ phần công ty tài chính để thúc đẩy hoạt động của công ty tài chính tiêu dùng. Theo nguồn tin riêng, SHB sớm đặt ra mục tiêu tiếp tục M&A công ty Tài chính tiêu dùng SHB với một đối tác ngoại.
Sau thương vụ này, thị trường đang chờ đợi thương vụ “kết hôn” giữa ngân hàng thương mại (NHTM) CP Xăng dầu Petrolimex (PGbank) vào VietinBank.
Đến nay, phương án sáp nhập đã được đại hội cổ đông của hai ngân hàng thông qua. Chia sẻ với báo chí, ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch HĐQT VietinBank, cho biết nhiệm vụ của ngân hàng sẽ bám sát tiến độ Đề án nâng cao năng lực tài chính cho các NHTM; thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó có nhiệm vụ hỗ trợ tái cơ cấu PGBank.
Thương vụ thứ hai được hy vọng sẽ hoàn tất trong thời gian tới là Vietcombank bán thành công 7,73% cổ phần cho đối tác chiến lược GIC (Singapore). Thương vụ dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2016 nhưng đến nay vẫn chưa nhận được sự chấp thuận của Chính phủ Việt Nam. Dù vậy, nhà đầu tư ngoại này vẫn đang theo đuổi và chờ cơ hội để trở thành cổ đông lớn của Vietcombank.
Mới đây, Vietcombank cho biết, đã chủ động xây dựng, hỗ trợ một NHTM yếu kém và đã đăng ký với Thống đốc và trình Chính phủ. Sau khi nhận được phê chuẩn của Chính phủ và NHNN, Vietcombank cam kết sẽ là ngân hàng tiên phong tái cơ cấu thành công một ngân hàng yếu kém do Chính phủ và NHNN giao.
|
Thu gọn ngân hàng yếu kém bằng M&A
Trong một báo cáo về tình hình kinh tế Việt Nam, ông Sandeep Mahajan – Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới, cho biết, Việt Nam có quá nhiều ngân hàng nhỏ nên việc giảm còn 15-17 ngân hàng là cần thiết nhưng rất khó đạt được điều này trong năm 2017.
Liên quan đến việc sáp nhập để rút gọn ngân hàng yếu kém, ông Sandeep Mahajan cho hay: “Việc giảm số lượng ngân hàng không nên vội vàng, quan trọng là phương thức, quy trình sáp nhập, hợp nhất phù hợp. Con số không quan trọng bằng cải cách của NHNN”.
Mở rộng cửa cho nhà đầu tư ngoại
Trong cuộc trả lời phỏng vấn với Bloomberg Television ngày 13/1 vừa qua, Thủ tướng cho biết sẽ nâng tỷ lệ sở hữu của khối ngoại tại các ngân hàng trong nước lên từ mức 30% trong năm nay.
Giới chuyên gia cho rằng đây thực sự là thông tin tốt cho các ngân hàng Việt Nam trong năm 2017 để có điều kiện thu hút thêm nguồn lực từ bên ngoài vào thúc đẩy quá trình tái cơ cấu, xử lý các ngân hàng yếu kém và tăng vốn, kể cả NHTM có hay không có vốn nhà nước.
Trước đó, Đề án tái cơ cấu ngân hàng giai đoạn 2016 – 2020 cũng khẳng định sẽ mở rộng cánh cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài. Năm 2016, thị trường chứng kiến một đối tác ngoại ngỏ ý muốn mua lại một số ngân hàng yếu kém của Việt Nam, song mới chỉ có một thương vụ thành công. Đó là sự “kết hôn” giữa_NHTMCP Tiên Phong (TPBank) và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) với gói đầu tư của IFC vào TPBank trị giá 403,105 tỷ đồng (khoảng 18,3 triệu USD) thông qua hình thức mua cổ phiếu ưu đãi, cho phép IFC sở hữu 4,999% cổ phần tại TPBank.
Và tới cuối năm 2016, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng ngỏ ý muốn mua lại một ngân hàng thương mại yếu kém của Việt Nam (bị mua lại với giá 0 đồng) và có thể giới thiệu cho những đối tác khác để hỗ trợ Việt Nam trong xử lý nợ xấu cùng các NHTM yếu kém.
Theo nhận định của giới chuyên môn, với 3 ngân hàng đã được NHNN mua lại 0 đồng, dù hoạt động đã ổn định hơn, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt nợ xấu tăng cao. Vì vậy, cần sáp nhập với những NHTM hoặc các nhà đầu tư ngoại.
Liên quan đến mục tiêu giảm xuống còn 15 – 17 ngân hàng trong thời gian tới sẽ làm nảy sinh “cuộc chạy đua” ảnh hưởng đến chất lượng M&A, Chuyên gia kinh tế – Ts. Cấn Văn Lực cho hay, qua việc xử lý các ngân hàng yếu kém, trong thời gian qua, NHNN đã có kinh nghiệm với nhiều thương vụ sáp nhập bắt buộc, mua lại ngân hàng 0 đồng nên có thể đẩy mạnh trong thời gian tới. “Ngân hàng yếu kém tồn tại có thể không gây đổ vỡ hệ thống nhưng cũng không nên để tồn tại dai dẳng”, ông Lực nói.
Huyền Anh
